شهرستان بشرویه به مرکز شهری با همین نام در غرب استان خراسان جنوبی واقع شده است. در بشرویه آثار تاریخی فراوانی وجود دارند که پیشینه تاریخی تعدادی از آنها به قبل از اسلام برمی گردد و خوشبختانه برخی از آنها هنوز به جا مانده اند. قلعه دختر بشرویه از جاهای دیدنی بشرویه، نیز یکی از همین آثار است.
قلعه دختر در 12كيلومتری غرب بشرويه بربالای كوهی به ارتفاع 400متراز سطح زمين و در 1250 متری از سطح آبهای آزاد بقايای قلعه ای سنگی به چشم می خورد که قدمت آن به زمان فرقه اسماعليه بر میگردد و نمونه هايی در ايران همچون فيروز آباد مشهد و تربت حيدريه و شوشتر به همين نام و از نظر ساخت در آذربايجان لبنان و هندوستان وجود دارد.
اين قلعه در 6 كيلومتری شمال شرقی«رقه» واقع شده است و بدين سبب «قلعه دختر رقه» نيز خوانده می شود.آنچه از بقايای برج و بارو های قلعه به جا مانده بيانگر وضعيت دفاعی و رزمی آن می باشد. قلعه دختر بشرويه يكی از قلاع مستحكم و صعبالعبور اسماعيليه در جنوب خراسان است و سفالينه های بدست آمده در آن متعلق به قرون هفتم تا نهم هجری است.
بنای قلعه دختر
اين قلعه در چهار سطح مختلف ساخته شده وهر سطح دارای تأسيسات و برج و باروهايی مجزا می باشد. اطراف اين سازه دارای شيبهای بسيار تند می باشد و ورودی آن احتمالاً در سمت غربی كه دارای شيب كمتری نسبت به ديگر اضلاع برخوردار است قرار داشته. مصالح و ملات بكاررفته در بنا شن ، گچ، آهك و سنگ می باشد. در بخشی از قسمتهای قله پايه و شالودهی ديوارها جزئی از كوه است كه تراشيده شده و به صورت ديوار درآمدهاند.
در ساخت این قلعه قسمت های متفاوتی از جمله آب انبار، مخزن ذخیره آذوقه، چندین برج، شاه نشین و اتاق هایی مخصوص به استراحت نگهبان ها تعبیه شده بود. دیوارهای این قلعه بر پرتگاه های غیرقابل نفوذ ساخته شده اند حتی گفته می شود که گاهی برای رسیدن به این قلعه برخی از دیوارهای آن را بریده اند. در مسیر دسترسی به این قلعه چندین بنای قدیمی را مشاهده می کنید که به نظر می رسد زمانی آب انبار بوده اند. در واقع می توان گفت که هرجا که فضا مناسب بوده آب انباری احداث کرده اند.
این آب انبارها در ارتفاعات متفاوتی ساخته شده اند و گویا ساختار آن ها به نحوی بوده که آب از بالا سرازیر می شده و آن ها را به نوبت پر می کرده است. از ویژگی های بارز آسیاب های آبی بشرویه، فعال بودن آنها است که در حال حاضر سه آسیاب به فعالیت خود ادامه می دهند و طی چند سال اخیر با اقدامات میراث فرهنگی بشرویه و شهرداری برای احیا و بازسازی برای تفریح مسافران و گردشگران، به نقاط گردشگری تبدیل شده است.
سرپرست میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی شهرستان بشرویه، هاشم اتفاقی درباره پیشینه این بنای قدیمی اینگونه گفته است که: با توجه به نوع معماری که در پی سازی دیوارها و نحوه ساخت پوشش اتاق های بالای کوه به چشم می خورد از جمله بناهای دوره ساسانیان و مربوط به قبل از اسلام است و در حدود ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سال قدمت دارد و علاوه بر این به نام این قلعه که به نام دختر یا الهه میترا که یکی از الهه های دوران ساسانی است هم شاید بتوان استناد کرد.
لازم به ذکر است این قلعه به خاطر محل قرارگیری و شرایط خاصی که داشته در دوره سلجوقیان توسط فداییان اسماعیلیه مرمت شد و دوباره مورد استفاده مجدد قرار گرفت.
