جاذبه طبیعی منطقه شکار ممنوع کولک

منطقه شکار و تیراندازی ممنوع کولک بمنظور حفظ و تکثیر نسل جانوران وحشی و احیاء رستنیها بویژه اعمال محدودیت شکار و صید و تیراندازی جهت حفظ اکوسیستم طبیعی آن طی آگهی مندرج در روزنامه شماره 1652-1 مورخ 3/8/72 از تاریخ 15/2/72 از طرف سازمان حفاظت محیط زیست بمدت 5 سال بعنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع اعلام و تحت حفاظت و کنترل مامورین اداره کل حفاظت محیط زیست استان ایلام قرار گرفت ، پس از اتمام مدت فوق برای بار دوم بر اساس آگهی مندرج در روزنامه رسمی شماره 2832-12 مورخ 11/7/77 از تاریخ 1/7/77 به مدت 5 سال دیگر بعنوان شکار ممنوع تحت حفاظت این اداره کل قرار گرفت و در سال 1389 به استناد مصوبه شماره 333 شورایعالی حفاظت محیط زیست و آگهی رسمی شماره 19164 مورخ 23/9/89 به منطقه حفاظت شده ارتقاء یافت.

منطقه شکار ممنوع کولک از جاذبه های مهران،در 80 کیلومتری جنوب غربی شهر ایلام و 20 کیلومتری شمال شهر مهران قرار گرفته است.

وسعت منطقه شکار ممنوع کولک

وسعت منطقه شکار و تیراندازی ممنوع کولک در وضع موجود حدود 76000 هکتار می باشد.که با توجه به وجود تعارضاتی از قبیل معادن، روستاها وسکونتگاهها، باغات و اراضی کشاورزی، و….. محدوده با وسعت 2/58789 هکتار  از آن جهت ارتقاء سطح حفاظتی در نظر گرفته شده است.

وضعیت طبیعی

وضعیت ژئومورفولوژی منطقه مورد مطالعه متاثر از روند ساختارهای زمین شناسی آن است که از روند کلی زاگرس (شمال غرب – جنوب شرقی) تبعیت می نماید. پیچ خوردگی رشته کوههای منطقه نیز به گونه ای است که امتداد شمال غرب به جنوب شرق را محورهای طاقدیسها و ناودیسها تشکیل می دهد بدین ترتیب غالب ارتفاعات موجود در منطقه واجد چنین روندی هستند که در نتیجه تاثیر خود را بر سایر موارد همانند مسیر رودخانه ها و به طور کلی شبکه زهکش موجود در منطقه و جهت گیری ارتفاعات و دره ها باقی خواهند گذارد.
کولک منطقه ای است که دارای زیستگاههای متعدد می باشد و وحوش متنوعی را نیز در خود جای داده است وحوش آن اغلب در زیستگاههای مشرف بر خاک عراق (گنجی ویس ، کانی سخت ، کوه شینو) و زیستگاههای خارج از مرز از امنیت بیشتری برخوردار هستند ، کوهها و دره های این منطقه بهترین زیستگاهها برای انواع وحوش از جمله خرس ، گراز ، کل و بز ، سیاه گوش و پلنگ محسوب می شود. وجود مراتع عالی ، پناهگاه های مناسب ، منابع آب کافی ، وجود مسیرهای مناسب جهت مهاجرتهای فصلی ، وضعیت توپوگرافی و … عواملی هستند که باعث گردیده اند زیستگاههای این منطقه علیرغم مورد تهاجم بودن همیشگی از سوی متخلفین و نیروهایی که سهولت امکان تردد و امکان دسترسی و گشت و گذار به داخل منطقه(و حتی خارج از مرز) را دارند هنوز تعداد قابل ملاحظه ای از جمعیت کل و بز و قوچ و میش را در خود نگهداری نماید که این مهم به لحاظ موقعیت خاص زیستگاههای آن بوده و گرنه امکانات کنترل و نظارت بر این منطقه با توجه به وسعت زیاد آن و محدودیتهای فراوان علیرغم تلاشهای مستمر و دلسوزانه گارد اجرایی محیط زیست استان به حدی نیست که جوابگوی نیاز آن باشد.

حیات وحش

منطقه كولك یكی از بازمانده های محیط زیست بكر استان ایلام و مهمترین زیستگاه حیات وحش بوده كه از نظر چرخه زیستی و وجود گونه های كل و بز و قوچ و میش بسیار حائز اهمیت است.گونه های جانوری منطقه حفاظت شده کولگ شامل کل، بز، قوچ و میش، انواع گربه سانان و پرندگان شکاری است.

دمای هوا

این منطقه به علت مجاورت با كشور عراق، تحت تاثیر رژیم اقلیمی حاكم بر نواحی مرزی قرار گرفته و در نتیجه مطابق طبقه‌بندی اقلیمی دومارتن اصلاح شده دارای اقلیم گرم و خشك است.
در سرد ترین ماه سال یعنی دی ماه این مقدار به 3/4 درجه سانتیگراد و با شروع بهار به2/14درجه سانتیگراد می‌رسد که سرمای اندکی را به همراه دارد. از دی ماه تا گرمترین ماه سال یعنی تیرماه با یک روند افزایشی به بالاترین حد خود یعنی 7/24درجه سانتیگراد رسیده و سپس مجددا” از مرداد تا دی ماه یک سیر نزولی را طی می‌کند.میانگین سالانه این پارامتر 9/14 درجه سانتیگراد  محاسبه شده است.

فعالیت انسانی و تعارضات

در محدوده منطقه شکار ممنوع (در وضع موجود که مساحت آن 76 هزار هکتار است).عوامل طبیعی از قبیل افزایش تبخیر و تعرق بالا یک اکوسیستم حساس طبیعی را پدید آورده اند.با توجه به رشد جمعیت و افزایش بهره وری و فشار بر منابع طبیعی منطقه تخریب هائی ایجاد شده است که نتیجه کلی آن نابودی تدریجی گونه های مختلف گیاهی و جانوری که عرصه طبیعی منطقه می باشد.در حقیقت بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی و محیط زیست منطقه در گذشته های دور و نزدیک ، موجب گردیده که محیط زیست در گستره مورد نظر بدلیل فشارهای مضاعفی که بر آن در وضعیت فعلی وارد می شود بویژه چرای مفرط احشام و شکار و صید توان واقعی خود را از دست بدهد .از طرف دیگر کشاورزی در اراضی شمال شرقی و شمال غرب منطقه شخم زدن در امتداد شیب ها عاملی جهت تشدید فرآیندهای فرسایشی و بروز جریانات سطحی و سیلابها با شدت بیشتر شده است.بعنوان مثال کشاورزان مناطق سرنی و صالح آباد قسمت هائی از مراتع سر سبز حاشیه ای مجاور محدوده ممنوعه را شخم زده و آنها را به زمینهای زراعی کم بازده تبدیل کرده اند.این زمینهای در حال حاضر بعلت شیب زیاد ( بیش از 12%) و کمی عمق خاک و شخم و کشت غلط در جهت شیب قدرت و ظرفیت تولیدی خود را از دست داده اند.بنابراین برای رفع این معضلات محدوده پیشنهادی جهت ارتقاء سطح حفاظتی به حدود 58 هزار هکتار تقلیل یافته است. که با این اقدام تمامی سکونتگاهها و معادن و اراضی کشاورزی و…… از محدوده خارج می¬گردند. ضمن اینکه طبق ماده 4 قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 28/3/1353 هر نوع ممنوعیت و محدودیت و مقرراتی که برای مناطق مذکور برقرار می گردد با حق مالکیت یا حق انتفاع اشخاصی که در داخل این مناطق قانونا دارا هستند مغایر نخواهد بود.