جاهای دیدنی و گردشگری عربستان سعودی

عربستان سعودی بزرگترین کشور در باختر آسیا است. این کشور که بخش عمده شبه‌جزیره عربستان را دربر گرفته‌است از شمال با عراق، اردن و کویت از سوی خاور با امارات متحده عربی، قطر و خلیج فارس از جنوب خاوری با عمان از سوی جنوب با یمن و از سوی باختر با دریای سرخ هم‌مرز است. پایتخت این کشور ریاض است. این سرزمین از زمان بنا شدن خانه خدا بوسیله حضرت ابراهیم مورد توجه خداپرستان بوده است. این سرزمین با ظهور خاتم الانبیاء حضرت محمد (ص) مرکز پایه‌گذاری تمدن جهانی بسیار عظیمی شد. در زمان حیات حضرت محمد (ص) اولین نظام سیاسی و اجتماعی پیشرفته برقرار شد. این سرزمین به دلیل ویژگی‌های خاصی مانند وجود محیط وحی، خانه خدا، روضه مطهر حضرت رسول (ص)، قبله‌گاه مسلمین، شعب ابوطالب، کوه صفا و مروه، حجر اسماعیل، قبرستان بقیع، عرفات و منی و… نزد مسلمین ارزش والائی دارد و همه ساله میلیون‌ها مسلمان برای زیارت به این سرزمین مسافرت می‌کنند.

مدینه در ۵۰۰ کیلومتری شمال مکه، در زمین همواری بین دو کوه احد و عیر قرار گرفته و آب و هوای گرم و خشکی دارد. این شهر در عصر جاهلیت یثرب نام داشت که با ورود پیامبر اکرم (ص) به آن، مدینه النبی نام گرفت. کوه احد در شما مدینه قرار دارد. مکه معظمه قبله‌گاه مسلمانان سراسر جهان و دارای اماکن مقدس بسیاری است.

عربستان سعودی در سال ۱۹۳۲، از انگلستان استقلال یافت. این کشور عضو اتحادیه عرب، کنفرانس اسلامی، اوپک و بانک جهانی است.

جغرافیای عربستان

کشور عربستان سعودی در منطقه استراتژیک خاورمیانه و هم‌مرز با خلیج فارس و دریای سرخ است. در جنوب این کشور، یمن جای دارد. همین دسترسی به آب‌های آزاد این امکان را برای این کشور به وجود آورده تا از دو سوی آن برای حمل‌ونقل‌های دریایی و واردات و صادرات استفاده شود. مرز دریایی این کشور را حدود ۲۶۴۰ کیلومتر برآورد کرده‌اند که بیشترین مرز آبی کشورهای منطقه است. مساحت این کشور بخش بزرگی از شبه جزیره عربستان یعنی حدود ۸۵ درصد این شبه جزیره را تشکیل می‌دهد. عربستان‌سعودی با ۲ میلیون و ۱۴۹ هزار کیلومترمربع برابر با ۸۶۴ هزارو ۸۶۹ مایل مربع پهنا، بزرگترین کشور منطقه خاورمیانه است. این کشور ۳۰٪ بزرگتر از ایران، سه برابر فرانسه و چهار برابر عراق است. این کشور هم‌چنین با عراق، اردن، کویت، عمان، قطر، امارات متحده عربی مرز یکسان دارد و از طریق پل به بحرین وصل است.

عربستان از نظر هندسی بیشتر به شکل یک مستطیل طولانی است به گونه‌ای که طولانی‌ترین قطر طولی این کشور که از خلیج عقبه شروع و تا بندر جده امتداد می‌یابد، ۲۲۶۰ کیلومتر است و قطر دیگر آن که عرضی است از بندر ظهران در کنار خلیج‌فارس در شرق شروع و تا بندر جده در کنار دریای سرخ ادامه دارد ۱۲۶۰ کیلومتر است. ربع الخالی که یک‌چهارم گستره شبه جزیره عرب را تشکیل می‌دهد، خالی از مردم است. بلندترین نقطه عربستان سعودی کوه سوداء با سه هزار و پانصد و پنجاه متر بلندی است.

جغرافیدانان، عربستان را به‌طور کلی به چهار منطقه و سه ناحیه تقسیم می‌کنند. ارتفاعات غربی که از خلیج عقبه آغاز و به حجاز و عسیر در جنوب پایان می‌یابد. منطقه نجد که در مرکز شبه‌جزیره عربستان است، منطقه احساء که در سواحل جنوبی خلیج‌فارس قرار دارد و در نهایت منطقه کویری و بیابانی که منطقه قابل توجهی از مساحت این کشور را پوشانده‌است. اما سه ناحیه عربستان را «تهامه» و «نجد» و «حجاز» نامیده‌اند که تهامه از سواحل دریای سرخ تا سرزمین نجران است. ناحیه نجد شامل منطقه وسیعی در مرکزیت عربستان است و کانون شکل‌گیری فرقه وهابیت و دولت سعودی است و سرانجام ناحیه حجاز که از شمال غربی آغاز و تا جنوب غربی کشور امتداد دارد و شهرهای مقدس مکه و مدینه و نیز بندر استراتژیک جده را دربر گرفته‌است.

مردم عربستان

این کشور بیش از ۳۳ میلیون نفر جمعیت دارد که فقط ۱۶ میلیون آن‌ها شهروند این کشور و بقیه از اتباع خارجی هستند. ۹۰ درصد از مردم این کشور عرب هستند. دین رسمی این کشور اسلام است و ۱۰۰ درصد مردم آن را مسلمانان تشکیل می‌دهند. زبان رسمی عربستان عربی است.

اقتصاد در عربستان

تولید ناخالص داخلی در این کشور ۶/۵۶۴ میلیارد دلار است. شش میلیون و ۵۶۳ هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند.  عربستان از بزرگترین صادرکنندگان نفت و گاز جهان است. این کشور در سال ۲۰۰۷ به طور میانگین روزانه ۱۱ میلیون بشکه نفت تولید کرد که نزدیک به ۹ میلیون بشکه از آن را صادر می‌کرد. محصولات صادراتی این کشور شامل نفت و محصولات پتروشیمی است که به کشورهای آمریکا، ژاپن، کره جنوبی، چین  و تایوان  صادر می‌کند. محصولات وارداتی این کشور شامل ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد غذایی، مواد شیمیایی، وسایل نقلیه موتوری و منسوجات است که از کشورهای آمریکا، چین، آلمان، ژاپن، ایتالیا، انگلیس  و کره جنوبیوارد می‌شود.

دیدنی های عربستان سعودی

مسجد النبى (ص) – مدینه

مسجد النبی یا مسجد نَبوی یا مسجد پیغمبر، یکی از سه مسجد مهم مسلمانان در کنار مسجدالحرام و مسجد الاقصی است. همچنین چون آرامگاه پیامبر اسلام در آن واقع شده‌است به حرم محمد یا حرم نبوی نیز مشهور است و از زیارتگاه‌های مهم مسلمانان به‌شمار می‌رود. مسجد نبوی مسجدی تاریخی در مدینه است که در خاور شهر مدینه بنا شده‌است. این مسجد را پیامبر اسلام در سال نخست هجری و در نخستین روزهای ورود به مدینه به دست خود و به همراهی مهاجرین و انصار ساخت. آرامگاه پیامبر اسلام، که در منزل او واقع بود، پس از توسعه مسجد در آن قرار گرفت.

مسجد قبا – مدینه

مسجد قُبا نخستین مسجدی است که در اسلام به دست حضرت رسول(ص) تأسیس شد. از این مسجد در آیات ۱۰۸ و ۱۰۹ سوره توبه یاد شده است. مسجد قبا در روستایی به همین نام در ۶ کیلومتری مدینه قرار گرفته است که امروزه این مسجد و روستای مذکور جزو شهر مدینه به شمار می‌آید. علت نامگذاری مسجد به این نام را ساخته شدن مسجد در کنار روستای قبا ذکر کرده‌اند، که خود روستا هم به خاطر دارا بودن چاه معروفی به همین نام، قبا نامیده شده است.

برج المملکه – ریاض

برج المملکه نام برجی پسانوگرا در ریاض، عربستان سعودی است. معماران این ساختمان شرکت آمریکایی الربی بکت هستند. این برج ۶۵ طبقه دارد که با ارتفاع ۳۰۲٫۳ متری دومین آسمان خراش بلند عربستان و سومین برج حفره دار جهان بعد از برج مرکز مالی جهانی شانگهای و Tuntex تایوان است.

مسجد الحرام – مکه

مسجدالحرام مشهورترین و مقدس‌ترین مسجد در اسلام، واقع در شهر مکه در کشور عربستان سعودی که کعبه، قبله مسلمانان، در آن است. اشیا، بناها و اماکن مقدسی همچون حجر الاسود، ملتزم، مستجار، حطیم و حجر اسماعیل در این مسجد جای گرفته‌اند. مسجدالحرام در فقه اسلامی، افزون بر احکام عمومی مسجد، احکامی ویژه نیز دارد. در شریعت اسلام بر هر مسلمانی واجب است در صورت استطاعت، یک بار در عمر خود به مکه سفر کند (سفر حج) و مناسکی را که برخی از آنها در این مسجد انجام می‌گیرد، انجام دهد.

کعبه – مکه

کَعْبه بنایی مکعب‌شکل واقع در مسجدالحرام در شهر مکه، که مهم‌ترین عبادت‎گاه و قبله مسلمانان است. مسلمانان در هنگام نماز رو به سوی این بنا می‌ایستند و طواف کردن بر گرد آن، از جمله ارکان فریضه حج است.

مسجد خیف – مکه

مسجد خَیف مهمترین مسجد سرزمین منا در مکه است که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده و یکی از خطبه‌های حجة الوداع را در آن ایراد کرده است. از این مسجد در دعای سمات نیز یاد شده است. امروزه این مسجد در ۲۵ هزار مترمربع مساحت بازسازی شده و تنها در ایام حج به روی نمازگزاران باز است.

حجر الاسود – مکه

حَجَرُ الْأسْوَدْ، یکی از یاقوت‌های بهشتی است که با فرمان الهی و توسط حضرت ابراهیم (ع) به مکان امروزی خود یعنی در کنار خانه کعبه انتقال داده شده است و تا به امروز تاریخ پرفرازو نشیبی را دیده است.

حَجَرالاَسود سنگ شکسته‌ای است به قطر حدود ۵۰ سانتیمتر که امروزه تکه‌های آن با یک بَست نقره‌ای به هم نگه داشته شده‌است. همچنین طواف به دور کعبه از این سنگ آغاز می‌گردد. حَجَرُ الْأسْوَدْ، سنگی مقدّس، دارای پیشینه کهن و جایگاهی ویژه در فرهنگ اسلامی و مناسک حج است.

عرفات

عرفات نام منطقه گسترده ی به وسعت ۱۸ کیلومتر مربع است که حجاج پس از محرم شدن در مکه به سمت این منطقه حرکت می کنند. صحرای عرفات در مسیر طائف تا مکه قرار دارد که به واسطه کوهی به شکل نیم دایره در اطرافش قرار گرفته است. زائران حرم الهی پس از حرکت به سوی عرفات در شب عرفه در این مکان بیتوته می کنند و به دعا و نیاز می پردازند تا فردا ظهر روز نهم ذی‌الحجه تا غروب شرعی در این منطقه حضور خواهند داشت که به اصطلاح به آن «موقوف» می گویند.

کوه صفا و مروه – مکه

صَفا و مَرْوه، دو کوه کم‌ارتفاع در ضلع شرقی مسجد الحرام هستند. فاصله بین این دو کوه مَسعیٰ نام دارد که محل انجام یکی از مناسک حج و عمره به نام سعی صفا و مروه است. بنابر نقل‌های تاریخی، هاجر همسر ابراهیم(ع) بین این دو کوه، برای یافتن آب برای اسماعیل(ع) تلاش می‌کرد. کوه صفا، نقطه شروع دعوت علنی پیامبر اسلام(ص) بود. همچنین در روز فتح مکه پیامبر بر فراز آن رفت و بشارت فتح مسلمانان را به مردم داد. نام این دو کوه در قرآن ذکر شده است. در روایات اسلامی هم از بزرگداشت آنها به عنوان یکی از شعائر اسلامی و ثواب سعی بین این دو کوه سخن آمده است.

جبل النور – مکه

کوه نور یا جَبَلُ النّور کوهی در مکه که غار حِراء(محل بعثت پیامبر اکرم) در آن واقع است. کوه نور در شمال شرقی مکه قرار دارد. این کوه شکلی مخروطی دارد و از دیگر کوه‌هایی که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است.

مقام ابراهیم – مکه

مَقام ابراهیم سنگی کنار کعبه، که نشان پای حضرت ابراهیم(ع) بر آن نقش بسته است. قرآن این مقام را از آیات و نشانه‌های روشن خداوند بر روی زمین شمرده و مسلمانان را به نماز در این جایگاه دعوت می‌کند. این سنگ هم اکنون در استوانه‌ای طلایی رنگ، در فاصله ۱۳ متری خانه خدا قرار دارد. در دیدگاه شیعه، مکان اصلی مقام ابراهیم چسبیده به کعبه است.

غار حرا – مکه

غار حِرا مکانی است که به عقیدهٔ مسلمانان محل بعثت محمد، پیامبر اسلام است. درِ غار به سمت شمال است و فضای آن گنجایش تقریبی پنج نفر نشسته را دارد. ارتفاع غار نیز به اندازه قامت یک انسان است. غار حرا محل عبادت محمد پیامبر اسلام بوده و او روزهایی از ایام سال، به ویژه در ماه رمضان را در آنجا به‌سر می‌برده‌است. به اعتقاد مسلمانان در همین غار بود که نخستین بار بر محمد وحی نازل گردید و آیات آغازین سوره علق برای وی خوانده شد.

مرقد پیامبر اکرم (ص) – مدینه

براساس اخبار وارده، پیامبر اسلام (ص) فرموده بودند: هر پیامبری که از دنیا می رود در همان مکانی که قبض روح شده مدفون می شود.[۱] بنابراین، آن حضرت در یکی از اطاق های منزلش، در شهر مدینه که در همان مکان از دنیا رفتند، به خاک سپرده شدند.‏ هم اکنون مرقد شریف آن حضرت چسبیده به مسجد النبی و جزو آن مسجد است.

قبرستان بقیع – مدینه

بَقیع یا بقیعُ الغَرْقَد، کهن‌ترین قبرستان مسلمانان و محل دفن چهار تن از امامان شیعه و دیگر وابستگان پیامبر خدا. بقیع پیش از اسلام، زمینی بزرگ و بوستانی در حوالی شهر یثرب حجاز بود. دفن اموات مسلمانان در این زمین از آغاز سده نخست هجری، رواج یافته و بزرگان و شخصیت‌های مهم اسلامی در آن خاکسپاری شده‌اند. بقیع در ادوار مختلف اسلامی، مورد توجه حاکمان بوده و بقعه‌ها و بارگاه‌هایی در آن ساخته شد اما پس از حمله و سیطره وهابیان بر عربستان، تخریب گردید. اکنون سطح بقیع در جوار حرم نبوی با خاک یکسان است و سنگ نوشته‌ای در آن مشاهده نمی‌شود.

مسجد جمعه مدینه

مسجد جمعه یکی از مساجد متبرک و تاریخی مدینه است. نامگذاری به مسجد جمعه به این مناسبت است که حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) پس از اقامت چند روزه در قبا، زمانی که عازم بخش اصلی یثرب شدند، در اینجا نماز جمعه اقامه کردند. این نخستین نماز جمعه‌ای است که به امامت رسول خدا(صلی الله علیه وآله) برگزار شد. مسجد جمعه در شمال مسجد قبا، با فاصله‌ای حدود ششصد تا هشتصد متر قرار دارد و بر خلاف مسجد قبا، تنها در اوقات نماز باز است.

آکواریوم فقیه – مکه

آکواریوم فقیه تنها آکواریوم در عربستان به شمار میرود.

پارک ملک عبدالله – ریاض

پارک ملک عبدالله با مساحت ۳۱۸ هزار متر مربع بزرگترین پارک عربستان به شمار میرود.

قصر المصمک –  ریاض

قصر المصمک بنایی اجری و گلی است که در محله ای قدیمی در مرکز ریاض قرار دارد.

مسجد اجابه – مدینه

«مسجد الإجابه» یکی از مساجد کهن و تاریخی در مدینه است که همواره مورد توجه زائران بوده است. این مسجد در زمان حیات رسول خدا(ص) ساخته شد و پیامبردر آن نماز خواند. علت نام‌گذاری مسجد به این اسم از این جهت است که طبق نقل محدثان اهل سنت و مضمون بعضی از روایات شیعه، رسول خدا پس از اینکه در این مسجد نماز خواند، سه مطلب را از خداوند خواست. خداوند دعای او را در دو مورد اجابت کرد و در یک مورد رد نمود.

مداین صالح (حجر) – مدینه

مداین صالح یا حِجْر نام شهری تاریخی با سازه‌های سنگی در شمال باختر عربستان سعودی است. این شهر در دوره نبطی‌ها یکی از مسیرهای رفت و آمد اصلی کاروان‌های بازرگانی بود.

شعب ابی طالب – مکه

شِعْب ابی‌طالب، درّه‌ای میان دو کوه ابوقبیس و خندمه در مکه است. در سال هفتم بعثت، رسول خدا(ص)، بنی‌هاشم و مسلمانان به سبب آزارهای مشرکان مکه به شعب پناه جستند و سه سال در محاصره اقتصادی و اجتماعی در این مکان به سر بردند. امام علی(ع) در نامه‌ای به معاویه به دشمنی قریش و محاصرۀ ۳ ساله شعب ابی‌طالب اشاره کرده است.

موزه ملی عربستان

موزه ملی عربستان سعودی یک موزه ملی بزرگ در ریاض پایتخت عربستان سعودی است که در سال ۱۹۹۹ میلادی بنا شده و بخشی از مرکز تاریخی ملک عبدالعزیز در ریاض است.

چاه اریس عربستان

چاه اریس در غرب مسجد قبا قرار دارد.