یکی از جاذبه های گردشگری بی نظیر ایرانی، کت های دزفول هستند که در شمال استان خوزستان و شهر دزفول در کنار رود دز قرار دارند.با وجودی که استان خوزستان یکی از مناطق گرم کشور ایران به حساب می آید در شمال آن و شهر دزفول ،عبور رودخانه دز از وسط این شهر، فرصت ایجاد تفریحگاه های متنوعی برای روزهای گرم سال فراهم نموده است که آن را در کشور بی نظیر می نماید و آن را به یکی از مقاصد گردشگری مهم ایرانی تبدیل نموده و باعث جذب علاقمندان به طبیعت و تفریحات تابستانه به سمت دزفول شده است.
یکی از این تفریحات تجربه ی اقامت در کت ها و شنا در رود دز می باشد که در نوع خود منحصر به فرد است.کت ها حفره های غار مانندی هستند که در کنار ساحل رود دز حفر شده اند و در بین مردم دزفول به کت (kat) مشهور هستند.
کتها از جاذبه های دزفول،در دل صخرههای کنار رودخانه که از جنس سنگ کانگرومرا تشکیل شدهاند، حفر می شوند.دیواره کتها ارتفاعی بین ۲ تا چهار متر داشته و سقف آنها به وسیله سنگهای ریز و درشت که به شکل طبیعی زمین میباشند، تزیین شدهاند. مساحت کتها بسته به امکان توسعه و کاربرد آنها از ۵ مترمربع شروع شده و تا بیش از۱۰۰ مترمربع نیز حفر میشوند.
در شرقشناسی روسی، کلمه کت را به معنای کندن ترجمه کرده اند.فرهنگ دهخدا واژه کت را کاریز، و کاریزکن را/ کت کن/ معنی میکند و در مورد کاریز می نویسد: کاریز، جوی آبی را گویند که درزیرزمین بکنند، تا آب از آن روان شود. (در دزفول کاریز به قمش یا قنات شهرت دارد). در فرهنگ عربی نیز “کهف” معنایی معادل کت دارد.
در گذشته که وسایل خنک کننده مانند امروز وجود نداشت مردم دزفول برای فرار از گرمای هوا در تابستان و هم چنین استفاده از آب رودخانه دز، شنا کردن در آن و لذت بردن از محیط، این فضاها را در صخرههای مجاور رودخانه دز ایجاد نموده و به آنها پناه میبردند.
امروزه نیز کت ها همچنان محبوبیت خود را حفظ کرده و به محلی تفریحی با کارکرد گردشگری تبدیل شدهاند.گردشگران بسیاری از شهرهای مختلف، در روزهای گرم سال به شهر دزفول آمده و ساعاتی از شبانهروز را درون این کتها ودر کنار ساحل زیبای رود دز میگذرانند.
شبیه بودن فضای درون کت ها به غار و نزدیکی به رود موجب می شود، اقامت در این کت ها در طول گرمای روز برای مردم بدون استفاده از هیچ گونه وسایل برقی و خنک کننده و برای فرار از زندگی ماشینی ، دلپذیر و لذت بخش باشد.علاوه بر آن در محلهایی که عمق رود مناسب است با رعایت نکات ایمنی ( استفاده از جلیقه و یا آشنایی مناسب با فنون شنا و قسمت های با شدت جریان مناسب آب) شنا در رودخانه تفریحی بسیار لذت بخش است. همچنین مجاورت با رود دز فرصت استفاده از قایق سواری و انواع ورزش های آبی دیگر نظیر جت اسکی، ماهی گیری و … را فراهم می آورد.
در طول مسیر رودخانه دز کت های زیادی وجود به صورت دست کند وجود دارد که تعداد کت ها به بیش از ۸۰۰ کت می رسد که به تدریج در دل حاشیه ی رود دز حفر شده اند.
معروفترین کت دزفول که در مثلهای دزفولی نیز آورده میشود “کت حاج فرج” نام دارد، دهانه کت حاج فرج از دیگر کتها بزرگتر و متمایزتر است و گفته میشود که بانی و سازنده این کت شخص خیری به نام حاج فرجالله بوده که در ابتدا آن را برای طلاب ساخته تا در فصل تابستان برای درس خواندن در مضیفه نباشند.این کت بعدها به یک استراحتگاه عمومی تبدیل شد زیرا در آن زمان برای ورود به کت نیازی به گرفتن اجازه از دیگران نبوده است.
با توجه به آب و هوای شهرستان دزفول، کت ها از ازدیبهشت ماه تا مهرماه می تواند پذیرای گردشگران و علاقمندان باشند. با این همه در سایر ماه های سال نیز می توان از این جاذبه ی خاص و ارزشمند استفاده نمود.
