دریاچه بزنگان در موقعیت جغرافیایی E6029 N3618 در استان خراسان رضوی واقع است. این دریاچه در بلندیهای کپهداغ و در 130 کیلومتری جاده مشهد – سرخس قرار دارد. مساحت این دریاچه آب شیرین، حدود 80 هکتار است. دریاچه بزنگان از جاذبه های سرخس، تنها ابگیر طبیعی می باشد که در استان خراسان وجود دارد. این دریاچه حدود هشتاد هکتار وسعت وعمق ان حد اکثر دوازده مترو حد اقل نه متر می باشد و در جنوب رشته کوههای هزار مسجد در فاصله حدود یکصدوسی کیلومتری جاده مشهد به سمت سرخس قرار دارد.
آب این دریاچه از بارندگی های سالانه و چشمه های کوچک حاشیه و کف دریاچه تامین می شود و تاکنون ۳۳ گونه فیتو پلانکتون جلبکی در دریاچه بزنگان شناسایی شده است.
دریاچه بزنگان دارای ویژگیهای خاص و از اهمیت علمی و تحقیقاتی بالایی برخوردار است که همه ساله در فصلهای پاییز و زمستان و اوایل بهار زیستگاه بسیار مناسبی جهت زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی می باشد. سازمان حفاظت محیط زیست در جهت حفظ و بهره وری معقول از این پدیده طبیعی و با حفظ اصالت تعادل اکولوژیکی آن ،برنامه هایی در دست اقدام داشته و در آینده نزدیک یکی از مراکز مهم علمی پژوهشی و تفرجگاهی خواهد شد.
منشاء تامین آب دریاچه نیز باران، یک ورودی آب اندک و چشمه یا چشمه های زیر دریاچه می باشد. طعم آب نیز کمی تلخ و شورمزه است. این دریاچه و محیط پیرامون آن زیستگاهی مناسب برای ماهیان ، جانوران و پرندگان مهاجر زمستان گذرا ، بهارگذار و بومی است. ماهی بومی دریاچه از همان نوع شیرماهی موجود در دیگر رودخانه های استان می باشد ولی بزنگان زیستگاه خوبی نیز برای چند نوع ماهی کپور شده است. این دریاچه به عنوان تنها « اثر طبیعی ملی » استان خراسان شناخته می شود.
غار بزنگان نیز در شش کیلومتری جنوب غربی روستای بزنگان واقع شده و قدمت آن به لحاظ آثار بدست آمده به پیش از میلاد بر می گردد.
از عمده ترین خانواده های گیاهی منطقه، کاسنی، (Compositae) غلات، (Gramineae) شب بو (Cruciferae) و چتریان (Umbelliferae) را می توان نام برد. از نظر شکل زیستی 57 درصد گونه ها به تروفیت ها و 28 درصد به همی کریپتوفیت ها تعلق دارد. مطالعات کورولوژی نشان می دهد که بیش از 50 درصد گونه ها به منطقه رویشی ایران و توران و 30 درصد به ایران و توران اروپا سیبری تعلق دارد.
ویژگیهای دریاچه بزنگان
از ویژگیهای دریاچه تشكیل آن بر روی سازه ای آهكی مربوط به دوران دوم زمین شناسی است كه حاكی از قدمت ایجاد آن می باشد و ارزش مطالعاتی قابل ملاحظه ای از نظر زمین شناسی و دیرینه شناسی و مطالعات تغییر و تحولات محیطی منطقه درگذشته بوجود آورده است. این بزرگترین آبگیر طبیعی استان خراسان رضوی ویژگی آبهای دریایی را دارا می باشد و سطح دریاچه بخاطر بالابودن املاح آن هیچگاه یخ نمی بندد.
وجود طبقات گرمایی دریاچه را به سه زیستگاه با شرایط و گونه های زیستی متفاوت تقسیم نموده است. این پدیده منظم گرمایی كه عمدتاً در فصل تابستان در این دریاچه دیده می شود باعث می گردد در زمان گرم شدن هوا و بالارفتن درجه حرارت آب در تابستان سه طبقه مشخص گرمایی ایجاد گردد كه طبقه زیرین با حدود یك سوم گرمای سطح آب محیط مناسبی را جهت زندگی ماهیان سرد آبی فراهم می نماید.
دریاچه در حال حاضر علیرغم نداشتن زیستگاه مناسب پرندگان آبزی سالیانه میزبان دهها نوع پرنده مهاجر آبزی از انواع اردكها، پلیكان، فلامینگو ، قو می باشد. آنقوت و چنگر از پرندگانی هستند كه در این دریاچه تخم گذاری و زاد و ولد می نمایند.
از پرندگان دریاچه می توان مرغابی، حواصیل ، چنگر، آنقوت را نام برد.
مقدار نمک های موجود در دریاچه بزنگان زیاد است و این مکان به دلیل ویژگی هایش تنها زیستگاه طبیعی ماهی قزل آلا در استان خراسان رضوی به شمار می آید.
امروزه جاذبه های طبیعی دریاچه بزنگان از جمله ترنم جویبارها، آوای آبشارها، نغمه سرایی بلبلان، نسیم روح افزای دشت ها از عوامل جلب گردشگران و دوستداران طبیعت به این منطقه است.
