با سفر به یاسوج نمیتوان آمیختگی زندگی، فرهنگ و سنت اهالی شهر با طبیعت را انکار کرد یا نادیده گرفت. برای سفر به عمق فرهنگ و سنتهای این شهر باید مهمان سفرههای آنها شد. سفرههایی که با غذاهایی سنتی و ساده تزئین شدهاند و از سالمترین فرآوردههای تولیدی شهر تهیه میشوند. این غذاهای سنتی نقش طبیعت را در زندگی مردم شهر به وضوح قابل درک میسازند و با سفری در زمان، شما را با مزاج گذشتگان عشایری یاسوج آشنا میکنند. در واقع با ادامه مطلب شاهد سفره رنگارنگی خواهید بود که با سادهترین مواد غذایی پر شدهاند، مواد غذایی که از دل طبیعت، کوهها و دشتها جمع آوری شدهاند.
شله ماشکی
ماش را در گویش محلی مردم کهگیلویه وبویراحمد «ماشک» میگویند که ابتدا آب پز میکنند سپس برنج، نمک و ادویه را اضافه میکنند آب زیادی به غذا اضافه میشود چراکه دانههای برنج باید کاملا له شده باشد، سپس پیاز را سرخ میکنند و مقداری از آن را به غذا اضافه میکنند و بعد از له شدن دانههای پیاز و برنج میگذارند تا آب غذا مشت شده و در آخر در سینی میریزند و بنا به سلیقه با دانههای انار تزیین میکنند.
شله شیری
شله شیری یا همان شیربرنج در بسیاری از شهرهای کشورمان جزو غذاهای سنتی محسوب میشود. غذای سبک و سادهای که به عنوان یکی از سالمترین وعدههای غذایی، سفره مردم یاسوج را مزین کرده است، البته در بعضی از شهرها شیربرنج به عنوان دسر نیز سرو میشود اما در خصوص شهری که دامداری پیشه مردمانش بوده، این غذا یکی از اصلیترین غذاهای محلی یاسوج به شمار میرود و روش پخت آن بسیار ساده است. به این صورت که در وهله اول برنج به مدت چند ساعت خیس میخورد و سپس آن را با مقداری آب و نمک میپزیم و زمانی که برنج نرم و پخته شد، شیر را به آن اضافه میکنیم. این غذا به صورت سرد سرو میشود و در صورت تمایل میتوان با شیره انگور یا خرما آن را میل کرد.
آش دوغ
انواع مختلف آش از آن دسته غذاهایی است که معمولا عامهپسند میباشد و هر کسی با هر سن و سالی از خوردنش لذت میبرد؛ علاوه بر این، هیچوقت سفرههای ایرانی خالی از آش نبودهاند و هر شهری آش محلی مخصوص به خود را دارد.
آش دوغ یکی از غذاهای محلی بسیار خوش مزه است که به دلیل استفاده از گیاهان معطر کوهی عطر و طعم مخصوص و ویژهای دارد.
آش کارده
از آش کارده یا هره به عنوان معروفترین آش استان کهگیلویه و بویراحمد یاد میشود که فقط باید دستپخت کدبانوهای لری را بچشید. سبزی آش کارده، گیاهی محلی و گرمسیری با برگهای پهن است؛ برای پختن آش، این برگها را خرد کرده و به مدت ۲ روز در آبلیمو میخوابانند. آبلیمو مزه ترشی به برگها میدهد که با اضافه کردن آب و جوشاندنشان، ترشی آن کمتر میشود. بعد از جوشیدن با افزودن برنج نیمکوب و گندم منتظر جا افتادن آش میمانند، البته برای اینکار باید شعله گاز را کم کرد تا مزه خاص آن از بین نرود.
کله جوشک یا کلک سوز
همانطور که گفتیم غذاهای محلی یاسوج در زندگی عشایری گذشتگان این شهر ریشه داشته و برای همین نباید انتظار غذاهای پرچرب و سنگینی را داشته باشید. کله جوشک یا کلک سوز، غذای ساده دیگری است که محتویات آن دوغ، پیاز، پونه و ادویه میباشد. برای پخت این غذای محلی، ابتدا پیاز را به همراه پونه در داخل روغن تفت داده و سرخ میکنند، سپس همزمان با دوغ، نمک و ادویههای لازم را هم اضافه میکنند و میجوشانند. این غذای محلی به همراه نان محلی یاسوج سرو میشود و از غذاهای محبوب فصل بهار به شمار میرود.
آش دنگو
یکی دیگر از آشهایی که در درمان سرماخوردگی معجزه میکند، آش دنگو یاسوج است که هر نوع حبوباتی در پخت آن استفاده میشود. به غیر از حبوباتی مثل عدس، لوبیا چشم بلبلی، ماش، نخود و گندم، گیاهی بومی به نام لیزک هم در بین محتویات آش دنگو دیده میشود. این گیاه ترهمانند، خواص درمانی زیادی دارد و به صورت خشک یا تازه در پلوها یا آشهای این منطقه مورد استفاده قرار میگیرد. حتما میدانید که گندم نسبت به بقیه مواد اولیه این غذا دیرتر میپزد، برای همین در مرحله اول گندم را بپزید و سپس نخود را به آن اضافه کنید، در ادامه هم با افزودن بقیه مواد، ساعاتی را برای جا افتادن و ترکیب محتویات در نظر بگیرید. در صورتی که موفق به خرید گیاه دارویی لیزک یا بن سرخ شدید، این آش را برای روزهای سرد زمستانی طبخ کنید.
آبگوشت
آبگوشت متداول ترين غذای عشاير اين منطقه است كه از گوشت و حبوبات درست می شود.
شله ماسی یا شله دووی
نامهای مختلفی مثل شله ماسی، شله دووی، شله ماستی یا شله دوغی همگی به یکی از غذاهای محلی یاسوج اشاره دارند. این غذای ساده با دوغ محلی، برنج، پونه، پیاز و کره محلی طبخ میشود. برای پخت شله ماسی دوغ را میجوشانند و برنج، پیاز داغ و پونه را به آن اضافه میکنند. این غذا زمانی حاضر میشود که از حالت آبکی دربیاید، در این مرحله غذا را داخل یک سینی میریزند و در وسط سینی جایی را برای کره محلی خالی میکنند تا طعم لذیذ این کره غذا را خوشمزهتر کند.
پلو لیزکی
در شهر یاسوج، تقریبا هیچ خانهای بدون گیاه لیزک یا بن سرخ پیدا نمیشود. در واقع اکثر اهالی در طول سال از پودر خشک شده لیزک استفاده میکنند. غذای دلپسندی مثل پلو لیزکی هم با روغن حیوانی طبخ میشود و بوی معطر لیزک را در کوچه پس کوچههای شهر پخش میکند. اگر مهمان نورچشمی یکی از مردمان نیکصفت یاسوج باشید، مطمئنا غذایی که برای شما تدارک میبینید، پلو لیزکی یا شله لیزکی خواهد بود. برای پخت این غذا بعد از آبکش کردن برنج، لیزک خردشده را به آن اضافه کرده و دم میزنند، بعد از دم کشیدن مقداری روغن به آن اضافه کرده و سرو میکنند.
