آشنایی با برج خلعت پوشان تبریز

نویسنده:

حسین یوسفی

در تاریخ:

در لیست جاذبه های گردشگری تبریز، عمارتی قرار دارد که متعلق به اوایل دوران صفویان است و یادآور بخشی از آداب و رسوم باستانی این مرز و بوم است.

معماری به کار رفته در ساخت این برج معماری اصیل ایرانی است. برج خلعت پوشان تبریز در درون باغی آبی قرار دارد. این باغ در آن دوره اهمیت بسیاری داشت.

آشنایی با برج خلعت پوشان تبریز

برج جایگاه ویژه ای در اجرای مراسم خاص در دوران صفویان و قاجار در تبریز داشته است. از این عمارت به عنوان مکانی برای اهدای خلعت و مقام از جانب ولیعهدان تبریز به خدمتکاران استفاده می شد.

دسترسی به برج خلعت پوشان

آشنایی با برج خلعت پوشان تبریزبرج خلعت پوشان تبریز آدرس سر راستی دارد. در جاده تبریز به باسمنج که حرکت می کنید در سمت چپ جاده این عمارت در درون دره ای سرسبز و زیبا قرار گرفته است.

این بنا در قسمت جنوبی محله کرگج (روستایی از دهستان باسمنج) و در کنار رودخانه “میدان چایی” قرار گرفته است. دهستان باسمنج 11 کیلومتر از شهر تبریز فاصله دارد.

برج خلعت‌پوشان یکی از آثار تاریخی مربوط به دورهٔ صفویان در شهر تبریز است. این برج آجری در جنوب محلهٔ کرکج در ۵ کیلومتری مرکزشهر و در جوار رودخانهٔ مهرانه رود واقع شده و محوطهٔ آن برای تحقیقات علمی به دانشکدهٔ کشاورزی دانشگاه تبریز واگذار شده‌است.

آشنایی با برج خلعت پوشان تبریز

برج خلعت‌پوشان در دره‌ای سرسبز در سمت چپ جادهٔ تبریز-باسمنج قرار گرفته و در اوایل دورهٔ قاجاریان به کارگزاران این حکومت اختصاص داشته‌است. بعدها این مکان به مرکز اهدای خلعت، مقام، نشان و هدیه از سوی ولیعهدان قاجار به خدمتکاران حکومتی تبدیل شد.

در گذشته که تبریز پایتخت ایران بود رسم بر این بود که هر کسی که خدمتی برای پادشاه انجام می داد به وی خلعتی هدیه داده می شد. گاهی این خلعت عبا و یا نیم تنه بود و گاهی شمشیر یا بازوبند و حتی گاهی پول نیز به جای خلعت در نظر گرفته می شد.

بخشش این خلعت به خدمتکاران در برج خلعت پوشان انجام می گرفت. که افرادی که به آنها خلعت تعلق می گرفت پس از گرفتن آن را می پوشیدند و ابتدا به عالی قاپو رفته و در آنجا پس از ادای احترام به بزرگان در شهر قدم می زد و به این ترتیب جایگاه خود نزد شاه را به مردم نشان می داد.

آشنایی با برج خلعت پوشان تبریزاین بنا سه طبقه دارد و شکل آن مانند منشوری بلند است که قاعده ای 16 ضلعی دارد. قطر این منشور 9.5 متر است. سقف طبقه اول گنبدی شکل است.

طبقه دوم آن پس از مرمت سقفی تیرآهنی دارد و طبق سوم هم بدون سقف می باشد. این طبقه محل اجرای مراسم خلعت پوشی و سایر آیین ها بود.

برای برج خلعت پوشان تبریز پلان زیر طراحی شده است
آشنایی با برج خلعت پوشان تبریزاین پلان طبقه همکف عمارت میان باغی خلعت پوشان تبریز است. در واقع طراحی و ساختن این برج از طرح مشهور هشت بهشت الهام گرفته شده است.

پلان آن را که پلان نه بخشی می نامند از فرم های اصیل ایرانی است. سازماندهی این طرح سازماندهی متمرکز برونگرا نامیده می شود. دلیل این نام ان است که فضاها طوری سازماندهی شده اند که یک بخش مرکزی مهم و شاخص در آن ها وجود دارد.

در معماری این بنا در دوره های مختلف تغییراتی انجام شده است. این بنا آجری است و طاق نماها و راه پله های آجری دارد.

جالب است بدانید که آخرین مراسمی که در آن خلعت پوشاندن صورت گرفت متعلق به سال 1330 هجری قمری است که در آن زمان صمدخان مراغه ای در تبریز حکومت می کرد.
از سال 1345 صاحب برج خلعت پوشان دانشگاه تبریز است که برای تحقیقات علمی محوطه آن را به دانشکده کشاورزی خود واگذار کرده بود.

ایستگاه تحقیقاتی خلعت پوشان

آشنایی با برج خلعت پوشان تبریزاما در حال حاضر عملیات بازسازی و تبدیل آن به مکانی گردشگری در حال انجام است. این برج تاریخی در مسیر جاده ای تهران تبریز قرار دارد.

قرار گرفتن آن در مجاورت عناصر طبیعی محیط مانند وجود قله هایی در اطراف این محوطه، باغ های سرسبز و زیبا و مهمتر از همه عبور رودخانه مهرانه رود که زمینه ای مساعد برای گسترش باغ ها و سرسبزی است مسئولان را به فکر برنامه ریزی برای تبدیل محوطه این عمارت به بوستان انداخته است.

با این اقدامات عمارت خلعت پوشان به سمبلی زیبا در ورودی شرقی شهر تبریز تبدیل می شود.عمارت خلعت پوشان در سال 1377 به ثبت ملی رسیده است و شماره ثبت آن 2010 می باشد.
اگر به خانه های محلی علاقه مند هستیداقامتگاه بوم گردی تقی زاده تبریز نیز که در روستای اسفنجان قرار دارد بسیار به این عمارت نزدیک می باشد.

شما می توانید علاوه بر تجربه یک شب خوابیدن در دل کوه و چشیدن طعم زندگی به سبک سنتی سری هم به برج خلعت پوشان تبریز بزنید. سفری خوش را برایتان آرزومندیم.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید