بنر هدر

نارین قلعه کهن ترین بنای شناخته شده در بافت تاریخی شهر نائین

نویسنده:

سمیرا هادی

در تاریخ:

قلعه‌ ای است باستانی و کهن که در شهر نائین استان اصفهان قرار دارد قدیمی‌ ترین و کهن ترین بنای شناخته شده در بافت تاریخی شهر نائین به حساب می آید و اسمش نارین قلعه یا نارنج قلعه است. این بنای باستانی درست در مرکز شهر نائین قرار دارد که این قسمت بافت تاریخی شهر را نشان می دهد و در محله‌های قدیمی این شهر مثل کلوان، باب‌المسجد و نوآباد است و است. به عقیده کارشناسان  نوع مصالحه نارین قلعه یا نارنج قلعه و همچنین سبک معماری بنا به دوران پارتیان یا همان اشکانیان می رسد و بعضی دیگر از محققان آن را به دوران ساسانیان نسبت می دهند و یک بنایی برای انجام مراسم خاص بوده است که دژ یا کهن دژ شهر به حساب می آمد. اطلاعات جزیی تر و دقیق تری از این بنا در دست نیست و محققان و باستان شناسان در این زمینه با کمبود منابع موثق مواجه هستند اما به نظر می رسد که این قلعه با محوطه ی پیرامونش یک مرکز اداری و پایگاه نظامی شهر در آن دوره بوده است و در حال حاضر از این بنا فقط بقایای قلعه عظیم این شهر و چند دیوار خشتی به جا مانده و بخش عظیمی از آن در گذر زمان و حوادث طبیعی از بین رفته است.

نارین قلعه کهن ترین بنای شناخته شده در بافت تاریخی شهر نائین

علت نامگذاری

درباره علت نامگذاری «نارین قلعه» ادعا می شود که مثلاً مواد ناریه در آن وجود داشته و از این قبیل یعنی در آن مواد ناریه نگهداری می شده است ازسویی دیگر واژه نارین به معنای تابان و روشن است و این قلعه به نارنج قلعه نیز شهرت دارد و دیوار قلعه از دور مثل پوست نارنج دون دون به نظر می آید و لذا به آن نارج قلعه گفته شده که در محاوره نارین قلعه گفته می شود؛ ضمن اینکه نارنج، به معنای نیروی زندگی دهنده نیز استفاده می شود.

جاهای دیدنی نایین ، قدمت 3 هزار ساله نایین اصفهان

در گذشته دور تا دور این قلعه را خندقی حفر کرده بودند و ارتفاع قلعه با احتساب ارتفاع خندق به ۵۰ متر می‌رسید. نارین قلعه یک بنای چند ضلعی است و چندین برج در گوشه‌ی اضلاع آن وجود دارد. این قلعه را کاملاً از خشت خام ساخته‌اند ضمن اینکه قلعه در دوره‌های مختلف ساخته و گسترش یافته است. طبق اسناد تاریخی نایین، طول خشت‌های قلعه نیم ذرع،  عرض آن‌ها یک چهارم ذرع و وزن آن‌ها هفت الی هشت من است.

در دوره صفویه نیز شهرهای متعددی وجود داشته اند که در آن قلعه های موسوم به نارنج قلعه بوده است. این قلاع جنبه نظامی داشته اند. بنابراین با توجه به این نکته و با درنظر گرفتن خندقی که پیرامون این قلعه بوده است می توان نارنج قلعه نایین را هم یکی از قلاع نظامی به حساب آورد. این قلعه شاهد جنگ امیر مبارزالدین محمد آل مظفر و ملک اشرف چوپانی بوده است که در دوران قاجار نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت.

بنای تاریخی نارین قلعه از جاذبه های نائین،آبانماه سال ۱۳۶۵ به شماره ۴۱۷۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .

نارین قلعه کهن ترین بنای شناخته شده در بافت تاریخی شهر نائین

نارین قلعه از نظر ساختار دفاعی دارای پنج حصار و دربند بوده و از بناهایی است که از نظر معماری ساختار پیچیده ای دارد و در نوع خود بی نظیر است و از نظر ایمنی باید گفت که امکان نفوذ دشمن به داخل این قلعه غیر ممکن بوده است. داستان ها و روایت های زیادی درباره نارین قلعه وجود دارد که از جمله اینکه روایت افسانه‌ ای که حکایت می کند نارین قلعه در زمان کیومرث بنا شده و نخستین آدم‌ها از طریق راه های آبی به این قلعه آمدند. عده ای دیگر هم ساخت آن را به مهبد یکی از سپهبدان ساسانی و از سرداران قباد و انوشیروان پادشاه ساسانی نسبت می دهند و معتقدند که این شخص نارین قلعه را بنا کرده است. در اطراف نارین قلعه میبد سفال ‌های نقش‌ دار و رنگی از دوره های کهن تر بدست آمده که قدمت آن به دوره عیلامی می رسد و بیشتر از چهار هزار سال قدمت آن تخمین زده شده که به همین دلیل محققان معتقدند ساختمان نارین قلعه به زیگورات های ساخته شده در دوره عیلامی ها خیلی شباهت دارد.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید