بنر هدر

گل گل ملکشاهی یادگاری از دوران آشوریان

نویسنده:

سمیرا هادی

در تاریخ:

استان ایلام با دارا بودن سنگ نوشته های متعدد از زمان های مختلف یکی از مناطق مهم ایران است که می توان در آن به مطالعه تاریخ کشور پرداخت.سنگ نوشته ی گل گل ملک شاهی از جاذبه های ایلام،در دیواره ی کوه جای گرفته است و متعلق به دوران آشوریان است، یعنی ۳ هزار سال قدمت!که در ضلع شمالی روستای گل گل بخش ملکشاهی و بر نمای شرقی صخره  و به ارتفاع حدود ۳ متر از زمين قرار دارد.
شکل عمومی کتيبه يک مستطيل به ارتفاع ۱۳۵ سانتی متر و عرض ۹۰ سانتی متر است که در وسط آن نقش نيم رخ و تمام قد پادشاه آشوری بصورت برجسته قرار دارد که کلاهی مخروطی و ردايی بلند تا روی پاها بر تن داشته و شمشيری حمايل نماد قدرتی به دست دارد که به علت تخريب شکل آن به درستی معلوم نيست.نزديک پيشانی نيز تصويری تخريب شده قرار دارد که به همراه نماد ديگری در پشت سر پادشاه هلال ماه (؟) احتمالاً نمادهای خدايان و الهه های آسمانی باشند که به حمايت از پادشاه آشوری برخاسته و به او کمک نموده اند تا در جنگ پيروز شود .

گل گل ملکشاهی یادگاری از دوران آشوریانمتن کتيبه ابتدا به عمق متوسط ۵/۲ سانتی متر تراش خورده و طی آن نقش برجسته ی پادشاه را فراهم ساخته اند و سپس به نقر خطوط ميخی آشوری در سطرهای افقی بر تمام سطح کتيبه و نقش برجسته پرداخته اند و هر سطر را با خطی کنده و افقی از سطر بعدی مجزا نموده اند.اينکه اين کتيبه مربوط به کدام پادشاه آشوری است به درستی معلوم نيست و عده ای آن را متعلق به آشور بانی پال که سرزمين ايلام قديم را متصرف و در نهايت موجب انقراض آنها گرديد دانسته و عده ای آن را مربوط به سارگن دوم پادشاه آشوری می دانند که وی نيز نواحی شمال غرب و قسمتهايی از غرب ايران تا درياچه اروميه را به تصرف درآورد.
آنچه از متن سنگ نوشته مستفاد می گردد اين است که آشوريها همواره چشم طمع به نواحی شرقی حکومت خود يعنی سرزمين ايلاميها داشته و هر زمان که زمينه فراهم می شد حمله را آغاز می نمودند و اين روند به صورت فرهنگ ستيزه گری به فرزندان شاهان منتقل می شد و چهره ی پادشاه آشوری که رو به سرزمين ايلام حکاکی و نقر شده خوی جنگجويی و طمع هميشگی آنان به اين ديار را به نمايش می گذارد.

کارشناسان گفته اند که یک سرباز آشوری به حالت ایستاده با کلاهخود و پیکان در دست با ماه و ستاره در بالای سر آن است، که به صورت نیم رخ حکاکی شده در این جا حک شده است. پایین آن نیز نوشته های به خط میخی وجود دارد که توسط پروفسور لویی واندنبرگ در سال ۱۹۷۳ میلادی ترجمه شده است.

گل گل ملکشاهی یادگاری از دوران آشوریان

متن کتيبه آشوری گل گل

به آشور و خدایان (بزرگ) که به طرفداری شاه محبوب آن‌ها ایستاده و چیره شده (بر زمین‌های دشمنانش (…) شاه جهان (…) پسر (…) آشور پدر خدایان مرا نامزد کرد برای پادشاهی در رحم مادرم (…) انلیل مرا برای تسلط بر روی زمین و مردم فرا خواند. سین و شماش با هم شگونهای مساعدی در مورد بنیاد فرمانروایی من فراهم ساختند. نبو و مردوک مرا بصیرت وسیع و فهم عمیق بخشانیدند. خدایان بزرگ از راه لطف در محفل خود مرا بر روی تخت شاهی پدرم گذاشتند. آن‌ها تسلط بر روی زمین را به من واگذار کردند. شهر (…) آن‌ها بیرون رفتند (…) روی او ستایش کارهایی که من انجام داده‌ام. من نوشتم بر روی آن من به جای نهادم این سنگ نوشته را برای ترغیب شاهان و پسران من در آینده باشد که امیری در میان شاهان پسران من که او را آشور و خدایان بزرگ برای تسلط بر روی زمین و مردم نامزد کند. این ستون و تحسین خدایان بزرگ را ببیند و باشد که به تدفین آن بپردازد و قربانی ها بکند اما آنکه آن مجسمه را از جای آن بردارد آشور و خدایان بزرگ و آن عده که روی این ستون نام برده شدند با نظر خشم به او نگاه کند. باشد که به طرفداری او در یک برخورد سلاح‌ها در میدان جنگ برخیزند و باشد که آن‌ها او را راهنمایی نکنند. (…) با شد که آن‌ها هم حکم شاهی او را براندازند و باشد که آن‌ها نامش و تخمه اش را در زمین ضایع کنند.

گل گل ملکشاهی یادگاری از دوران آشوریان

رویدادهای مهم زندگی آشوربانیپال

آشوربانیپال پسر سوم پدرش بود و دو برادر بزرگ تر از خود داشت که پس از مرگ برادر اولش علی رغم این که باید برادر بزرگ ترش بر تخت می نشست با کمک های مادر توانست پادشاه آشور شود و برادرش به به عنوان نائب السلطنه حاکم بابل کرد. او توانست مصری ها را شکست دهد. پس از آن ایلامی ها را به سختی شکست دارد به نحوی که پادشاهان تئومن پس از شکست خود کشی کرد و سر بریده اش به تماشای انذار عموم گذاشته شد، سری که چندین بار در نقش برجسته‌ های کاخ آشوربانیپال به تصویر کشیده ‌شده ‌است.

پس از آن برادرش در بابل علیه او شورش کرد که پس از دو سال محاصره بابل آن ها را شکست داد. گفته می شود که بابل سرانجام سقوط کرد و برادرش قبل از رسیدن نیروهای او قصر خود را آتش زد و به این ترتیب به حیات خود پایان داد. در این دوره قتل عامی از شورشیان و قیام‌ کنندگان به‌ وقوع‌ پیوست، حتی گفته می شود موارد آدم خواری در شهر روی داد.

اما نقش برجسته گل گل ملکشاهی ساخته این فرمانروای آشور با ابعاد ۱۳۵ در ۹۰ با شهر ارکواز ۸ کیلومتر فاصله دارد.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید