این روزها با کلی پارامتر و قیدهای مختلفی که داریم دیگه انتخاب مقصد سفر برامون چندان آسون نیست. چراکه اول همه ترجیح می دهیم تنوع بیشتری رو تجربه کنیم و به همین خاطر می بایست مقصد جدیدی رو جدا از حدود 50 تا کشوری که قبلا سفر کردیم انتخاب کنیم و دیگر اینکه باید به فاکتورهای مهمی چون امکان گرفتن ویزا، امنیت و بهداشت (به خصوص برای سفر با کودک خردسال)، شرایط آب و هوا و امکانات زیربنایی و از همه مهمتر بودجه محدودمون فکر کنیم!
این بار هم مقصدمون بازم یکم بلندپروازانه تر بود! یه قاره جدید دیگه اونور دنیا! آفریقا جایی که حتی قبل از به دنیا اومدن کوچولومون هم خیلی جرات تجربه کردنش رو نداشتیم! و البته دروغ چرا به همون دلایلی که عرض شد و به خصوص مسائل بهداشتی هنوز هم تصور سفر به بخش اعظم این قاره سبز و دوست داشتنی رو نمی تونیم بکنیم!
با این مقدمه فهرست انتخابمون محدود شد به منطقه شمال آفریقا که اونم خدا رو شکر عمدتا کشورهاشون مثل مصر و مراکش و الجزایر یا به ایرانی ها ویزا نمی دن و یا اینکه مانند لیبی و سودان و …، درگیر جنگ داخلی و انقلاب و … هستند که کسی جرات نکنه بخواد سفر کنه بهشون! پس فقط یه انتخاب می موند و اونم تونس زیبا و دوست داشتنی.
در دنیای کوچیک دوستان سفرنامه نویس که متاسفانه این روزها داره تعدادشون کمتر و کمتر میشه، دو سه تا سفرنامه نسبتا مناسب اما یکم قدیمی رو میشه پیدا کرد که تقریبا همشون از تونس به نیکی یاد کرده بودند و در ادامه با یه سرچ کوتاه در دنیای وبلاگنویسان خارجی، تقریبا مطمئن شدیم که تونس می تونه همون حلقه گمشده سفرهامون باشه.
و الان باید اعتراف کنیم بعد از تجربه این سفر کمتر جایی رو میشه در جهان پیدا کرد که مانند تونس بتونه مجموعه ای گوناگونی از جاذبه های گردشگری برای انواع سلیقه ها رو یکجا ارائه کنه. از طبیعت زیبا و جذاب مدیترانه ای گرفته تا دریا و تفریحات آبی و ریلکسیشن و جاذبه های تاریخی چند هزارساله و حتی بازار و جاذبه های خرید اونم به صورت سنتی و در آخر هم کلی غذاهای خوشمزه و مردم دوست داشتنی که با برخورد گرمشون تلاش می کنن تا حسابی بهتون خوش بگذره! به همه این ها باید هزینه های قابل قبول اقامت و خورد و خوراک و … رو هم اضافه کرد که دیگه هیچ شکی برای سفر به شمال آفریقا باقی نمی ذاره!
و البته همونطوری که بارها گفتیم برای همه دوستانی که بچه کوچیک دارن، برنامه ریزی برای سفر همیشه با نگرانی ها و قیدهای زیادی همراهه. از فاصله زمانی پرواز و تحمل بچه گرفته تا آب و هوا و ترس از بیماری و البته امکانات زیربنایی مناسب که بتونه گشت و گذار با کالسکه رو فراهم کنه!
با این مقدمه، ما که در طی دوسال و نیم گذشته بعد از چندباری سفرهای نسبتا راحتتر رو تجربه کرده بودیم و بعد هم با تجربه سفر به کانادا و مکزیک کلی ترسمون ریخته بود، حالا نوبت یه تجربه جدیدتر از جنس سفرهای برنامه ریزی شده در مناطق ناشناخته تر بود که قبلا مشابهش رو بارها و بارها تجربه کرده بودیم. هر چند با همراهی بچه موضوع همیشه می تونه متفاوت تر باشه!
از اونجا که پرواز مستقیمی از ایران تا تونس وجود نداره، انتخاب ایرلاین بسیار می تونه مهم باشه. به خصوص اینکه اگه در جستجوهاتون مستقیم تهران – تونس رو انتخاب می کردین قیمت بلیت ها تازه از 7 میلیون تومن شروع می شد!
به همین خاطر از اونجا که خرید بلیت های هواپیما اونم به صورت ترکیبی، مدت زمان پرواز در کنار قیمت، نقش کلیدی رو برامون ایفا می کرد این بار هم به این نتیجه رسیدیم که با انتخاب مسیر از سمت استانبول به صورت غیر مستقیم هم در مقایسه با قیمت خرید بلیت های مستقیم هزینه ها رو حدود 5.5 میلیون تومن خریدیم و هم اینکه عملا بجای پرواز قطری که علاوه بر پروازه دو ساعته تا دوحه، 5 ساعت از دوحه تا تونس هست، فقط دوتا پرواز 2.5 ساعته خواهیم داشت. به خصوص اینکه اینجوری بار دیگر فرصت یه اقامت دلچسب در استانبول زیبا و دوست داشتنی رو هم داشتیم.
از اونجا که در مورد ترکیه و به خصوص استانبول قبلا زیاد نوشتیم و اگه لازم باشه بازم خواهیم نوشت در این پست فعلا فقط به تونس خواهیم پرداخت و تلاش می کنیم این بار هم از چشم اندازی متفاوت در قالب تاکید بیشتر بر برخی نکات کاربردی سفر به شهرهای تونس و سوسه با کالسکه و کودک خردسال موضوع رو شرح بدیم.
با همه این ها اگه خواستید تجربه ما رو تکرار کنید و تونستید بر سد ویزا فائق بیاید،حتما قبل از هر چیز حواستون به آب و هوا هم باشه چون در برخی ماهها شاید هوای تونس چندان مناسب کودکان نباشه، به خصوص هوای گرم و شرجی تابستان و یا حتی برخی ماههای سرد زمستون که نمیشه از دریا بهره برد!
در مورد ویزا برخی از دوستان پرسش هایی رو مطرح کرده بودند. اما راستش اعتقاد ما اینه که خیلی نمیشه در مورد موفقیت گرفتن ویزای هر کشوری مطمئن صحبت کرد و یجورایی تجربه نشون داده برای هر فرد و در هر زمان مختلف می تونه شانس گرفتن ویزا متفاوت باشه. به خصوص این که در مورد تونس هم کارمند سفارت در تماس تلفنی عنوان داشت که معمولا اگه مدارک کامل باشه اکثر افراد با ویزاشون موافقت میشه و اساسا نقشی رو برای آژانس ها قائل نبود.
مدارک اصلی ویزا شامل گواهی اشتغال، فرم مربوطه و تصاویر ویزای قبلی به اضافه 620 تومن پول نقد بود و جالب اونکه گواهی تمکن مالی هم نمی خوان!
تو این سفر هم برنامه نسبتاً فشرده ای رو پیش رو داشتیم بطوریکه پس از ورود به فرودگاه کارتاژ تونس، مستقیم از طریق قطار به شهر زیبای سوسه رفتیم و در اونجا هم یکی دو روز رو به بازدید شهرهای تاریخی اطراف مثل قیروان اختصاص دادیم و سپس بعد از بازگشت به شهر تونس محله زیبای سیدی بوسعید و خرابه های تاریخی کارتاژ رو بازدید کردیم و نهایتا با گشت شهری در خیابون های زیبا و زنده مرکزی شهر این سفر رویایی رو به پایان رسوندیم.
عکس از اینترنت
همونطوری که بارها گفتیم برای همه دوستانی که بچه کوچیک دارن، برنامه ریزی برای سفر همیشه با نگرانی ها و قیدهای زیادی همراهه. از فاصله زمانی پرواز و تحمل بچه گرفته تا آب و هوا و ترس از بیماری و البته امکانات زیربنایی مناسب که بتونه گشت و گذار با کالسکه رو فراهم کنه! از طرف دیگه دوستانی که سفرهای ما رو دنبال می کنن می دونن سبک سفرهای ما خیلی ماجراجویانه نیست و بیشتر بر پایه سفرهای ارزون قیمت و برنامه ریزی شده خانوادگی قرار داره! واسه همینم نگرانی از ناامنی های احتمالی در تونس و احتمالا بی برنامگی های شبکه حمل و نقل و …، یکم کار رو سخت تر می کرد. اما خوشبختانه تو این سفر کل برنامه ریزی هامون نتیجه داد و خدا رو شکر مشکل خاصی پیش نیومد.
با این حال از اونجا که معمولا نگارش سفرنامه های ما گاهی با وقفه طولانی انجام میشه و ممکنه خیلی از دوستان بخوان اطلاعات اولیه این سفر رو یکم زودتر داشته باشن، این پست مختصر رو آماده کردیم که امیدواریم مورد پسند دوستان مشکل پسندمون واقع بشه!
اول از همه بد نیست یکسری اطلاعات کلی داشته باشین:
غذا و خوراک
خوشبختانه وجود اشتراک بسیار در ترکیب و ذائقه انواع غذاهای مدیترانه ای در کنار اشتراک فرهنگی و تنوع زیاد غذاهای با سبک های مختلف شرقی و غربی امکان تجربه منحصر به فردی از انواع غذاهای خوش رنگ و لعاب و خوشمزه شرقی و حتی اروپایی رو در این سرزمین نه چندان پهناور فراهم کرده. علاوه بر اون تونس به واسطه سرزمین های حاصلخیزش تو هر دو بخش کشاورزی و دامداری تقریبا بی نیازه! واسه همینم علاوه بر غذاهای لذیذ بر پایه گوشت بره، کلی غذاهای دیگه مثل فریکاسه، کفتاژی، لب لبی، تاژین و کوفته و … و انواع سوپ به وفور همه جا در اغذیه فروشی های خیابونی رنگ و وارنگ پیدا می‌کنین که خوشبختانه اکثر این غذاها با ذائقه ما همخونی دارن!
خوشبختانه به واسطه کشت وسیع باغات زیتون در سراسر کشور، در تونس عموما غذاها با روغن زیتون سرخ می شوند و با اضافه کردن سبزیجات معطری چون ریحون، نعنا و گشنیز، زیره و البته زعفران طعم دار می شوند. هر چند آخر کار با اضافه کردن فلفل و چیلی باید انتظار طعم هایی کمی تندتر از ذائقه ما رو در غذاهای تونسی داشته باشید.
البته ظاهرا هر یک از شهرها هم برای خودشون اسم و رسمی در طبخ غذای مخصوص دارند بطوریکه فرضا هنگامیکه عازم شهر قیروان بودیم راننده تاکسی شدیدا توصیه می کرد که اونجا حتما کفتاژی رو امتحان کنیم.
کفتاژی در واقع غذایی است نسبتا ساده بر پایه بادمجون و با ترکیب سیر و فلفل زیاد که شاید بشه اون رو یجورایی شبیه میرزا قاسمی خودمون دونست. هرچند ما هرچی تلاش کردیم دونفری هم نتونستیم یه ظرف کوچیکش رو تا ته بخوریم!
یکی دیگه از غذاهای پرطرفدار تونسی که در گوشه و کنار خیابون به وفور به چشم می یاد فریکاسه (Fricassé) است. ترکیبی هوس انگیز دونات‌های سرخ‌شده ای که حالا دیگه با پوره ای از سیب زمینی و زیتون و تن ماهی و سبزیجات معطر پرشده باشه!
عکس از اینترنت
یجورایی شاید بشه طعمش رو با سمبوسه قیاس کرد.
و یا لب لبی که یجورایی آب گوشتی بر پایه مرغ با یک عالمه نخود و ادویه های تند و معطر هستش.
عکس از اینترنت
و در آخر هم شاورمای گوشت بره که همون کباب ترکی پیچیده شده در نون های لواش با مخلفاتی مانند سیب زمینی و … است که با توجه به تازگی گوشتش حسابی می چسبه. فقط حواستون باشه که یه موقع نگین فلفل براتون نزنه چون بدون فلفل اصلا به خوشمزگی طعم اصلیش در نمی یاد!
در رستوران های کوچه و خیابونی تونس برای هر ذائقه و سلیقه ای به راحتی غذا پیدا می شه و تنها نکته منفی که شاید یجورایی آدمو دلسرد کنه، عدم توجه زیاد آشپزها به رعایت بهداشته بطوریکه اکثرا غذاها رو بدون استفاده از دستکش سرو می کنن و بدتر از همه معمولا با همون دست هم از مردم پول می گیرن!
در بخش شیرینی جات هم تونسی ها به هیچ وجه از رقبای خاورمیانه ایشون کم نمی یارن! بازهم همون ترکیب آشنای شیرینی ها و باقلواهای هوس انگیز با مغز آجیل های تازه که معمولا در عسل و شربت خیسانده می شوند تا تاب هر نوع مقاومتی برای امتحان کردنش بشکنن! هرچند یه خورده قوت و شیرینیشون زیاده و یکم که بخورین دل آدمو می زنه!
و یا آجیل های پوشیده شده با روکشی از کاکائو و شکر که طعم دلچسبی رو داره.
میوه های فصلی و مدیترانه ای هم که تا دلتون بخواد همه جا یافت میشه! به خصوص میوه کاکتوس که اگه بتونین بر چالش کندن پوستش فائق بیاین شاید تجربه بدی نباشه!
اما نقطه عطف بازارهای تونس رو باید در قهوه خونه های کاشی کاری شده اون پیدا کرد. جایی که می تونین با پرداخت یک تا یک و نیم دینار (هر دلار معادل 3 دینار) فرصت تجربه ناب خوردن چای نعناهای دلچسب تونسی رو پیدا کنین. اینکه نعنای تازه در استکانتون غوطه وره حس خوبی به آدم می ده و علاوه بر اون سیستم گوارش رو هم میزون می کنه!
خوشبختانه قیمت غذاها هم در مقایسه با کیفیت و کمیتشون خیلی بالا نیست و اگه مشکل‌پسند نباشین و بجای رستوران لوکس و ستاره دار سراغ دکه های خیابانی پرطرفدار شهر برین با همون قیمت های مشابه رستوران های معمولی ایران، می تونین شکمتونو صفا بدین!
برای آب هم گفته می شه که آب لوله کشی مناسب آشامیدن نیست و ما هم در همه اون روزها معمولا بطری های 3 یا 4 لیتری رو به قیمت حدود 4 تا 5 دینار (کمتر از یک و نیم دلار) از فروشگاهها خریداری می کردیم.
البته بد نیست اشاره کنیم در مساجد و برخی مناطق قدیمی هنوز سنت گذاشتن کوزه های آب و کاسه سفالی وجود داره و جالب اونکه مثل 40 -50 سال قبل خیلی ها میان و همون کاسه نه چندان تمیز رو توی کوزه آب می کنن و بعد با ولع آب می نوشند!
حمل و نقل شهری و برون شهری
برای کشوری نه چندان توسعه یافته مثل تونس نمیشه انتظار داشت زیرساخت های حمل و نقل شهری و بین شهری عالی و کامل باشن.
با این حال با اینکه کشور تونس چندان پهناور نیست اما جاذبه های توریستی یجورایی در چند شهر اصلی پخش شده که طبیعتا برنامه ریزی جهت مکان اقامت و دسترسی به اون شهرها بسیار حائز اهمیت میشه.
برای ما که با وجود کودک خردسال جابجایی کمتر شهر و هتل های محل اقامت از اولویت های اساسی محسوب می شد، دو شهر اصلی تونس (پایتخت) و سوسه مکان اقامتمون شد و اینجوری عملا از مرکز شهر سوسه می شد به سایر شهرهای توریستی اطراف اون مانند قیروان و الجم و …، در قالب یه سفر یک روزه رفت و برگشت برنامه ریزی کرد.
از ایستگاه مرکزی قطار شهر تونس که در شمال کشور قرار گرفته، همه روز چندین قطار به سمت جنوب حرکت داره که اکثرشون از مرکز شهر سوسه می گذره و تا شهرهای الجم، صفاقیس و قبس امتداد پیدا می کنه.
فقط حواستون باشه که اولا ایستگاه مرکز شهر سوسه با نام Sousse Ville شناخته میشه و ایستگاه دیگه ای که نامش Sousse Kalaâ Séghira است حدود 7 کیلومتری تا شهر فاصله داره. ثانیا چندان نمیشه به تایم تیبل زمان حرکت و رسیدن قطارهای تونسی اعتماد کرد و معمولا در حد نیم ساعت یا حتی یکساعت تاخیر امری بسیار عادی و پذیرفته شده تلقی میشه! بطوریکه برای مسیر ظاهرا دوساعته تونس تا سوسه، نیم ساعت تاخیر در حرکت و علاوه بر اون نیم ساعت تاخیر در طول مسیر اجتناب ناپذیره!
واگن های قطار در این مسیر هم در سه طبقه درجه 2، درجه 1 و Classe Comfort طبقه بندی میشه که این مدل سومش رو اصلا نفهمیدیم کجای قطار هست!
قیمت بلیت ها از شهر تونس تا شهر سوسه برای 10.3 ( حدود 3.5 دلار) و برای واگن های درجه 2 حدود 7.6 دینار هست که البته اگه بلیت برگشت رو هم همون موقع بخرید که تا 10 روز اعتبار داره، حدود 15 درصد تخفیف می دن!
خوشبختانه برای خرید بلیت همون ساعتی قبل از حرکت قطار میشه بلیت رو خرید. اما وقتی قطار می رسه تونسی ها هم مثل هموطنای عزیزمون در مواجهه با باز شدن درب های قطار تاب مقاومت ندارن و دست جمعی هجوم می یارن! حالا خدا رو شکر تراکم مسافرها در واگن های درجه یک کمتر بود و نهایتا کلی صندلی خالی برای نشستن وجود داشت!
کیفیت واگن های درجه یک هم چندان چنگی به دل نمی زنه و از زرق و برق مورد انتظار خبری نیست و شیشه ها عمدتا کثیف و خاکی بودند! و از همه بدتر این فرهنگ سیگارکشیدن های بی وقفه تونسی هاست که البته ظاهر برای آسایش سایرین به فضای جلوی درب واگن ها می رن که درها هم باز هستن اما متاسفانه در داخل واگن ها حداقل در ردیف های ابتدایی این بو قابل استشمامه!
در سیستم شبکه حمل و نقل بین شهری استفاده از ماشین های ون که اصطلاحا لوآژ louages می نامندش بسیار طرفدار داره. به خصوص مسیرشهرهای نزدیکی چون قیروان و یا شهر تاریخی الجم از سوسه که حدودا 50 دقیقه با این ماشین ها راهه!
ترمینال لواژ در شهر سوسه که با نام محطَهَ اللواجات شناخته میشه کمی از مرکز بخش توریستی شهر سوسه که اصطلاحا مدینه نامیده میشه فاصله داره که البته با تاکسی و صرف هزینه 3 تا 5 دیناری میشه به راحتی اونجا رسید.
این ترمینال به بسیاری از شهرهای اطراف مانند قیروان و الجم و حتی خود پایتخت، ون های خطی داره. قیمت بلیت ون تا شهر قیروان 4.9 دینار بود با این تفاوت که این بار باید برای کودک 2.5 سالمون هم حتما بلیت می خریدیم!
البته ظاهرا اتوبوس هم در اکثر این مسیرها تردد داره اما سرچ های قبلیمون در وبلاگهای سفرنویسان خارجی حکایت از اون داشت که معطلی اتوبوس ها معمولا خیلی بیشتره و خیلی برای سفرهای کوتاه توصیه نکرده بودندش!
برای سیستم حمل و نقل داخل شهری هم در شهرهای کوچکی مثل سوسه و قیروان بیشتر همون ون ها تردد داشتند و برای هر مسافر نیم تا یک دینار کرایه می گرفتند که البته ما خیلی نیازی نشد که ازشون استفاده کنیم، چرا که در بیشتر مواقع اگه حوصله و قدرت چونه زنی مناسب داشته باشین، تاکسی ها با کرایه 3 تا 5 دیناریشون (حدود یک تا یک و نیم دینار) می تونه مناسبتر باشه!
اما در شهر نسبتا بزرگتری مانند تونس و دسترسی به مناطق اطرافش مانند لمارسا، قمرت، کارتاژ، سیدی بوسعید و …، استفاده از شبکه مترو و تراموای شهری با کرایه حدود نیم تا یک و نیم دیناری اش می تونه انتخاب مناسبی باشه.
با این حال برای ما که هتلمون یکم بیرون شهر و در اطراف منطقه قمرت بود، دسترسی از طریق مترو و تراموا وجود نداشت و فقط یه اتوبوس نسبتا شلوغ محلی تردد داشت. در نتیجه استفاده از تاکسی ها که معمولا تمایلی برای استفاده از تاکسی متر ندارن گزینه توفیق اجباریمون محسوب می شد که در نتیجه به طور معمول این مسیرحدود 15 تا 20 دینار (معادل حدود 5 تا 7 دلار) هزینه تاکسی تا مرکز شهر تونس می شد (البته با چونه زنی فراوون)!
اما برای مقاصد داخل شهر حدود 3 تا 5 دینار و یا برای مسیرهایی تا دهکده زیبای توریستی سیدی بوسعید حدود 10 تا 15 دینار کرایه تاکسی مناسب تلقی میشه!
از فرودگاه هم تا مرکز شهر تونس اتوبوس شماره 35 تردد داره که البته ایستگاه اون در خیابون خارج از فرودگاه قرار داره و برای هر نفر یک دینار کرایه می گیره. اما تاکسی ها هم اگه قدرت چونه زنی مناسب داشته باشین و بتونین از شر راننده هایی که با دیدن ساک سمج می شوند و قیمت های 20 تا 30 دینار رو پیشنهاد می دهند، خلاص بشین، می تونین در محوطه خارجی فرودگاه با راننده های گذری با رقم 10 تا 15 دینار کنار بیاین!
جدا از تاکسی و تراموا، تونسی ها یه نوع تاکسی موبایلی مشابه اسنپ یا همون اوبر با نام BOLT داشتن که البته یکی دوباری که قیمتش رو چک کردیم در مقایسه با تاکسی های گذری چندان هم مناسب نبود!
از سوی دیگه در شهر توریستی مانند سوسه یک نوع ترن های فانتزی هم هستند که از بلوار ساحلی بوجعفر گردشگران رو سوار می کنه و با فکری خلاقانه یکی دوتا نوجوون رو استخدام کرده تا در طول مسیر با ساز و دهل و همراهی دست های مسافرین محیط جذابی رو براشون فراهم کنه!
در کنار این ها در بلوار ساحلی سوسه گاری اسب ها و سورچی هایی که به شدت دنبال مشتری می گردن هم زیاد به چشم می خورن.
نکته مهم دیگه اینکه اکثر خیابون های شهرهای تونس و سوسه و حتی کوچه پس کوچه ها طراحی مخصوص پیاده رو ها برای معلولین و کالسکه دار ها رو به بهترین شکل داشت و به راحتی می شد ساعت ها با کالسکه در پیاده رو ها قدم زد و برای ما خیلی جالب و حتی رشک برانگیز بود که اینها با این همه فقر و بدبختی و حتی سیستم شهری قدیمی شون به این مساله فکر کردن که شهر مال همه است و کسی که با ویلچر یا کالسکه میاد بیرون هم حق داره بتونه تو پیاده رو راه بره و از زندگیش لذت ببره. چیزی که ما هنوز بعد این همه سال هنوز براش هیچ برنامه و عزم راسخی نداریم در حالی که تعداد زیادی کم توان و جانباز داریم.
امنیت
در نگاه اول شاید تونس نیز مانند برخی دیگر از کشورهای توسعه نیافته آفریقایی چندان امن به حساب نیاد. به خصوص اینکه در چند سال اخیر چندهزار پیکارجو اسلامی به عراق و سوریه صادر کرده بود! اما واقعیتی که ما دیدیم در واقع این کشور به مراتب امنتر از خیلی نقاط توریستی جهان بود. در هر حال باید توجه داشت در برخی مناطق باید حتما اصول احتیاطی رو رعایت کنین. در مجموع به قول دوستان اگه خودتون سراغ دردسر نرید- و صد البته موارد احتیاطی رو رعایت کنید- دچار دردسر نمی شید!
به خصوص در شهری مثل سوسه در نوار ساحلی، حتی در نیمه شب هم تردد مردم عادی بسیار پر رنگ بود و در سایر مناطق و حتی پایتخت کمتر کسی رو دیدیم که ما رو از پیاده روی و گشت و گذار منع کنه!
در تونس کجا اقامت کنیم؟
پایتخت تونس که اصطلاحا تونس نامیده میشه شهر چندان بزرگی نیست. با این حال انتخاب محل اقامت در مرکز یا اطرافش اهمیت زیادی داره. اساسا شما دو انتخاب کلی دارید:
اولی اقامت در مرکز شهر و منطقه مرکزی یا اصطلاحا همون خیابون حبیب بورقیبه هست که در اینصورت عملا دیگه همه جا رو با شبکه مترو و تراموا شهر یا حتی پای پیاده طی کنید. خلاصه اینکه ظاهرا بهترین محل اقامت همین منطقه است. تنها مساله اینجاست که در این منطقه هتل های خوب کم یا گرون هستند. البته در شعاع کمی دورتر و بافت های سنتی تر و یا نزدیکی بخش قدیمی شهر که اصطلاحا مدینه نامیده میشه هتل های دو یا سه ستاره هم به چشم می خوره اما راستش ساختار قدیمی، محدود و تنگ و ترش شون اونم در مقایسه با قیمت های نه چندان ارزون خیلی چنگی به دل نمی زد!
دوم انتخاب هتل ها و ریسورت های نسبتا لوکستر اونم با همون قیمت مشابه هتل های 3 ستاره مرکز شهر، در مناطق اطراف شهر مرکزی تونس هست. در واقع ساختار شهری پایتخت به نحوی است که با خروج از مرکز شهر و حرکت به سمت شمال در حدود 20 تا 30 کیلومتری و در نزدیکی کارتاژ و سیدی بوسعیدی شهرک های بسیار باکلاسی قرار دارند که عمدتا محل اقامت ثروتمندان شهر هست.
در جنوب این مناطق شهرک هایی دیگری برای قشر طبقه متوسط خوب مانند لمارسا و قَمَرَت قرار دارند که این مناطق با بهره گیری از فرصت نزدیکی به دریا بسیار زیبا و دلچسب طراحی شدند. هتل انتخابی ما هم ریزورتی چهارستاره و زیبا در منطقه قمرت و در حدفاصل دریای مدیترانه و دریاچه کوچک آریانا بود که خوشبختانه به جهت خلوت شدن فصل توریستی تونستیم اتاق اونجا رو با شبی حدود 30 دلار برای سه نفر بگیریم! اینجوری فرصت دسترسی مستقیم به دریای زیبای مدیترانه، خصوصا برای دختر کوچولومون که عاشق دریا است هم فراهم می شد!
هرچند اینطوری در مقایسه با هتل های مرکز شهر مجموعا دو سه باری هزینه تاکسی بیشتری دادیم که این رقم در مجموع حتی حدود 20 دلار هم نشد که در مقایسه با قیمت بالای هتل های مرکز شهر به صرفه تر بود!
اما برای اقامت در شهر سوسه داستان یکم متفاوت تره. چون اساسا سوسه شهر کوچکتری به حساب می یاد و از مرکز شهر که بازهم به مانند سایر شهرهای قدیمی شمال آفریقا مدینه نامیده میشه، هتل ها عمدتا قدیمی و نه چندان دلچسب هستند.
اما از شمال شهر در امتداد ساحل، بلواری ساحلی ساخته شده که تا شهر دیگری با نام حمامه سوسه ادامه داره و اساسه این بلوار ساحلی تا خود شهر حمامه سوسه و حتی چند کیلومتر بعد از اون با ترکیب متنوعی از هتل ها و ریزورت های بزرگ و کوچک میزبان خیل عظیم توریست ها در فصل های گرم بهار و تابستون هست.
هرچند در زمان سفر ما در اواسط مهر لااقل نیمی این هتل ها شرایط مطلوبی نداشتند و بیشتر تعطیل یا نیمه تعطیل بودند!
به توصیه یکی از دوستان تونسی هتل انتخابی ما در همین بلوار ساحلی و در فاصله دو کیلومتری مرکز شهر سوسه بود که با نام ساحل بوجعفر شناخته میشد.
یه ریزورت بسیار زیبا که ظاهرا با تغییر مدیریت به دنبال ارتقاء کیفیت و افزایش ستاره های هتل ساحلیش بود. همینم موجب شد تا ما با یه فرصت طلایی اینجا را با شبی حدود 20 دلار با صبحونه رزرو کنیم!
جاذبه های گردشگری منطقه
در خصوص جاذبه های گردشگری هم باید اعتراف کرد که نمیشه با چند تا جمله کوتاه تونس زیبا رو توصیف کرد بعد از تجربه این سفر کمتر جایی رو میشه پیدا کرد که مانند تونس بتونه مجموعه ای گوناگونی از جاذبه های گردشگری برای انواع سلیقه ها رو یکجا ارائه کنه. از طبیعت زیبا و جذاب مدیترانه ای گرفته تا دریا و تفریحات آبی و ریلکسیشن در شهرهای ساحلی مثل سوسه، حمامه سوسه و حتی خود تونس و یا جاذبه های تاریخی چند هزارساله الجم و قیروان و البته بازار و جاذبه های خرید اونم به صورت سنتی اکثر شهرهای تونس و در آخر هم کلی غذاهای خوشمزه و مردم دوست داشتنی که با برخورد گرمشون تلاش می کنن تا حسابی بهتون خوش بگذره!
از اونجا که نمی دونیم قرار سفرنامه کامل تونس رو بنویسیم یا نه! بد نیست اینجا در حد مقدورات چند تا جاذبه اصلی گردشگری رو مرور کنیم.
ما در قدم نخست شهر سوسه رو با همه جذابیت های اطرافش انتخاب کردیم و نیم نگاهی هم به شهرهای اطرافش داشتیم. شهری زنده و پویا با همون مشخصات دلچسب شهرهای ساحلی که می تونه برای چند روز سرگرمتون کنه!
برای استفاده از جاذبه های دریایی خیلی ها ماههای بهاری رو که هوا مناسبتر هست رو برای سفر انتخاب می کنن اما ما که اوایل اکتبر اونجا بودیم از نگاه آب و هوایی تجربه بدی نداشتیم و هوا معمولا در روز حدود 27 درجه بود و یجورایی بهاری محسوب می شد. هرچند معمولا این ریزورت ها در تابستون دیگه جای سوزن انداختن ندارن (گفته میشه هر ساله این شهر پذیرای بیش از یک میلیون توریست هست)!
تفریحاتی چون کشتی دزدان دریایی و کلا تجربه کشتی سواری در نوار ساحلی شهر سوسه هم می تونه در نوع خودش جذاب باشه. به خصوص اگه مثل ما خوش شانس باشین و در لحظه آخر بجای بلیت های 50 و یا حتی 100 دیناری روتین، فقط 20 دینار برای هر نفر و برای یه گشت دو ساعته همراه با ناهار پول پرداخت کنید!
بخش مرکزی و قدیمی شهر سوسه که اصطلاحا مدینه نامیده میشه هم با ساختار قدیمی و تاریخی خودش می تونه چندین ساعت مشغولتون کنه!
از دروازه های قدیمی و دیوارهای هزارساله شهر گرفته
تا کوچه پس کوچه های سنگ فرش شده و بازار قدیمی سرپوشیده!
و یا مسجد جامع شهر با چندین قرن قدمت و البته مناره نه چندان بلند که برخلاف مسجد عقبه قیروان و مسجد جامع زیتونیه تونس که چهارگوش بودن، ساختار معمول استوانه ای داشت و در کنار معماری طاق های زیباش و گنبدی کوچک این زیبایی و هارمونی تکمیل می شد!
بنای رباط یا همون کاروانسرای قدیمی و قصبه (Kasbah)، با برج 30 متری اش و ساختار ترکیبی اش که به قیمت نابودی بسیاری از آثار تاریخی روم قدیم، در ترکیب ساخت این برج و بارو ها از سر ستون های زیبای رومی استفاده می کردند.
خوشبختانه شهر سوسه دسترسی بسیار مناسبی هم به سایر شهرهای دیدنی اطراف داره.
شهری مانند قیروان با حرکت به سمت بیابان های کویری که چهارمین شهر مذهبی مسلمانان اهل سنت به حساب می یاد.
شهری با نام آشنای کاروان یا Kirwan و Qayrawan که برخلاف زبان پارسی در زبان عربی تونسی مفهوم ندارد! ظاهرا همون قرن اول پس از هجرت محل گذر مسلمانان برای فتح غرب آفریقا و جنوب اروپا بوده و از آن زمان تاکنون با گذر کاروان های مختلف شکوه و عظمت خود را حفظ کرده. هرچند سالهاست که دیگر جایگاه خود را به عنوان پایتخت تونس از دست داده است!
شهری نه چندان لوکس و مرتب در استانداردهای شهر های امروزی اما با ساختاری متفاوت که یجورایی صدها سال قبل رو به یاد می یاره.
با این حال گل سرسبد دیدنی هایی شهر قیروان را باید در مسجد زیبا و تاریخی عقبه جستجو کرد.
قدیمیترین مسجد شمال آفریقا که ظاهرا در سال 50 پس از هجرت ساخته شد و مناره بلند و عظیم که برخلاف نمونه های آشنای جنوب و مرکز آسیا، از استوانه به شکل چهارگوش تغییر شکل داده اند!
و البته منبری قدیمی که ادعا میشه با بیش از نهصد سال عمر، قدیمی ترین منبر جهان اسلامه!
کوچه پس کوچه های نه چندان پر زرق و برق قیروان و البته بازار سنتی هم می تواند حداقل برای یکی دوساعتی سرگرم کننده باشد.
به خصوص که در قصابی ها کله بزرگ گاو رو هم آویزون کرده باشند!
و البته کاشی کاری های تزئینی مقبره سیدی سهاب Sidi Sahab و مسجد سه در و ورودی هلالی زیبای آن .
ابو زمعه البلوی صحابه و ظاهرا آرایشگر پیامبر نیز اینجا دفن شده که گفته میشه چند تار موی پیامبر رو هم همراه داشته که همینجا نگهداری میشه!
از سوی دیگر شهر سوسه به شهرهای زیبای اطراف مانند الجم، مهدیه و موناستیر monastir هم چندان دور نیست.
الجم در بردارنده یکی از مهمترین آثار تاریخی روم قدیم است. در واقع یکی از اون آمفی تئاترهای معروف رومی که همسنگ کولوسئوم در رم ایتالیا به شمار می یاد.
عکس از اینترنت
موناستیر هم یجورایی شهر تاریخی با قلعه قدیمی به شمار می یاد و مانند مهدیه از شهرهای پر طرفدار توریست ها محسوب میشه از شهر سوسه چندان دور نیست.
در شهر تونس هم که پایتخت کشور تونس محسوب میشه، قلپ تپنده شهر در بلوار بزرگ و دلباز حبیب بورقیبه می زنه!
از میدون اصلی حبیب بورقیبه تا دروازه اصلی باب البحر بهترین بخش بلوار رو تشکیل می دن.
در این فاصله کلیسای زیبا و جامع سنت وینسنت د پل قرار داره.
و البته مجسمه ابن خلدون و نماد آی لاو تونس که دیگه خوراک گردشگرهاست!
با عبور از دروازه باب البحر و خیابون فرانسه عملا وارد منطقه قدیمی شدید که با نام مدینه شناخته میشه. اگر بازارچه سمت راست رو برید بیشتر بافت مورد علاقه محلی ها و بازارهای خودشون رو خواهید دید که شاید برای توریست ها خیلی جذاب نباشه اما با ورود به بازار دست چپی عملا وارد بازارهای سبک موردعلاقه گردشگرها خواهید شد.
با ادامه مسیر از دل بازار و عبور از کنار مسجد ابن خلدون به مسجد زیتونیه می رسید.
مسجدی زیبا با همون طراحی مشابه مسجد عقبه در قیروان.
هنگام نماز است و جمعیت نه چندان کم تعداد نمازگزاران به نماز ایستاده اند. جالب اونکه تفاوت ظاهری فرقه های شیعه و سنی اینجا ظاهرا مفهوم خودش رو از دست می ده، چرا که بسیاری از نمازگزاران برخلاف سنت، در هنگام ایستادن دست به سینه ندارند و دست ها را مشابه شیعیان طرفین خود قرار داده اند!
طراحی زیبای مسجد زیتونیه حتی از سرویس های بهداشتی کاشی کاری شده اش هم پیداست!
در بازارچه اطراف مسجد زیتونیه داوطلبان زیادی برای راهنمایی تا پشت بام بناهای قدیمی و تماشای ویو و چشم انداز زیبا از بالا جلو می آیند. با بالا رفتن از پله می توان در این قهوه خانه سنتی از مناظر اطراف مسجد و بازار سنتی لذت برد.
دیدنی های داخل شهر تونس هنوز تمام نشده. موزه موزه ملی باردو Bardo National Museum و کانون فرهنگی حمامه از دیگر جاهایی است که درکنار بافت زیبا و قدیمی شهر میشه از اون لذت برد. برای اینکار بهتره از همون کنار مسجد زیتونیه خیابون بن عروس رو دنبال کنید.
با همه این ها دیدنی های اصلی شهر تونس خارج از مرکز شهر قرار داره! گل سرسبد جاذبه های گردشگری این شهر دهکده زیبای سیدی بوسعید است.
محله ای زیبا و سنگ فرش شده که طراحی خونه های قدیمی اون با رنگ آبی و سفید زبانزد خاص و عام شده.
خیل عظیم فروشگاههای صنایع دستی با رنگ و لعاب های زیبا و در کنار فضای گلکاری شده کوچه ها حس فوق العاده ای به آدم القا می کنه.
و در پایان هم با رسیدن به سواحل دریا و ترکیب این رنگ سفید و آبی با رنگ زیبای دریا این حس تکمیل می شه.
خوشبختانه از انتهای خیابان حبیب بورقیبه ایستگاه تراموای Tunis Marine قرار داره که این تراموا با عبور از دل دریاچه تونس تا نزدیکی دهکده زیبای سیدی بوسعید و مناطق باستانی کارتاژ پیش می ره و در آخر به مارسا می رسه.
کارتاژ یا آنگونه که تونسیها می نامند قرطاج به تمدنی باستانی مهاجران فنیقی گفته میشه که حدود هزاران سال قدمت داره. تبحر این قوم در دریانوردی زبانزد عصر خود بوده و هم اکنون نیز آثاری از آن بجا مانده است.
مجموعه آثار باستانی کارتاژ ظاهرا آثار اندک بجا مانده درحداقل هفت مکان مختلف در نزدیکی هم در شعاعی به طول حدود 2 تا 3 کیلومتر است که البته با وجود پستی بلندی های بسیار تردد آن برای پیاده ها چندان هم آسان نیست!
مرکز این آثار باستانی با موزه ملی کارتاژ و ورودی 12 دیناری اون (که البته برای دیدن هر 7 اثر اعتبار داره) شروع میشه. مجموعه محوطه باز و فضایی که در آن مجسمه های دوره رومی نگهداری می شوند. در بخش دیگری از موزه موزاییک ها فرش شده قرار دارند.
در همسایگی موزه نیز کلیسای جامع سنت لوییس قرار داره که بلیت 9 دیناری اش جذابیت زیادی رو برای بازدید ما ایجاد نمی کرد.
فتحی راننده تاکسی زرنگ که ما رو رایگان از پایین جاده تا بالای تپه‌ی «بیرسا (Byrsa) رسوند حالا پیشنهاد گشت در مجموعه آثار رو داد و نهایتا با یه تخفیف عالی توافق کردیم با پرداخت 25 دینار (حدود 8.5 دلار) در ظرف نیم ساعت 6 آثار باقیمونده رو جنگی بهمون نشون بده.
با سرعت زیاد کار بازدید ما از آمفی تئاتر بزرگ رومی، آب انبارهای مالگا شروع شد.
و سپس با دیدن حمام‌های آنتونین ادامه یافت. (Baths of Antoninus)
هرچند چیز زیادی از این آثار اکنون باقی نمونده!
در انتها هم با بازدید از یکی دوتا آثار باقیمونده در «پارک باستان‌شناسی (Archaeological Park) و نهایتا چشم انداز زیبای دریای مدیترانه از اون بالا پرداختیم.
سایر نکات مهم :
برق شهری در تونس و پریزها مشابه ایران است! و تبدیلی لازم نیست!
در فرودگاه تونس نرخ تبدیل دلار به دینار چندان غیرمنصفانه نیست. فقط خاطرتون باشه که رسید پول تبدیل شده رو برای زمان بازگشت همراه داشته باشید که برای تبدیل دینار به دلار این رسید به همراه کپی صفحه اول پاس و کپی ویزای تونس لازمه!
البته جدا از بانک ها، در اطراف دروازه باب البحر در انتهای خیابون حبیب بورقیه چند نفری به صورت مخفیانه و آهسته ظاهرا خرید و فروش ارز هم انجام می دن که نباید پیدا کردنشون سخت باشه!
در زمان خروج از تونس هر نفر تنها اجازه حمل حدود 5000 دینار ارز خارجی (حدود 1700 دلار) رو داره، مگر اینکه هنگام ورود به تونس مبالغ بیشتر رو در فرودگاه اعلام کرده باشه.
بلیت تراموا و مترو با درج زمان اعتبار پیدا می کنه. پس حواستون باشه فقط برای همون سفر دقایق بعدتون بلیت خریداری کنید.
با اینکه غذاهای تونسی خوشمزه و دلچسب هستند اما اگه حس و حالش هم داشته باشین و قبلا یه پلوپز دونفره تهیه کرده باشین و با خودتون ببرین می تونین اونجا (البته دور از چشم میزبان) با خرید سبزیجات تازه و … برای نی نی تون سوپ طبخ کنید! و یا اینکه غذاهای آماده وطنی مثل قرمه سبزی و قیمه و … رو هم با چند دقیقه گرم کردن در داخل پلوپز میل کنید. همچنین المنت های آبجوش ساز هم در سفرهای خارجی و البته این سفر بسیار پرکاربرد هستند!
انواع میوه های فصل هم که تا دلتون بخواد همه جا یافت میشه! هرچند در مقطع زمانی که ما اونجا بودیم این جهش نرخ برابری ارز یکم دست و دل آدم رو برای خرید می لرزوند!
حتما قبل از سفر بیمه مسافری برای نوزاد و کودکتون رو تهیه کنین و البته با مشورت پزشکتون نیز برخی داروهای مناسب رو همراه داشته باشید.
در هر حال، سفرمون به شمال آفریقا و تونس هم تجربه ای ناب و جدید بود و حالا که به گذشته نگاه می‌کنیم شاید زودتر باید این سفر رو می رفتیم. نمی دونیم کی و کجا فرصت بشه که سفرنامه کامل این کشورها رو هم به رشته تحریر دربیاریم، با این حال امیدواریم که بتونیم باز هم با شرح تجربیات سفر در خدمت شما دوستان عزیز باشیم.
