تاشکند پایتخت ازبکستان پر است از جاذبه‌های دیدنی و تماشایی. در کوچه پس کوچه‌های تو در توی بخش قدیمی شهر که قدم بزنید آثار تاریخی زیادی خواهید دید که بسیاری از آن‌ها به شکل مدرسه و مسجد ساخته شده‌اند. مدرسه باراک خان یکی از تماشایی‌ترین دیدنی‌های ازبکستان است که یادگار قرن شانزدهم میلادی و نوروز احمدخان، حاکم وقت تاشکند است.
باراک را به زبان ازبکی به معنای خوش شانس بودن می‌دانند و دلیل نامگذاری باراک خان به این نام را خوش یمن بودن و خوش شانس‌بودن دوران حاکمیت نوروز احمدخان می‌دانند.
این مدرسه در محله هستی موم ساخته شده است، محلی که بسیاری از علما و فضلای مسلمان همیشه در آن‌جا تجمع داشته‌اند.
یک موزه درست در مقابل مدرسه باراک خان و در محل مدرسه‌ای دیگر به نام موئی باراک ساخته شده و در آن نسخ خطی قدیمی نگهداری می‌شوند.
تاریخچه مدرسه باراک خان
دلیل ساخته شدن مدرسه باراک خان به تغییر و تحولات فرهنگی و سیاسی آن روزگار مربوط می شود. رخدادهای گفته شده در ماورالنهر اوایل قرن شانزدهم در حال شکل گیری بود. پیش از این فعل و انفعالات تاریخی، بزرگان فرهنگی، شعرا، نقاشان، مینیاتوریست ها، موسیقی دانان، معماران و فلاسفه همواره ترجیح می دادند که نزدیک شهر هرات کار و زندگی کنند. این بدان دلیل بود که سلطان حسین بایقره و آلیشر ناووی حامیان جدی چنین افرادی بودند. ولی، اوایل نیمه اول قرن شانزدهم ورق برگشت و به مرور شهرهایی چون سمرقند، بخارا و تاشکند به مراکز تولید علم و فرهنگ بدل شدند. تمام هنرمندان تلاش می نمودند تا به دربار حامیان جدید شان راه پیدا کنند، که البته مثل حامی سابق افغانی شان قابل اعتماد نبودند، ولی خوب چاره ای نیز نداشتند جز اینکه سعی کنند از در دوستی و صلح با حاکمان جدید وارد شوند. در این دوران تاریخی بود که فردی که نامی از وی در تاریخ نمانده است و در دوران سلسله شیبانیان می زیسته است، مدرسه باراک خان را در تاشکند بنا می کند.
معماری مدرسه باراک خان
معماری ورودی اصلی باراک خان با نقاشی ها و موزاییک های منحصر به فردی تزئین شده است. در داخل مدرسه باراک خان، دو بقعه نیز وجود دارد. ولی موضوع جالب در مورد این بقعه ها آن است که این بقعه ها قبل از خود مدرسه ساخته شده اند. یکی از این بقعه ها که ناشناخته مانده است، در بخش شرقی این بنای معماری قرار دارد. بقعه دوم، کاناکا نام دارد و دارای دو گنبد است. به جای قبر یکی از حاکمان تاشکند به نام سویوندز خان که از اعقاب میرزا الوگبک بوده است، ساخته شده است.
مدرسه باراک خان از آجر ساخته شده است و سه گنبد کبودی رنگ دارد. درهای حجره ها و دروازه مدرسه باراک خان، از فلزات ضد زنگ ساخته شده اند. در روزگاران قدیم، سطح گنبد بقعه سویوندز خان با کاشی های آبی رنگی پوشانده شده بود. به همین دلیل، به این بقعه در گذشته کوک گومباز و یا گنبد آبی می گفته اند. درهای این مجموعه طلایی رنگ می باشند.
مدرس باراک خان بعد از زلزله سال ۱۸۶۸ خیلی زیاد آسیب دید. به همین دلیل، بسیاری از ساختمان های موجود در آن نیاز به بازسازی پیدا کردند. در دهه شصت قرن بیستم، در چارچوب پروژه حفظ و نگهداری آثار تاریخی و باستانی، حجره های آن مورد مرمت قرار گرفتند.
