«نهر داریون»، یکی دیگر از دیدنی‌های شگفت‌انگیز و قابل توجه شهرستان شوشتر است است که یک کانال آبی دست کند می باشدو قدمت آن به دوران حکومت داریوش هخامنشی بازمی‌گردد.در مورد قدمت نهر داریون با استناد از متون تاریخی، می‌توان قرن پنجم قبل از میلاد را که همان دوران حکومت داریوش اول است، درنظر گرفت.در مورد وجه تسمیه این سازه‌ی آبی کهن، برخی از مورخان و باستان‌شناسان معتقد هستند که نهرداریون برگرفته از اسم داریوش است.همچنین حفر این نهر به زمان داریوش باز می‌گردد.این نهر تنها سازه آبی شوشتر است که با گذشت قرن‌ها، هنوز به اسم بانی خود نام برده می‌شود.«دارا» و «داریوش»، دیگر نام‌های نهر داریون است که بعضا مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اثر ملی ایران از جاذبه های شوشتر، در سال ۲۰۰۹ میلادی به ثبت میراث جهانی یونسکو رسید.
رود شطیط
رود شطیط شاخه اصلی رودخانه کارون در شوشتر است که چهاردانگه نیز خوانده می شود.رودخانه کارون پس از وارد شدن به خوزستان با برخورد به صخره ای بزرگ و سد میزان به دو شاخه تقسیم می شود یکی از آن ها رود شطیط یا چهاردانگه ودیگری گرگر یا دو دانگه می باشد.سرانجام این دو شاخه پس از طی حدود چهل کیلومتر در منطقه بند قیر جنوب شوشتر به یکدیگر می پیوندند و با ادغام با رود دز، کارون بزرگ را تشکیل می دهند.
پخشاب نهر تاریخی داریون
اگرچه بسیاری از مورخان پل بند شادروان را از سازه های آبی دوره ساسانی می دانند، با توجه به وجود نهر داریون در دوره هخامنشی و قرار داشتن ارتفاع آبگیرهای نهر داریون در فاصله ای بالاتر از سطح آب رودخانه در دوره کم آبی می توان به وجود پل بند شادروان در دوره هخامنشی نیز با قطعیت نظر داد و به طور حتم در دوران ساسانی مجددا بازسازی شده است.
ویژگی های مهندسی کانال داریون
نهر داريون يكی از شاخصترين سازه های هيدروليكی شناخته شده در دشت مياناب است.اين نهر با دبی آب حدود هفت متر مكعب در ثانيه زمينهای زراعی دشت محصور بين آب گرگر و شطيط را با وسعتی حدود سی و سه هزار هكتار آب رسانی می نمود.كانالهای باز دارنده و محافظت در مسير جريان داريون خطر تخريب مزارع كشاورزی و تاسيسات نهر را كاهش می داد.
كانال داريون از دهانه های آبگير اصلی تا حدود دو كيلومتری به سمت جنوب، مسيری شمالی- جنوبی را طی می كند. بعد از اين فاصله انحنايی به سمت شرق می يافت و بعد از انحنا مجدداً مسير قبلی خود را طی می كرد.
دهانه های داريون در انحنای رود كارون در شمال شهر شوشتر واقع است.محل احداث دهانه ها در موقعيتی قرار دارد كه دارای سرعت متناسبی جهت آبدهی به نهر داريون می باشد.در انحنای داريون در فاصله دو كيلومتری جريان بعد از سر دهانه يك كانال بازدارنده از آن در جهت شرق احداث گرديده تا بتواند در زمانهای طغيان و يا پر آبی قسمتی از آب نهر ر ا منحرف و به رود گرگر منتقل نمايد.
سر دهانه نهر داريون از زير قلعه سلاسل سرچشمه می گيرد.نهر داريون در بخش شمالی قلعه سلاسل و در ساحل رودخانه كارون (شاخه شطيط) توسط آبگيرهای دستكند (هشت آبگير) در دل صخره های ساحل رود كارون كنده شده اند. آبگيرهای یک و دو شمالی ترين آبگيرها می باشند كه پس از طي مسافتی در صخره های زير قلعه به همديگر می پيوندد.در محوطه نسبتاً بزرگی در ادامه دو آبگير فوق، آبگيرهای سه الی هشت قرار دارند.
در اين محوطه دو تونل آب بر اصلی و دو تونل آب بر فرعی قرار دارند.اين تونلها در فواصل و اندازه های متفاوت می باشند.دو تونل فرعی كار هدايت و جمع آوری سر ريز آب تونل اصلی را در موقع طغيان انجام می داده اند.پهنای اين تونلها بين سه الی حدود پنج متر می باشد.
ظاهراً آبگيرهای هفت و هشت در دهه های اخيرمسدود شده اند. آبگيرهای سه و چهار و پنج پس از طی مسافتی (حدود صد متر) در جنوب قلعه سلاسل بصورت يک نهر روباز نمايان می شوند.اين نهر حدوداً هشتصد متر بصورت يك كانال واحد است و پس از آن در محلي به نام بند خاك به دو شاخه كوچكتر تقسيم می شود كه اولين شاخه آن از سمت غرب ادامه مسيرمی دهد و پس از ۴۴ كيلومتر در بندی بنام بند قير به رودخانه شطيط می ريزد.شعبه دوم داريون نيز پس از عبور از زير پل لشكر به رودخانه گرگر می ريزد.
