میلتوس یکی از بنادر بزرگ باستانی دوران هلنیستی بود. این بندر تا دوران سلجوقیان در قرن چهاردهم میلادی رونق داشت. در ادامه با این شهر تاریخی و باستانی بیشتر آشنا خواهید شد.
ملط، یا میلت، یا میلتوس شهر مشهور ایونیای باستان، در غرب آناتولی بر ساحل دریای اژه است. ویرانه‌های آن در استان آیدین ترکیهٔ امروزی باقی است. به این شهر در یونانی Miletos و در لاتین Miletus می‌گفتند.
شهر میلت به مدت ۱۴۰۰ سال، تقریباً از سال ۷۰۰ پیش از میلاد تا سال ۷۰۰ بعد از میلاد شهر مهم ایونیان بوده است.
این شهر بندری حالا از جاذبه های دیدنی یونان است و محل تولد بازی های المپیک بود. یکی از بزرگترین و ثروتمندترین شهرهای یونان بشمار میرفت و برای مدت طولانی مرکز تجاری بزرگ در آناتولی بود. همچنین دارای فرهنگ غنی در زمینه های علم، فلسفه و معماری و شهر اصلی فیلسوفان معروف مانند تالس، آکسیمیندر بود. این موقعیت ممتاز میلتوس آن را تبدیل به مهمترین بندر در این منطقه کرد.
برخی از محبوبترین بخش های مختلف این شهر تاریخی عبارت اند از: موزه، دیوار قلعه بیزانسی، آمفی تئاتر، حمام و بقایایی از معبد آپولو که مورد استقبال گردشگران تور ترکیه قرار گرفته است.
شهر میلت به خاطر آمفی تئاتر زمان هلنی ۲۵ هزار نفره غول پیکرش که توسط رومییان بازسازی شده و شاید تاثیر گذارترین آمفی تئاتر آناتولی است مشهور می باشد. وقتی به بالای قلعه بیزانسی بروید، چشم انداز بی نظیری از این شهر را می توانید به نظاره بنشینید و از چشم انداز بسیار عالی آن یعنی آمفی تئاتر، دشت سیلابی و دیگر بقایای باستانی شهر ملیت از جمله آگوراهای شمالی و جنوبی (میدان‌های عمومی مهم در شهرهای یونان باستان که نقش مرکزیت شهر را ایفا می‌نموند) و تراس های دیوار شهر، خانه شورای شهر، حمام ها و فواره ها، استادیوم و دیگر سازه ها که در حال حاضر به شدت ویران شده اند لذت برد.
نخستین نشانه‌های سکونت در این محل به دلیل بالا آمدن سطح آب و ته‌نشینی رسوبات غیرقابل دسترس گشته‌است. نخستین شواهد موجود مربوط به عصر نوسنگی می‌باشد. در دوره‌های نخست و عصر برنز، سکونت، تحت نفوذ مینوسی‌ها درآمد. در افسانه‌ها آمده که هجوم اهل اقریطس (کرت) باعث جابجایی بومیان Lelegesای آنجا شد. این محل پس از آن میلت نامیده شد.
در سال‌های نخست عصر برنز، در سدهٔ ۱۳ پیش از میلاد، شاهد ورود لووی زبانان از جنوب مرکزی آناتولی که خود را کاریان می‌دانستند بود. پس‌تر، در آن قرن، نخستین یونانیان رسیدند و خود را آخایوس خواندند. در آن زمان آن شهر برضد امپراطوری هیتی‌ها شورش کرد. پس از سقوط آن امپراطوری شهر در قرن ۱۲ پ.م. خراب شد و در آغاز ۱۰۰۰ پ.م. به‌طور گسترده توسط یونانیان ایونی بازنشینی شد. برپایهٔ یک افسانه، بنیاد ایونیان در آنجا با حمایت شخصی به نام نلئوس از پیلوپونیس (Peloponnesus) بوده‌است.
دورهٔ میانهٔ یونانیان زمان سکونت ایونیان و اتحاد و پیوستگی آن‌ها تحت اتحادی به نام پیمان ایونی بود. دورهٔ کهن یونان با جرقهٔ ناگهانی و تابان هنر و فلسفه در سواحل آناتولی آغاز شد. نخستین دانش یونان توسط مکتب ملیسی فلسفه (Milesian School of philosophy) بنیان گذارده شد.
در سال ۷۵۰ ق.م. این شهر آبادترین شهر یونیه و بعدها بزرگترین شهر تجارتی دنیا بوده‌است و به واسطهٔ آبادی و زیبایی، مردم آن به ثروت و رفاه فوق‌العاده‌ای دست یافتند.
آدرس شهر میلتوس:
این شهر در کرانه جنوبی دشت سیلابی رودخانه مِندِر، ۲۲ کیلومتری جنوب شهر پریِن واقع شده است.
