تهران شهری برای پیادهروی نیست، ممکن است بهقصد پیادهروی بیرون بیایید ولی به جایی برسید که مجبور شوید سوار ماشین شوید چون پیادهروها یا تمام شدهاند، یا خیلی باریک شدهاند و فقط برای عبور یک گربهی لاغر مناسبند یا اینکه به پارکینگ تغییر کاربری دادهاند. پیادهروهای بسیاری هم هستند که مدام عملیات گودبرداری رویشان انجام میشود و دل و رودهشان بیرون ریخته و باید ازشان دوری کرد و به خیابان رفت و از لای ماشینها رد شد و خود را نجات داد. میشود کل تهران را پیاده گشت؟
همانطور که میشود با ماشین تمام شهر را گشت باید بشود پای پیاده به همهجا رفت. خیابان ولیعصر، بلوار کشاورز، بخشی از شریعتی، سهروردی، جاهای دیدنی تهران برای پیادهرویاند یا مثلاً پل طبیعت را اصلاً برای پیادهها ساختهاند که بتوانند بدون نگرانی از تصادف با موتور و ماشین از روی اتوبان مدرس رد شوند و با یک نگاه کل ترافیک اتوبان را رصد کنند و در کافه و رستورانش بنشینند و چیزی بخورند. اما بقیهی شهر چی؟ آیا آدم برای پیادهروی باید سوار ماشین شود و خود را به یکی از این خیابانها برساند تا بتواند با خیال راحت و بدون ترس پیادهروی کند؟ برای کسانی که میخواهند کل شهر را پیادهروی کنند هنوز نقشهای وجود ندارد یا شاید وجود دارد و ما ندیدهایم. حالا شما میگویید کیست که بخواهد کل شهر را پیاده برود؟ کی هوس میکند از سعادت آباد پیاده برود تجریش؟ مگر وقتش را از سر راه آورده؟ ولی خیلیها میخواهند. پیادهروی بخش مهمی از گردشگری است. شما به تجربهی کشورهایی که برای گردشگران برنامهی مفصل دارند نگاه کنید.
تجربهی کشورها در شهرسازی
پیادهرو در گرایشهای جدید شهرسازی در جهان خیلی مهم است. اگر تا امروز عمدهی تاکید روی ساخت خیابانها و اتوبانها بود و همهی راهها را از پیادهها میگرفتند و به سوارهها میدادند، دیگر روال عوض شده.
در شهر یورک انگلیس، در خیلی از معابر (طراحی شده برای پیاده و سواره) ساعت هایی از روز کل مسیر حرکت را در اختیار عابران میگذارند. البته در بخش قدیمی شهر حتی در مواردی که مسیر اختصاصی عبور اتومبیل وجود دارد مردم به راحتی و بدون ترس در مسیر حرکت اتومبیل تردد میکنند. در بعضی از خیابانهای باریک که فقط امکان عبور یک ماشین وجود دارد شهرداری بهخاطر حفظ خیابانهای قدیمی، از خیر پهن کردن خیابان و باز کردن آن برای خودروها گذشته است.
یکی دیگر از نمونهها را میشود در برمن آلمان دید. بخشی از شهر را از ماشین پاکسازی کردهاند تا عابر پیاده امنیت داشته باشد و از پیادهروی در این مسیر استقبال کند. این کار باعث رونق اقتصادی مغازههای کوچک هم شدهاست. کارشناسان معتقدند مناطقی که ورود خودرو به آنها ممنوع یا محدود شده، موجب آرامش مردم و حضور بیشتر آنان، توقف طولانیمدت در واحدهای پذیرایی و تعامل و آشنایی با یکدیگر در مراکز و فضاهای شهری میشود. البته در طراحی این پیادهراهها بهخوبی از فضای سبز استفاده شده و با وجود سرسبزی شهر برمن، هرجا امکان بیشتری هم وجود داشته استفاده کردهاند تا پیادهرو را سرسبزتر کنند.
وقتی در یکی از خیابانهای آمستردام قدم میزنید، گاه کالسکهای بزرگ از کنارتان عبور میکند و از بزرگسالان میخواهد لحظاتی مثل نوزاد در آن بیارامند و مشکلات و شرایط سخت اجتماعی و اقتصادی خود را فراموش کنند. این دعوت و نوع برخورد برای بسیاری از مردم خاطرهانگیز و به یادماندنی است. در شهرهای مختلف ایران در گذشتههایی نه چندان دور انواع متنوعی از رویدادها ازجمله ورزشی، تفریحی، مذهبی و… در بازارها و میادین اتفاق می افتاد و مردم را جمع میکرد. در پیادهراههای خیلی از شهرها اجراهای هنری پای ثابت است. در شهری دانشگاهی مثل شفیلد انگلستان، در پیادهروها، هنرمندان و موسیقیدانانی از ملل مختلف، برای مردم برنامه اجرا میکنند. یکی از فعالیتهای باارزش محدوده معابر پیاده، ایجاد زمینه هم کاری و فعالیتهای اجتماعی خیرخواهانهاست. مثلا آرایشگران شهر نورنبرگ بهطور جمعی در میدان شهر مردم را آرایش میکنند و حقالزحمه را بهحسابی که برای مبارزه با ایدز افتتاح شده میریزند.
در آتن توریستها میتوانند بهراحتی گردش کنند، مجسمه و سفال و صنایعدستی بخرند، اجرای زنده موسیقی یونانی را تجربه کنند و غذاهای محلی بخورند. جالب اینجاست که در شرایط بحران اقتصادی کنونی، میزان درآمد شهرداری آتن از محل فعالیتهای فرهنگی و توریستی بیشتر از زمان قبل از بحران است. پژوهشها نشان میدهد که علتش، تلاش افراد برای رهایی از تنشهای فکری ناشی از این بحران به کمک مسافرت به مکانی آرام مثل آتن است.