بنر هدر

گور دخمه فخریکا ، از آثار تاریخی دوره مادها

نویسنده:

سمیرا هادی

در تاریخ:

گور دخمه فخریگا در استان آذربایجان‌غربی، 10 کیلومتری شهرستان مهاباد و در نزدیکی روستای ایندرقاش، روی صخره‌ای از جنس رسوبات آهکی قرار دارد و یکی از جاذبه های تاریخی مهاباد محسوب می شود.

گور دخمه فخریکا ، از آثار تاریخی دوره مادها

گور دخمه فخریگا که با نام‌های (فخریگاه، فخریکا، فقره قا، فقره گاه) نیز شناخته می‌شود، از جمله آثار تاریخی دوره مادها (هزاره اول قبل از میلاد) به شمار می‌آید.

دخمه فخریگاه فاقد مدخل ورودی بوده و در ایوان آن دو ستون سنگی ایجاد شده که پاستون‌ها شبیه گلدان وارونه می‌باشند.

ستون‌های جلوی این ایوان و داخل مقبره به مرور زمان از بین رفته و تنها پا ستون‌های و سرستون‌ها باقی مانده‌اند. داخل مقبره نیز یک سالن به اندازه عرض ایوان وجود دارد که با 2 پله جرزدار از هم جدا می‌شوند.

گور دخمه فخریکا ، از آثار تاریخی دوره مادها

اطاق جلویی احتمالا مخصوص انجام مراسم تدفین بوده و در اطاق بعدی 3 قبر مستطیل شکل به چشم می‌خورد که یک قبر بزرگ به صورت افقی و دو قبر کوچک به شکل عمود بر ایوان در آن تراشیده شده است. عمق قبرهایی که در این گور دخمه در دل سنگ تراشیده شده‌اند، حدود 50 سانتیمتر است .

کف اطاق مقبره سه قبر به عمق ۵۰ سانتی متر کنده شده است که قبر بزرگتر در سمت چپ و با ابعاد ۲۶۵ در ۱۴۰ سانتی متر عمود بر ورودی گور دخمه قرار گرفته است و در سمت راست آن دو قبر دیگر در جهت ورودی گور دخمه و به ابعاد یکسان ۱۴۰ در ۹۰ سانتی متر کنده شده است.

این گور دخمه دارای دو جفت ستون در مدخل و میان آن است. ستون‌ها استوانه کامل نبوده و قطر آنها در بالا کمتر از قسمت تحتانی می‌باشد.

ستون‌های داخلی ضخامت کمتری از ستون‌های بیرونی دارند. هر چهار ستون دارای پایه و سرستون‌هایی مربع شکل می‌باشند. ارتفاع گوردخمه از لب ایوان تا پایین‌ترین قسمت تراشیده شده ۵۳۰ سانتی متر وتا دامنه کوه نیز حدود ۱۰ متر است.

دخمه سنگی فخریگاه که شمالی ترین گور دخمه منتسب به دوران ماد است به همراه گور دخمه شیرین و فرهاد واقع در شهر صحنه و دکان داود در نزدیکی سرپل ذهاب از جمله زیباترین گوردخمه‌های ایران به حساب می‌آیند.

گور دخمه فخریکا ، از آثار تاریخی دوره مادها

ساکنین اندرقاش برخلاف مورخین دربارهٔ دخمهٔ مزبور نظر دیگرى دارند و میگویند این دخمهٔ بزرگ که در دل کوه کنده شده، مدتى اقامتگاه فرهاد بوده است. این عاشق شوریده حال مدت زمانى که در این محل اقامت کرده، به یاد معشوق حجارى‌ هایى انجام داده است و احتمالاً کلمهٔ فقرگاه مخفف فرهادگاه باشد.

دیاکونوف باستان شناس معروف در مورد این دخمه می‌گوید:
«شمالی ترین مقبره مادی فخریک در مانای باستانی و نزدیک مهاباد است که جلوخان ندارد و سقف ساده سنگی آن را چند ستون نگاه می‌دارد و ظاهراً محلی برای گذاشتن جنازه‌ها بوده‌است. تعیین تاریخ این مقبره دشوار است ولی تشریفات تدفین در آن با مراسمی که پیشتر در ناحیه اطراف دریاچه ارومیه متداول بوده تفاوت دارد و در نتیجه نمی‌توان تاریخی قدیمی تر از قرن هفتم برای آن قائل شد.»

گور دخمه فخریگاه در سال 1316 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 288 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید