مسجد جامع داراب یکی از بناهای تاریخی و ارزشمند ایران است که در مرکز شهر داراب در استان فارس واقع شده است.این مسجد از حیث معماری و سبک بنا در نوع خود در ایران بی نظیر است.این بنا در اوایل عصر صفویه (مقارن) با سلطنت شاه طهماسب اول ساخته شده به همین دلیل معماری آن متاثر از بناهای قبل از صفویه از جمله عمارت آجری عصر سلجوقی هست.
این بنا بخاطر سبک معماری متفاوتش نسبت به سایر مساجد دارای سبک هندی است و آنرا شبیه به آرامگاه اعتمادالدوله طهرانی در آگرای هند و نیز خدای خانه مسجد جامع عتیق می دانند.
مساحت مسجد به ۳۸۰ مترمربع می رسد.ساختمان اصلی در وسط و چهار مناره تنومند و منظم الاضلاع که از ۱۱ ضلع به عرض نیم متر تشکیل شده در چهار گوش بنای اصلی قرار گرفته اند، بر روی اضلاع این مناره ها با آجر خفته و آراسته خطوط کوفی دیده می شود. مناره های این مسجد برخلاف بیشترمساجد ایرانی دایره شکل نیست بلکه از ۱۲ ضلع مساوی تشکیل شده که برروی آنها نزدیک نیم متر بارو سازی گچ، آجر و سنگ با اشکال مربع و لوزی خانه بندی و تزئین شده است و در بخش هایی از آن می توان آیات قرآن به خط کوفی را مشاهده کرد. آیه مبارک آیه الکرسی و همچنین عبارات “لا اله الا الله” و “محمد رسول الله” از آن جمله اند. نام مبارک حضرت علی علیه السلام هم به کرات در این مسجد و بر روی مناره هایش به چشم می خورد.
معماران آن دوران، پلان این مسجد را به صورت مستطیلی۳۸۰ متر مربعی طراحی کرده اند که در هر زاویه ایش، یک مناره قرار دارد.یکی از زیباترین قسمت های مسجد جامع داراب و البته بزرگترین بخش آن، شبستان مسجد است که ابعادی در حدود ۱۴ در ۷ متر دارد. شبستان مسجد ویژگی های دیگری هم دارد.در ضلع شمالی و جنوبی شبستان، ایوان هایی بزرگ قرار دارند. در سمت چپ این شبستان هم دو ایوان کوچکتر وجود دارند که همگی به وسیله راهروهایی با هم مرتبط اند. متاسفانه منبر گچی و گلی این شبستان که در ضلع جنوبی آن واقع شده بود، امروزه دیگر در این بنا وجود ندارد. معماری این مسجد به سبک و سیاق معماری متداول در دوره سلجوقیان است.
در گوشه و کنار حیاط مسجد داراب، می توان درختان تنومند نخل، نارنج و پرتقال را مشاهده کرد که بر زیبایی این حیاط افزوده اند. وجود دو سنگ آسیاب در گوشه این حیاط که از آن ها برای کوبیدن ساروج استفاده می کردند هم نشان از مرمت این بنا در طول سالیان دراز دارد.
بنای مسجد جامع داراب از معروف ترین مساجد ایران و جهان است و نمونه آن در دنیا وجود ندارد.به همین خاطر است که نگه داری و مرمت آن اهمیتی دو چندان پیدا می کند. خوشبختانه در طول سالیان گذشته، اقدامات خوبی از جمله سفید کاری، ایزو بام کردن، بند کشی و … برای مرمت این بنا صورت گرفته است و امیدواریم این روند مرمت و نگه داری از مسجد جامع داراب همینطور ادامه داشته باشد. اگر به استان تاریخی فارس سفر کردید، حتما بازدید از بنای منحصر به فرد مسجد جامع شهر داراب این استان را در برنامه بازدیدهای خود قرار دهید.
مسجد جامع داراب یکی از جاذبه های تاریخی مذهبی داراب است که به شماره 1597 درفهرست آثارملی ثبت شده است.
