دیوار بزرگ چین یکی از عجایب جهان است که سرگذشت آن و روایتهای مختلفتش هر بینندهای را متحیر میکند و بر شوق گردشگران برای بازدید از آن میافزاید. این دیوار در نقشه جغرافیایی چین۲۱۱۹۶ کیلومتر امتداد یافتهاست و در سال ۱۹۸۷ میلادی در فهرست میراث جهانی ثبت گردیدهاست.
تاریخچه ساخت دیوار چین
بدون شک پروژه ساخت دیوار چین از بلند پروازانهترین تصمیماتی بود که امپراطور شین هوانگ در طول حکومتش (۲۵۹ تا ۲۱۰ قبل از میلاد) اتخاذ کرد. او دستور داد تمامی دیوارهای میان شهرها برداشته شود و تنها دیوارهای مرزی شمالی بر جایشان بمانند. نمیتوان دقیقا اشاره کرد که دیوار چین شامل چه شهر و استانهایی میشده، اما چیزی که مشخص این است که این دیوار ۹ استان را در بر داشته است و از غرب به جایو گوان (استان گانسو) و از شرق به ساحل رود یالو جیان (استان لیائونینگ) امتداد یافته بود.
پس از مرگ چین شی هوان و سقوط سلسله چین (Qin) برخی مناطق دیوار به تدریج رو به زوال رفت و چندین قبیله شمالی که قوی ترینشان سلسله وی (Wei dynasty) بودند در حدود سال ۳۸۶ تا ۵۳۵ میلادی توانستند بر چین نفوذ کرده و بر این سرزمین حکومت نمایند. این سلسله پس از رسیدن به قدرت برای جلوگیری از حملهی قبایل دیگر به تعمیر و بازسازی قسمتهای زیادی از دیوار پرداختند.
قبایل و سلسلههای زیادی در چین بر کیفیت این دیوار اثرگذار بودند. به عنوان مثال پادشاهی بی چی (Bei Qi) (حکومت بین سالهای ۵۵۰ تا ۵۷۷ میلادی) ۱۴۴۸.۴۰۶ کیلومتر طول دیوار را افزایش داد، سلسله سوئی (بین سالهای ۵۸۱ تا ۶۱۸ میلادی) چندین بار دیوار را مرمت و بازسازی کرد و پس از آنها حکومت تانگ (Tang dynasty) بین سالهای ۶۱۸ تا ۹۰۷ میلادی دیوار را بازسازی نمود که در این زمان تقریبا دیوار دیگر به عنوان یک مانع، دشمنان را نمیترساند. اما این سلسله توانست در جنگی میان قبایل، به دلیل وجود همین دیوار بر دشمن پیروز شود و این امر ابهت از دست رفته را دوباره به این دیوار بازگرداند.
در سالهای حکومت سلسله سانگ (Song dynasty) در فاصله سالهای ۹۶۰ تا ۱۲۷۹ میلادی، چین در معرض خطر حمله قبیلههای شمالی لیائو (Liao) و جین (Jin) قرار داشت. آنها قسمتهای زیادی از دو سمت دیوار را تصرف کرده بودند. در نهایت در فاصله سالهای ۱۲۰۶ تا ۱۳۶۸ میلادی، پادشاه قدرتمند یوان (Yuan) از سلسله مغول قسمتهای زیادی از آسیا، اروپا و چین را به تصرف خود در آورد و پس از آن دیوار چین عمدتاً به منظور محفوظ نگه داشتن بازرگانان و کاروانهای مسافرتی مورد استفاده قرار میگرفت.
علت ساخت دیوار بزرگ چین
این دیوار بزرگ را برای حفاظت چین در مقابل مهاجمان مغول ساختند. تقریباً در سال ۲۴۶ قبل از میلاد، چین را به ایالت کوچکی تقسیم کردند. پادشاه شی هوانگ تی (shin huang TI) قسمتهای مختلف چین را با هم متحد ساخت. در شمال این امپراطوری مغولها زندگی میکردند. از ترس اینکه مبادا آنها در هر زمان به چین حملهور شوند، پادشاه برای حفاظت کشور در مقابل خطر دستور داد تا دیوار بزرگ چین را بنا کنند؛ بنابراین دیواری ساختند که از شای کوان (shahi kuan) در خلیج پوای (pohai) شروع شده و به چایکومان (chai kuman) در گانسو (kansu) میرسید. سربازان گشتی از طریق جادهای که در امتداد دیوار بود علامتهایی را به سرعت ارسال میکردند.
هیچکدام از پادشاهان با ساخت دیوار به هدف خود نرسیدند. چون دیوار در جاهای زیادی شکست و مغولها فرصت یورش به چین را پیدا کردند. ممکن بود ساختن دیوار بزرگ هرگز عملی نشود، اما آنها توانستند آن را بسازند.
شرایط فعلی دیوار چین
اما آنچه که امروز گردشگران به بازدید از آن میپردازند متعلق به سلسلهی مینگ است. این اثر از غرب به دروازه جایو گوان در استان گانسو چین و از شرق به ساحل رود یالو جیان در استان لیائونینگ در شمال شرقی چین منتهی میشود و درمیان آن ۹ استان، شهر و ناحیه خود مختار به طول ۷۰۰۰ کیلومتر وجود دارد.
شاید برایتان جالب باشد بدانید آن تصویری که از دیوار چین که معمولا در کتابها و سایتها دیده میشود؛ تصویر بخش جیانکو دیوار چین است که به دلیل شیب دار و پیچ در پیچ بودن آن، در تصاویر زیاد استفاده میشود.
مصالح و برخی جزئیات دیگر دیوار
بنای کلی دیوار چین با آجرهای عظیم و سنگهای مستطیلی ساخته و فضای بین آنها را خاک و سنگ ریزه پوشانده، البته در دورهای از تاریخ از نوعی چسب که با خمیر برنج تولید شده بود استفاده میکردند. البته در هر منطقهای که دیوار بنا میشد از مصالح خاص همان محدوده استفاده میشده، به این نوع مصالح بوم آورد گفته میشود.
ارتفاع این دیوار به ده میرسد و عرض آن حدود ۵ متر است.در بازدید از این بنا میتوان دروازهها، دیوارها، سکوهای دیواری، برجهای دیدهبانی و برجهای آتش را تماشا کرد.
دیوار بزرگ در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده است. ۳۰۰ سیاستمدار بزرگ دنیا از بادلینگ که محبوب ترین بخش دیوار چین است بازدید کرده اند که اولین آن ها کلیمنت سیاست مدار اتحاد شوری بود که در سال ۱۹۵۷ از این قسمت دیوار دیدن کرد. بخش بادلینگ که محبوبترین قسمت این دیوار است سالانه گردشگران بسیاری را به خود میبینید و اوج این بازدیدها در در هفته اول ماههای می و اکتبر است که تعداد بازدیدکنندههای دیوار بادلینگ به ۷۰ هزار نفر در روز میرسد!