برخی از اهل هنر، برترین یادگار علی حاتمی را «سوتهدلان» میدانند، برخی دیگر «مادر»، و عدهای لیلا حاتمی. در این میان، شاید بتوان برترین یادگار شاعر سینما را شهرک غزالی دانست؛ مجموعهای که تمامی فیلمهای تاریخی مربوط به دورهی قاجار و پهلوی در آن ساخته شده و میشود؛ و البته تعداد زیادی از فیلمهای تاریخیِ ادوار دیگر نیز در همین مجموعهی عظیم، این یادگار سترگ «شاعر سینما» فیلمبرداری شده است. انگیزهی اصلی مرحوم حاتمی از ساخت شهرک سینمایی غزالی، ساخت سریال «هزاردستان»، با بازیِ اسطورههایی چون عزتالله انتظامی، محمدعلی کشاورز، علی نصیریان، جهانگیر فروهر، داوود رشیدی و دیگران. خود مرحوم علی حاتمی دربارهی ساخت شهرک غزالی گفته است: «وقتی کار ساخت شهرک غزالی را شروع کردم جوانی بودم و وقتی از در شهرک غزالی درآمدم، پیرمردی شده بودم.» دربارهی وسواس مرحوم حاتمی گفتهاند که در این حد دقت داشت که یک بار کار ضبط فیلم «بابا شمل» را برای استفاده از یک دکمهی پلاستیکیِ نقرهایرنگ که البته لعاب فلز داشت متوقف ساخت و گفت در زمان قاجار پلاستیک وجود نداشته؛ و با وجود اینکه آن دکمه کاملاً حالت فلزوار داشت، باز هم استاد را راضی نمیساخت. با توجه به این وسواس و دقت، و با توجه به علاقهای که مرحوم حاتمی به فرهنگِ اواخر عصر قجر و اوایل دورهی پهلوی داشت، میتوان انتظار داشت که شهرک غزالی را در اوج دقت و امانت و شباهت به ایرانِ آن موقع ساخته باشد. از ساختههای بسیار مشهور این مجموعه، یکی سردر و نمای «گراند هتل» است؛ و دیگر وجود و بعضاً تردد خودروهای قدیمی بر سنگفرش خیابانهای کهنهنمای آن هنگام. برای کسانی که دلبستگی و علاقهای به زندگی در طهران قدیم دارند و آرزو میکنند که ای کاش در صلحوصفا و آرامش و پاکیِ آن روزگار به دنیا آمده بودند، بازدید از شهرک غزالی و گراند هتل و خیابانهای زیبای این شهرک، فرصتی بینظیر است.
تاریخچه احداث شهرک سینمایی
احداث شهرک سینمایی درسال ۱۳۵۸، به طرح و پیشنهاد علی حاتمی، کارگردان شهیر سینمای ایران، آغاز شد. طرح علی حاتمی و ولی الله خاکدان تولید سریالی با مضمون تاریخ سیاسی معاصر ایران بود که فاصله ای کوتاه از اوایل دوره رضاشاه را در بر داشت. هزار دستان (که علی حاتمی طرح اولیه آنرا به نام «جاده ابریشم» در سال ۱۳۵۵ نوشته بود) به قدرت های سیاسی پنهانی می پرداخت که نقش مهمی در حذف و ترور اشخاص سیاسی داشتند. هم زمان با آغاز تولید هزار دستان، از آن جا که این سریال شرایط جغرافیایی و شهری مناسب همان دوران اوایل قرن چهاردهم شمسی را می طلبید، احداث شهرک سینمایی نیز با طراحی خاص آغاز شد. ۱۰ هکتار مساحت برای ساخت و بازسازی تهران قدیم در نظر گرفته شد و سپس عکس هایی از ساختمان ها، عمارت های دولتی، محله ها، خیابان های تهران و لباس و نوع پوشش و… تهیه شد. حاتمی عکس ها و اسناد را در شهرک سینمایی ایتالیا، به نام چینه چیتا با کمک نقاشی ایتالیایی اتود زد و تابلو های کوچکی به وجود آورد. سپس با کمک یکی از بهترین دکوراتورهای ایتالیایی به نام جانی کورتینا و گروه بزرگ او، نقشه شهرک را ترسیم کرد و با ساخت ماکتی از شهرک به ایران بازگشت، پس از مدتی با بررسی اراضی کناره بزرگراه تهران کرج، احداث شهرک در اسفند سال ۱۳۵۸ آغاز شد.
از مکان های سریال هزار دستان به میدان توپخانه، ساختمان شهرداری، ساختمان عدلیه، خیابان لالهزار، خیابان اکباتان، جواهر فروشی قازاریان، گراند هتل، ساختمان شاه آباد و کافه پارس تهران قدیم می توان اشاره نمود. نماهایی از خیابان اکباتان، لاله زار، و تهران قدیم بین سال ۱۳۱۵ تا ۱۳۲۰، نیز موجود است. یکی دیگر از بناهای مهم سریال هزار دستان، ساختمان سینما تابان است که نبش خیابان لاله زار واقع شده و جزو اولین سینماهای تهران است که اولین فیلم ناطق ایرانی نیز به نام دختر لر، ساخته عبد الحسین سپنتا، در آن اکران شد.
لوکیشن ها
لوکیشنهای موجود در شهرک خود به سه بخش تقسیم می گردد:
الف: مجموعه دکورها و بناهای دوره قبل از اسلام به مساحت ۱۵۰۰۰ متر مربع
ب: مجموعه دکورها و بناهای دوره بعد از اسلام به مساحت ۳۵۰۰۰ متر مربع
ج: مجموعه دکورها و بناهای دوره معاصر به مساحت ۶۲۰۰۰ متر مربع
