دره «کول خرسان»، «دره ارواح» یا «اشکفت زرده» از جاذبه های دزفول،دره ای درهای شگفتانگیز و عجیب است که در ۲۵ کیلومتری شهرستان دزفول و در جاده این شهر به سمت شهیون نرسیده به بیشه بزان قرار دارد.هنگام سفر به سمت این جاذبه ی دیدنی می توانید مجموعه ای از آثار طبیعی همچون رود، آبشار، چشمه و… را کنار هم سنفونی جذابی را به وجود آورده اند را مشاهده کنید.
جالب است بدانید که در مورد نامگذاری این دره به نام خرسان اطلاعات موثقی در دست نیست اما گفته می شود که در قدیم این دره محل زندگی خرس ها بوده است و به همین دلیل به آن کول خرسان می گویند، کول هم در زبان محلی به معنای دره است.
برای این که به دره کول خرسان در خوزستان باید حدودا ۲۰ تا ۲۵ کیلومتری پیاده روی کنید.در طول مسیری که برای بازدید از دره کول خرسان در خوزستان در حال طی کردن هستید، از کنار دریاچه سد دز خواهید گذشت که با دیدن آب شفاف و زلالی که در آن وجود دارد هوس یک آب تنی حسابی به دلتان خواهد زد.پس از تجدید قوا و کمی استراحت مسیرتان را ادامه می دهید و به قبرستان قدیمی قلعه شاداب می رسید.قلعه شاداب، قلعه ای با ۱۰ کیلومتر طول و ۴ کیلومتر عرض است که به عنوان یکی از بزرگترین قلعه های طبیعی ایران شناخته می شود. این قلعه کاملا در داخل کوه کنده شده و بسیار متفاوت از دیگر قلعه ها می باشد.
در ادامه مسیر پیش رویتان در یک مسیر مالرویی که دامدان از از آن برای رسیدن چراگاه حیواناتشان طی می کنند را نیز باشد بگذرانید تا کم کم دره کول خرسان در خوزستان را مشاهده کنید. در این دره باقیمانده هایی از یک آسیاب را خواهید دید که احتمالا توسط طایفه ی بختاریِ ساکن در این محل و در گذشته های دور استفاده می شده است. درختان کنار، سدر، بادام کوهی و نخل درختانی هستند که کم کم به چشم می خورند و خبر از نزدیک شدن به کول خرسان می دهند که قرار است با شگفتی هایش جادویتان کند.
مسیر ورودی دره پوشیده از درختان کنار یا سدر و نیز قسمتی پوشیده از نخل است. با گذر از پستی و بلندی های بسیار وارد تنگه زیبای کول خرسون خواهید شد.دهانه تنگه مملو از برگ های زیبای پرسیاووشان است. با برداشتن هر قدم جلوه های زیبا و متفاوتی روبرویتان نمایان می شود. گاه تنگه آنقدر باریک می شد که فقط امکان عبور یک نفر را دارد.دیواره های دو طرف گاهی در بالای سر به هم می رسند و گاه فقط روزنه باریکی دیده می شود. این دره در نهایت به رودخانه دز منتهی می شود و از آنجا با شنا یا قایق می توان به خشکی رسید. کول خرسون برای برنامه یک روزه و در فصل تابستان مناسب است.در فصل گرم تابستان درون این دره می توانید دمای زیر ۲۰ درجه را تجربه کنید. جوشیدن چشمه های دیواره ای این دره به یک دره شگرف تبدیل نموده است. این دره دارای آب دائمی ، آبشار ، ابچکان ، بیشه زار و انواع روییدنی های خاص منطقه می باشد.
در بستر اين دره نهری دايمی كه از چشمه های درون دره سرچشمه می گيرند جاری و ساری است هرچه جلوتر می روی ديوارها بلندتر و آسمان پنهان می شود؛ بستر اين دره شنی و ماسه ای و سنگ ماسه ای است.ترنم آب جاری دره، شرشر آبشارها و آبچكان ها، نوای پرندگان و رقص پروانه های رنگين بال دست به دست هم می دهند و هم صدا و هم نوا موسيقی حيات را می نوازند و سكوت دره را به آرامی می شكنند .
يكی از ديدنی های دره كول خرسان درمنتهی اليه دره غاری قوسی شكل مانند يك تونل وجود دارد كه در انتهای آن آبگيری به طول 5 متر و عرض 3 متر است كه به رودخانه دز مشرف می شود؛ عاشقان طبيعت پس از استراحت درهوای دل انگيز غار از آب اين حوضچه طبيعی كه در اصطلاح محلی به گهر معروف است برای شنا استفاده می كنند.
توصیه ها
برای انتخاب زمانِ سفرتان به کول خرسان دقت کتید. کافیست فصل اشتباه را انتخاب کنید تا در سیلاب های منطقه که تا ارتفاع ۱۵ متر دره را پر از آب می کنند، گیر بیفتید. حتما پیش از رفتن، پیش بینی های آب و هوایی را بررسی کنید و از نبود بارش در روزهای سفر به این دره مطمئن شوید.
در نظر بگیرید که دمای درون کول خرسان بسیار پایین تر از دمای اطراف آن است. با این تصور که این منطقه در استانی با آب و هوای گرم واقع شده، سردترین روز سال را برای سفر انتخاب نکنید. دمای کول خرسان در تابستان ها به منفی ۲۰ درجه سانتی گراد هم می رسد و ممکن است اختلاف دمای آن با شهر دزفول به ۳۰ درجه نیز برسد. پس پیش بینی هایتان را درست انجام دهید.
به طور کلی زمان مناسب برای پیمایش کامل کول خرسان را اواسط خرداد ماه می دانند چرا که با پایان یافتن بارش های بهاری و گرم شدن هوا خطرات کمتری شما را تهدید می کند.
مسیردسترسی
به منظور دسترسی به دره کول خرسان راه های مختلفی وجود دارد که می توانید بنابر میل خودستان یکی از آن ها را که در زیر بیان می کنیم را انتخاب کنید.
از سمت روستای بیشه بزان در منطقه شهیون که می توانید از طریق جاده شهیون از دزفول به این دره دسترسی داشته باشید.
دیگر مسیر پیش رو روستای پاقلعه در منطقه شهیون است که دسترسی به آن از طریق جاده شهیون از شهر دزفول امکان پذیر است
روستای اسلام آباد در منطقه چغامیش هم یکی دیگر از مسیرهایی است که می توانید از طریق آن به این دره دسترسی پیدا کنید برای دسترسی به این مسیر لازم است بدانید که از طریق بلوار شهدای پلیس در دزفول می توانید خودستان را به این منطقه برسانید.