از جمله مکان‌های دیدنی بیرجند با جاذبه طبیعی آن می‌توان به بند دره اشاره کرد این بندر سدی است که در دوران زندیه بنا شده است و از جمله مهمترین سد‌های آب در مناطق کوهستانی ایران است که دارای آبی زلال و روشن است. این سد در میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بند به دلیل اینکه آب آن از دره بالا و پایین عبور می‌کند به این اسم مشهور گشته است.
این بند یا سد در 5 کیلومتری انتهای خیابان مدرس بیرجند در میان رشته کوه جنوب این شهر به نام رشته کوه باقران واقع است و از جمله نقاط گردشگری خراسان جنوبی و شهرستان بیرجند محسوب می‌شود.
این بند مهمترین بند تاریخی و بزرگترین بند کوهستانی شهر بیرجند محسوب می‌شود به دستور امیر شوکت الملک در سال 1294 هجری قمری ساخته شده‌است و در سال 1381 از سوی سازمان میراث فرهنگی با شماره 4816 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
بنای سد بند دره از شیارهایی روی طبقات رسوبی کف رودخانه شکل گرفته است.
بنای این سد با پیروی از شیارهای واقع در کوه و در مناسب‌ترین قسمت دره پایین روی طبقات رسوبی کف رودخانه بنا شده است. طول تاج آن 31 متر، عرض تاج آن 3 تا 5 متر و ارتفاع آن حدود 13 متر و ضخامت دیوار سد در قسمت پایه به 8 متر و در قسمت تاج از 3 تا 5 متر متفاوت است.
ارتفاع دیوار بند از کف دره حدود 15 متر طول و 35 متر عرض دارد که بین 3 تا 5 متر متغیر است و همچنین راه ارتباطی آن از بیرجند از طریق خیابان پاسداران امکان‌پذیر است.
مصالح به‌کار رفته در بند دره شامل آجر، سنگ، ملات، آهک و ساروج از مصالحی هست که در ساخت بند دره استفاده شده است و نمای بیرونی آن از آجر تشکیل شده است.
این بند که مهمترین بند تاریخی و بزرگترین بند کوهستانی شهر بیرجند محسوب می‌شود به دستور امیر شوکت‌الملک در سال 1294 قمری ساخته شده است.
این بند یک سازه وزنی بوده و جهت تقویت دیواره بند، پشت بند عظیمی احداث شده است. در وسط دیواره بند یک محفظه‌ای عمودی به شکل چاه وجود دارد که در هر یک متر ارتفاع به سمت بند دریچه‌ای تعبیه شده که به داخل بند راه دارد.
بند دره با مصالحی چون سنگ‌های شکسته شده کوه‌ها و آجر و آهک و در بعضی نقاط با ساروج ساخته شده و با توجه به گذشت زمان مقاومت خوبی از خود نشان داده است.
بند تاریخی دره بیرجند در زمان حشمت‌الملک علم بنا شده است و می‌توان احداث آن را هم زمان با قدیمی‌ترین بنای مجموعه باغ اکبریه دانست که در واقع به لحاظ تاریخی، قدمت این بند مربوط به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه است.
چه زمانی به بند دره برویم!
با توجه به موقعیت جغرافیایی شهر بیرجند که دومین استان کویری ایران به شمار می رود، مناسب تر است که فصل پاییز و زمستان برنامه سفر به این منطقه را تنظیم کنید. به مراتب فصل پاییز بهترین فصل برای کویرنوردی به شمار می رود. در پاییز نه گرما و حرارت تابستان کویر و نه سرمای طاقت فرسای زمستان شما را آزار خواهد داد. ازآنجایی که استان بیرجند هم، چون نگینی در دل کویر است با آن وسعت از بیابان در اطرافش از این قاعده مستثنا نیست. با توجه به این که پاییز شرایط جوی برای سفر به این منطقه در بیرجند مهیا است اما آن زیبایی های بی نظیر و آب گیری های چشمه ها در فصل بهار صورت می گیرد و عاقلانه است که کمی گرمای هوا را تحمل کنید اما این زیبایی بی نظیر را تماشا کنید و یک سفر تفریحی فوق العاده را در این دره تجربه کنید.
دسترسی به بند دره در بیرجند
آدرس: استان خراسان جنوبی-بیرجند- ۵ کیلومتری انتهای خیابان مدرس- رشته‌کوه باقران- دریاچه و بند دره
به منظور دسترسی به بند دره در بیرجند بستگی دارد که در نظر دارید با چه وسیله به سمت آن بروید. راه های ارتباطی در این شهر از طریق هواپیما، اتوبوس و همچنین اتومبیل شخصی امکان پذیر است.
اگر قصد دارید که با خودروی شخصی خودتان به سمت این جاذبه ی گردشگری در سمنان بروید، بهترین و کوتاه ترین مسیر این است که از تهران به سمت سمنان حرکت کنید پس از رسیدن به سمنان مسیر را به سمت طبس ادامه دهید. از طبس و خوسف بگذرید تا به بیرجند برسید. که به مدت ۱۲ ساعت این مسیر طول خواهد کشید. برای رسیدن به بند دره کافی است یکی از دو مسیر خیابان مدرس یا خیابان پاسداران را انتخاب کنید. با استفاده از گوگل مپ می‌توانید به راحتی بند دره را پیدا کنید.
اما اگر طاقت تحمل چنین زمانی را در اتومبیل ندارید می توانید به مقصد بیرجند بلیط هواپیما تهیه کنید و تقریبا حدود ۱ ساعت و نیم از تهران به سمت سمنان بروید.
