موزه رختشویخانه و مردم شناسی زنجان

موزه ی رختشویخانه زنجان در قلب بافت تاریخی این شهر و در منطقه ای مسکونی و شلوغ واقع شده است.ساخت این بنا از جاهای دیدنی زنجان، حدود ۱۵ ماه طول کشید و در سال ۱۳۰۷، شخصی به نام علی اکبر توفیقی که رئیس بلدیه ی شهر در آن دوران بود، آن را خریداری کرد.نکته ی جالبی که درباره ی این موزه وجود دارد و در واقع نام آن از همینجا نشات می گیرد این است که در آن دوران، مردم شهر لباس خود را در آن می شسته اند و به همین دلیل به این نام مشهور شده است.

دلیل ساخت موزه رختشویخانه در زنجان

این بنا در آن دوران توسط دو برادر به نام های مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا ساخته شد. سبک معماری بنا را می توان به سبک دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی دانست.دلیل ساخت این بنا این بوده است که در آن زمان، به خاطر هوای سرد زمستان، تصمیم گرفته می شود تا جایی برای خانم ها ساخته شود تا بتوانند راحت تر و با امنیت بیشتر رخت های خود را بشویند.

بنای رختشویخانه شهر زنجان هم اکنون مهمترین موزه استان است و در آن انواع لباس‌های محلی، زیورآلات، ابزار و وسایل مورد استفاده بانوان در معرض دید همگان قرار گرفته‌است.

مشخصات بنا

آب این محدوده که دارای فضاهای متعددی است از قنات قلعچه حاجی میربهاالدین تامین می‌شد.فضاهای این مجموعه را می‌توان به دو بخش مدیریت رخت‌شوی‌خانه شامل حیات و قسمت مسکونی و فضای اصلی شستشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است تقسیم کرد. حیاط محوطه‌ای است به شکل مربع و مستطیل به میزان ۴۰۰ متر مربع (۳۲×۱۲ متر) شامل درختکاری و فضای سبز، و اعیانی آن در جبهه شمالی محوطه به مقدار ۶۰ متر مربع شامل دو اتاق و یک ورودی است که این ورودی فضاهای محوطه، سرایداری و محل شستشوی رخت را به همدیگر متصل می‌نماید. پلان و نمای این واحد مسکونی، دارای بار فرهنگی بوده و به سبک معماری سنتی شناخته شده زنجان احداث گردیده‌است.
خزینه این رخت‌شوی‌خانه ۱۷ متر طول ۵۵/۱۱ متر عرض و حدود ۸ متر ارتفاع دارد فضایی شبیه تراس مشرف به فضای رخت‌شوی‌خانه وجود دارد که به عبارتی می‌توان آن را شاه‌نشین و محل مدیریت نامید.محل ورودی بنا به شبکه ارتباطی کوچه‌های شهر را پیدا می‌کرد و خانمی که گفته می‌شود همسر معمار این بنا بوده‌است کار کنترل و نظارت بر امور رخت‌شوی‌خانه را برعهده داشت و در قبال این کار مبلغی ماهیانه دریافت می‌کرد. از معماری این فضا چنین استنباط می‌شود که معمار آشنایی کاملی به شیوه سنتی داشته که توانسته‌است با کمک قوس‌ها و نورگیرها فضای دل‌انگیزی را در قسمت بالای انبار سالن اصلی رخت‌شوی‌خانه و تردد افراد را انجام می‌داده‌است.
طراحی و اجرای فضای داخلی و اصلی بنای رخت‌شوی‌خانه دورنمای بسیار زیبایی دارد و سالن آن با ۱۱ ستون به طور قرینه به دو قسمت تقسیم شده‌است.این فضا از سالنی به عرض ۷/۱۳ متر طول ۶۲ متر و مساحت زیربنای ۸۵۰ متر مربع برخوردار است. فاصله ۱۱ ستونی که به طور قرینه سالن را به دو قسمت تقسیم کرده‌اند در جهت قرینه از چهار واحد حوضچه و مجاری آب در حد فاصل حوضچه‌ها تشکیل یافته و حدود آن را سنگ‌های حجاری شده از جنس تراورتن از یکدیگر مجزا می‌کند.

در بازدید از موزه رخت شویخانه زنجان می‌توانید از اشیای داخل موزه‌ی دیدن کنید و هنگام خستگی دقایقی در شربتخانه‌ی کنار حوض استراحت کنید و برای خرید سوغاتی از بازارچه صنایع دستی داخل محوطه خرید کنید.