غار یخ مراد در نزدیکی روستای آزادبر و روستای کهنه ده در منطقه گچسر قرار دارد. این غار در ۶۵ کیلومتری شهر تهران و در مسیر جاده تهران – چالوس در منطقه گچسر و در جایی مصفا به نام آزادبر، قرار گرفته است.روستای کهنه ده دارای سابقه‌ای دیرینه بوده و بر اثر سیل‌های متعدد بارها ویران و بارها تخلیه و مجدداً توسط ساکنین روستا از نو آباد شده است، بدین جهت به کهنه ده شهرت دارد.
غار یخ مراد که یکی از جاذبه‌های گردشگری و دیدنی این روستا به شمار می‌رود، در دامنه شمالی دره‌ای عمیق و منتهی به روستای آزادبر واقع شده که دهانه آن حدود 2500 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و طول غار از ابتدا تا انتهای آن در هاله ای از ابهام است و گفته می‌شود که به علت وجود حفره های متعدد در آن، کسی تا کنون به انتهای غار دست نیافته است.
دریچه ورودی این غار در ارتفاعات کوه‌های منطقه واقع شده‌است و مسیر غار عموماً شیب دار و رو به پایین می‌باشد که نهایتاً با رسیدن به اعماق کوه، چشمه‌های یخ زده در کف زمین و استالاکتیت‌های اسفنجی غار نمایان می‌شود.
دهانه غار 3 متر پهنا و 8 متر ارتفاع دارد. در ماه‌های اسفند و فروردین، قندیل‌های بسیار زیبای غار در بهترین وضعیت به سر می‌برند.
یخ مراد با قندیل‌های یخی زیبایش مشهور است که تا اواسط خردادماه عمر می‌کنند. برودت غار به اندازه ای است که تا خرداد ماه نیز می‌توان قندیل‌های یخ را در آن دید.
یخ مراد 3 تالار اصلی، یک برکه یخی و یک آبشار یخی دارد. بهترین فصل دیدن آن اسفند و فروردین است که قندیل‌ها به زیباترین شکل خود رسیده‌اند.
در مدخل غار، سنگ بزرگی قرار دارد که برای ورود به غار باید آن را دور زد. سپس به تالاری میرسد که 3 راه از آن منشعب می‌شود.
راه اول در سمت راست پس از حدود 20 متر به انتها میرسد. راه میانی پس از 50 متر به لبه پرتگاهی میرسد که برای داخل شدن به آن باید از وسایل فنی کوهنوردی استفاده کرد. راه سوم یا راهروی دست چپ که شاخه اصلی غار است، زیباترین قندیل‌ها را در ماه‌های سرد سال دارد.پس از طی حدود 15 متر راه سرازیر و لغزنده به شکافی به طول دو متر و عرض یک متر میرسد که زیر آن پرتگاه عمیقی وجود دارد که با ورقه‌ای آهنی پلی روی این شکاف ایجاد شده است.
تالار دوم غار در ادامه راهرو قرار دارد. این تالار دو برابر تالار اول است، تالار سوم کمی بزرگ‌تر از تالار دوم ولی بسیار مرتفع‌تر است. در پرتگاهی در انتهای این تالار برکه‌ای یخی و آبشاری از یخ وجود دارد.
غار دارای بادگیر و هواکش‌های مخفی بی‌شماری است که هوای خارج با شدت از آنها داخل غار می شود و بدین سبب هوای آن فوق العاده سرد بوده و همین امر باعث می‌گردد که آبهای موجود در غار به حال انجماد درآمده و تشکیل توده های بزرگ یخ و مخزن‌های وسیع یخی را که قشر بعضی از آنها به 5/1 متر می رسد، بدهند.
یخبندان غار از اسفنذ ماه آغاز و تقریبا تا اواسط بهار سال بعد ادامه دارد و سپس در طول تابستان و پاییز به علت خشکی هوا و عدم جریان آب، یخها شروع به ذوب شدن کرده و روبه کاهش می رود.
غار یخ مراد یکی از پر پیچ و خم ترین غارهایی است که نظیر آن به ندرت دیده شده و از این رو بازدید تمام نقاط آن مستلزم وقت کافی، حوصله و دقت فراوان و در دست داشتن کروکی دقیق و کامل است.این غار از حیث تزیینات آهکی قابل ملاحظه نیست و جز در چند بخش کوچک چیزی به چشم نمی‌خورد. ولی استالاکتیت‌های اسفنجی الوان طبقه زیرزمینی و نیز چند قسمت دیگر آن جالب است.
غار یخ مراد در بخشی چهار طبقه بوده و در یک امتداد عمودی به عمق 30 متر، به طور منطبق روی هم قرار گرفته است و جزو معدود غارهای منطبق ایران است.
این غار متعلق به دوره دوم زمین شناسی (مزو زوییک) یا میا ن زیست می‌باشد که از عمر آن ۷۰ تا ۲۳۰ میلیون سال می‌گذرد.
معماری غار بدین گونه است که دمای طاق با دمای کف غار ناهمسان می‌باشد. این غار دارای تونل ها، دهلیزها، حفره ها و چاه‌های گوناگون بوده و بیشتر کف و دیواره و طاق از یخ پوشیده شده است.
وجه تسمیه غار یخ مراد
مردم بومی این منطقه، اعتقاد دارند که یخ موجود در این غار خاصیت درمانی داشته و شفا بخش است. در گذشته برای درمان بسیاری از بیماری ها از یخ های این غار استفاه می شده است. به همین دلیل است که نام این غار، یخ مراد گذاشته شده است.
بهترین زمان سفر به غار یخ مراد
در فصل زمستان در منطقه کهنه ده برف بسیار سنگینی می بارد. به گونه ای که در خیلی از اوقات جاده آن کاملا مسدود می شود. بنابراین، پیشنهاد می کنم که حتما زنجیر چرخ به همراه داشته باشید. من، هم در بهمن ماه و هم در بهار به این غار سفر کرده ام. در زمستان هوای منطقه بسیار سرد است و با وجود اینکه قندیل های بیشتری را می بینید، شاید سرمای هوا و برف کمی اذیتتان کند. بنابراین، بهترین زمان سفر برای تماشای قندیل های یخی این غار، فصل بهار و به خصوص فروردین ماه هر سال است. چرا که هر چه هوا گرم تر شود، قندیل های بیشتری آب خواهند شد.
سفر به این غار می تواند در قالب یک برنامه یک روزه از تهران انجام گیرد.
مسیردسترسی
برای رسیدن به غار یخ مراد باید جاده چالوس را پیش بگیرید در کیلومتر 60 جاده پس از روستای نسا در سمت چپ جاده پلی وجود دارد که به جاده‌ای خاکی میرسد.پس از طی 12 کیلومتر در این جاده به یک دو راهی می‌رسید. سمت چپ به طرف روستای آزادبر و سمت راست به طرف دهانه غار میرسد. با یک ساعت پیاده روی از این دوراهی و عبور از روی پلی سیمانی که بر روی رودخانه آزادبر احداث شده است می‌توان به مدخل غار رسید.
