محمد بن علی بن ملک‌داد تبریزی، ملقب به شمس‌الدین، یا شمس تبریزی (۵۸۲-پس از ۶۴۵ هجری قمری) از صوفیان پارسی‌زبان و مسلمان مشهور سدهٔ هفتم هجری است. سخنان وی را که در مجالس مختلف بر زبان آورده، مریدان گردآوری کرده‌اند که به نام «مقالات شمس تبریزی» معروف است.
برج شمس تبریزی از جاهای دیدنی شهرستان خوی، روی مزاری منسوب به شمس تبریزی در دوره صفویان در شهر خوی ساخته شد. این بنا در محلهٔ امامزاده سید بهلول در شمال غربی شهر خوی در آذربايجان غربی واقع است.
سطح بیرونی این مناره با شاخ‌هایی از قوچ وحشی که شاه اسماعیل صفوی طی اقامت 40 روزه‌اش در کوه چله خانهٔ خوی شکار کرده بود، تزیین شده است. طبق اسناد موجود، این بنا به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته شده و مناره آن به وسیله شاخ قوچ‌های وحشی تزئین شده است. از شاخ قوچ در مناره یاد شده برای نشان دادن قدرت و مهارت شاه اسماعیل در شكار قوچ در یك روز صورت گرفته است.
تصاوير مينياتوری بجای مانده از مقبره شمس تبريزی در شهرستان خوی نشانگر این است که در ابتدا ۳ مناره اطراف قبر شمس وجود داشته و تصویر این سه منار در کتاب بیان «منازل سفر عراقین» در دوره سلطان سلیمان امپراتور عثمانی در سفر به خوی و زیارت آرامگاه شمس تبریزی کشیده شده است که مسیر لشکرکشی وی را نیز نشان می دهد. (زیرنویس تاریخ ۹۴۲ قمری در آن کتاب آمده است). سال های بعد یکی از منارها خراب شده، اما سیاحان دوره قاجار و جهانگیر میرزا که مطالبی در مورد خوی دارد و نیز در ترجمه کتاب آثار البلاد و اخبار العباد قزوینی از دو منار صحبت شده است. بنا به نقل معتمدین و پیرمردان محل حدود ۱۲۰ سال پیش یکی دیگر از منارها نیز تخریب شده و کنون فقط یکی از آنها باقیمانده است.
برج شمس تبريزی 3.40 متر قطر داشته و مساحت آن نيز ۱۱ متر است .مقبره شمس تبریزی دارای برجی به ارتفاع ۱۷ متر است و آرامگاه شمس در فاصله ۱۰ متری از مقبره ساخته شده قرار دارد.
سبک معماری منار بسیار به بناهای دوره سلجوقی نزدیک است که در بردسیر کرمان موجود است و به «میل قاوردی» معروف میباشد. این منار برجی استوانه ای شکل است و هیچ نشان و اثری از بقایای بنایی که این منار در رابطه با آن باشد، به دست نیامده است. منار به صورت مجوف (میان تهی) بوده و پلکانی مارپیچی از ورودی منار که در قسمت پایین آن قرار دارد، به انتهای منار و به قسمت مؤذن آن منتهی می شود که روی به قبله دارد. پی و حدود ۵۰ سانتی متر از بنای قسمت تحتانی با سنگ ساخته شده است. بقیه منار از آجر ساخته شده که در وسط آجرها کله های قوچ گذاشته شده و از نظر فرم به سه دسته تقسیم شده است، قسمت تحتانی و انتهای آن که کوچک تر از بخش میانی است خالی، ولی قسمت میانی را با شاخ قوچ وحشی آرایش داده اند که فلسفه وجود منار نیز وجود این تزئینات است و به عنوان یاد بود ساخته شده است. به قولی هدف از آن به احتمال زیاد نمایش قدرت پادشاه بوده که در یک روز توانسته به قدری قوچ وحشی شکار کند که از شاخ آنها تمامی سطح خارجی منار را تزئین کرده اند.
از خصوصیات ویژه این بنا نصب شاخ های قوچ وحشی روی بدنه خارجی منار است که همراه با جمجمه حیوان به عنوان تزئین در منار نصب شده و در آجرکاری و فرم آن هیچگونه تزئینات دیگر به کار نرفته است.
