خانه كبيری در بخش مركزی قسمت قديمی شهرستان خوی در ضلع شمالی كوچه امير قرار گرفته و از سه طرف مشرف به كوچه می باشد و به نام مالك سابق آن به خانه كبیری (مرحوم حاجی میر اسماعیل كبیری) مشهور است و هم اكنون در اختیار اداره میراث فرهنگی قرار گرفته است.
این خانه قدیمی از جاذبه های تاریخی شهرستان خوی، در شمال و جنوب حیاط اش دو دستگاه ساختمان كهن را جای داده كه به صورت و فرم دو طبقه با مصالح سنگ لاشه و آجر و خشت خام ساخته شده و در داخل با گچ كاری و نقّاشی و از بیرون با كاه و گل خود نمایی می كند، قسمت داخلی ساختمان در طبقه اول كلا”ّ فاقد هر گونه تزئینات بوده و فقط در سالن آن گچ بری های خیلی ساده مشاهده می گردد. قسمت قابل توجّه ساختمان، سالن طبقه دوّم است كه سقف آن تماما” گچ بری و با نقّاشی گل و بوته آراسته شده است، پنجره ارسی زیبایی با شیشه های رنگارنگ در ابعاد (۳۰/۷×۶۰/۴) كه توسّط دستان ماهر استاد كاری هنرمند با ظرافت خاصّ گره بندی شده است. این ساختمان دارای دو درب ورودی می باشد، كه یكی از ضلع غربی به محوّطه بنا كه كف محوّطه نسبت به كوچه، حدود ۸۰ سانتی متر پایین تر قرار گرفته است و دیگری از ضلع شمالی به داخل ساختمان می باشد.
حیاط فعلی به صورت باغچه است و در قسمت جلو ساختمان، حوض نسبتا” كوچكی با عمق حدود ۵۰ سانتی متر قرار گرفته و در قسمت جنوبی محوّطه، ساختمانی است كه به سبب عدم توجّه به حالت مخروبه در آمده، سقف به داخل ریزش كره است. با توجّه به فرم معماری می توان اظهار داشت كه احداث این بناء متعلّق به دوره قاجار می باشد و در وسط نقّاشی های رسم شده در سالن طبقه اوّل تاریخ ۱۲۸۲ ضبط شده است كه بعضی از كارشناسان میراث فرهنگی را عقیده بر آن است، كه این تاریخ شمسی است و با احتساب تاریخ فوق، نقّاشی بنا در دوره مظفر الدّین شاه بوده است، ولی با توجّه به این كه تاریخ هجری شمسی از سال ۱۳۰۴ شمسی، متداول و رسمی شده، بعید به نظر می رسد كه تاریخ فوق شمسی باشد، پس قمری بودنش درست تر به نظر می آید. عدّه ای نیز بر این عقیده اند كه نقّاش این بنا، كسی است كه كاخ باغچاجوق سردار ماكو را نقّاشی نموده است، كه به تحقیق بیشتر نیاز است و در افواه وجود دارد كه نقّاش خانه مزبور پدر آقا عكاس (مصورزاده) مرحوم بوده است.
در مورد قدمت این بنا، آقای كبیری مالك قبلی، اظهار می دارند كه در زمان زندیّه احداث گردیده است، و از اینكه بعضی از ساختمان های موجود درخوی مانند ساختمان مقبره، قدمتش به دوره صفوی می رسد و به سبب مشابهتی كه در این دو بنا وجود دارد، می شود گفت كه این بنا نیز متعلّق به دوره صفوی بوده است. از قسمت های قابل توجّه آن،گچ بری های زیبای سقف های طبقه دوّم و نماهایی كه به طاقچه ها داده شده و دیگر كانال رطوبت گیر می باشد، كه متأسّفانه به سبب عدم توجّه تخریب و در حال از بین رفتن می باشند.
خانه‌ی کبیری خوی در پنجم اردیبهشت ۱۳۵۶، با شماره‌ی ۱۶۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عالی بود واقعا کارمو راه انداخت واقعا یه دنیا ممنون ، ساغولین