نخجوان یکی از برون بوم های جمهوری آذربایجان است که از توابع جمهوری خودمختار نخجوان است. جمعیت این شهر در سرشماری سال ۲۰۱۷ میلادی، ۹۲۱۰۷ نفر بود. این کشور در سدههای ۹ و ۸ پیش از میلاد زیر سلطه دولت «اورارتو» قرارگرفت.
در زمان پادشاهی «منوئه» (۸۱۰–۷۷۸ پیش از میلاد مسیح) لشکریان «اورارتو» با گذشتن از رود ارس به سوی شمال و جلگه ایروان تاختند؛ و قسمتهایی از این سرزمین را به تصرف خود درآوردند. «منوئه» برای حفظ نواحی تسخیر شده، در ساحل راست شمالی رود ارس نزدیک روستایی که اکنون به نام ترکی «داشبورون» معروف است مرکز اداری تأسیس کرد و آن را «منوآهینیلی» MENUAHINILI نامید.
جاهای دیدنی نخجوان
نخجوان سرزمین خودمختار و تاریخی جمهوری آذربایجان
نام نخجوان از نظر زبان شناسی در گویشهای متفاوت به نامهای گوناگونی ازجمله؛ ناخجاوان، ناخ ایجهوان، ناخ ایجاوان خوانده شده و علاوهبر آن در زبان ارمنی به آن ناخناگان ایجهوان گویند که به معنای نخستین و یا اولین استراحتگاه میباشد. همچنین لازم به ذکر است که در قرون اولیه میلادی به نخجوان، آپوواتریون میگفتند که بهمعنای کاروانسرا است. ازسوی دیگر در زبان پارسی آن را نخگیر مینامیدند که بهمعنای شکار و شکارگاه بود. جمهوری اذربایجان نخجوان به اسم نقش جهان البته ازسوی برخی افراد نیز خوانده میشود.
ویژگیهای جمهوری خودمختار سرزمین نخجوان
همانطور که از پیش گفته شد، نخجوان یکیاز سرزمینهای محبوب گردشگری ایرانیان به دلیل مرز مشترک، نزدیکی و البته ویژگیهای تاریخی– باستانی آن است. سرزمین نخجوان شامل روستاهای بومی و زیبایی است که پیشنهاد میشود که هر گردشگر و هر اهل سفری حداقل برای یکبار هم که شده به این سرزمین زیبا سفر کند. ازسوی دیگر جمهوری خودمختار نخجوان بخشی از کشور آذربایجان است. جمهوری آذربایجان شامل ۲۳۰ روستا، ۸ شهر و ۸ شهرستان میباشد که درواقع نخجوان، کانون و مرکزیت جمهوری آذربایجان است. باتوجه به آنکه جمهوری خودمختار نخجوان، سرزمینی تاریخی است اما قسمتهایی از آثار باستانی آن در جنگهای متعددی که برای این سرزمین رقم خورده، از بین رفته است اما همچنان بخشهایی از آن ماندگار باقی مانده که جای بسی بیلطفی است اگر آنها را از نظر دور انگاریم. در ادامه به آثار باستانی و تاریخی متعدد سرزمین نخجوان میپردازیم.
آرامگاه مومنه خاتون سرزمین نخجوان
ازجمله آثار باستانی جمهوری نخجوان آرامگاه مومنه خاتون نخجوان است. طبق تحقیقات .تاریخی این ارامگاه متعلق به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح ساخته و پرداخته شده است.
آرامگاه و مقبره مومنه خاتون به عنوان نمادی از سرزمین نخجوان یاد میشود و جزئی از آثار باستانی و تاریخی این سرزمین بهشمار میآید. ارتفاع مقبره بالغ بر ۲۶ متر و سازه آن از آجر، کاشیهای فیروزهای رنگ همراه با دستنوشتههای خطوط کوفی که بر آن حکاکی شده است، میباشد. آرامگاه مومنه خاتون بنایی هشت ضلعی و درواقع این آرامگاه مختص به پادشاه شمس الدین الدنیز و همسرش بوده است. پادشاه شمسالدین الدنیز پایه گذار سلسله اتابی بوده است. گفتنی است که در سده پنجاه میلادی، اجساد آنان از آرامگاه مومنه خاتون به سن پارزبورگ برده می شود و اکنون تنها نمایشگاه کوچکی از .عکسها و خاطرات موجود در ارامگاه مومنه خاتون برگزار است.
موزه فرش سرزمین نخجوان
یکی دیگراز دیدنیهای سرزمین زیبای نخجوان، موزه فرش است. این موزه با بنایی تاریخی و ارزشمند متعلق به پادشاه نخجوان، احسان خان مرتبط با قرن ۱۸ میلادی است. کاخی بازسازی شده که به موزه فرش تبدیل شده است، جزء جاذبههای گردشگری سرزمین نخجوان محسوب میشود. گفتنی است که علاوه بر چهار سبک فرش اذری، انواع گلیم، ابزار بافندگی مانند دار قالی، انواع طرحهای متنوع و گوناگون فرپ و پالاز که قدمتی دیرینه دارند، انواع سوماس، گلیم و همچنین انواع چنته، خورجین، پارچه، دستگاه های .مرتبط با بافندگی و دوزندگی در این موزه به نمایش گذارده شده است.
آرامگاه و مقبره یوسف
ازدیگر دیدنیهای آثار باستانی و تاریخی سرزمین نخجوان، آرامگاه یوسف ابن کوسیر با بنایی باستانی و متعلق با سالهای ۱۱۶۱ و ۱۱۶۲ Mausoleum of Yusif ibn Kuseyir میباشد. این بنا سازهای هشت ضلعی دارد و جزئی از تفرجگاههای سرزمین نخجوان به شمار میآید.
موزه ایالتی
افتتاح این موزه به سال ۱۹۲۴ بازمیگردد. این موزه دربر گیرنده مردم شناسی، تاریخ شناسی و کشور شناسی این مرز و بوم مرتبط است.
در این موزه اشیاء کهن ازجمله سفال، سکه و وسایل قدیمی که در دیرباز از آنها استفاده میشد به نمایش گذاشته شده است. موزه ایالتی نخجوان، یکیاز موزههایی است که گردشگران برای آشنایی با فرهنگ دیرینه مردمان سرزمین نخجوان به آن مراجعه میکنند.
مقبره و آرامگاه قره باغلار
این آرامگاه متعلق به قرن چهاردهم میلادی که بارها بازسازی شده است، میباشد. ین بنا بهصورت استوانه ی ۳۰ متری همراه با کاشیهای آبی رنگ فیروزهای مزین شده است.
مسجد جامع رسول الله
مسجد رسول الله سرزمین نخجوان با نمایی آجری، درواقع معماری ایرانی– اسلامی داشته و از ظرایف هنری ایرانی ازجمله حکاکی، کاشی کاری و منبت کاری در آن به وفور استفاده شده است. این مسجد در شهر شاه بوز خودنمایی میکند. گفتنی است منارههای مسجد .رسول الله به ارتفاع ۲۶ متر و ارتفاع گنبد ان به۵\۱۱ متر میرسد.
غار اصحاب کهف
ازجمله جالبترین مکان گردشگری سرزمین نخجوان تماشا و بازدید از غار اصحاب کهف است. درواقع مردمان بومی و محلی بر این باور هستند که این غار مرتبط با همان غار داستان اصحاب کهف است و نظریه های متعددی در این خصوص وجود دارد. این غار در فاصله ۱۸ کیلومتری از شهر نخجوان قرار دارد. بازدید از این غار باستانی و تاریخی بدون شک اعجاب انگیز و جالب است.
همچنین سرزمین نخجوان دارای موزهها و آرامگاههای متعدد دیگری ازجمله موزه حیدرعلی اف، موزه تاریخ نخجوان، موزه قوچهای سنگی، مقبره حسین جاوید نیز میباشد.
نکات قابل توجه درباره سفر به سرزمین نخجوان
زبان مردمان سرزمین نخجوان ترکی آذربایجانی است. همچنین واحد پول رایج آن منات میباشد. سوغاتهایی که میتوان از سرزمین نخجوان تهیه کرد شامل صنایع دستی، شیرینیهای خانگی و محلی است.