مطمئناً دین “زرتشت” به عنوان دین باستانی کشور ایران، دارای قداست و احترام خاصی میان ایرانیان بوده و همواره مردم ایران اگرچه به دین اسلام گرویده باشند، احترام خاصی برای آیین و آداب و رسوم کهن ایرانی قائل بوده و این موضوع باعث شده است تا ایران به عنوان مهد زرتشتیان جهان بهعنوان میعادگاه و محل عبادت پیروان این دین باشد.
بی شک شهر یزد را میتوان پایتخت زرتشتیان جهان دانست. چرا که اکثر عبادتگاه های مهم این آیین در این شهر قرار دارد که یکی از آنها عبادتگاه “چک چک” است که مقدس ترین و مهمترین زیارتگاه زرتشتیان در سراسر دنیا می باشد که در دل یک کوه در شرق شهر اردکان قرار دارد.
هر ساله پذیرای شمار بسیاری از پیروان این دین است و گردشگران به آن سفر می نمایند. غار چک چک یزد را می توان یکی از شگفتی های اساطیری تاریخ ایران و یک محل شاخص در این زیارتگاه دانست.
چَکچَک یا «چکچکو» یکی از زیارتگاههای مهم زرتشتیان است .این زیارتگاه که زرتشتیان به آن پیرسبز نیز میگویند در استان یزد و شهرستان اردکان در کوههای میان اردکان و انجیره قرار دارد.
زرتشتیان هر ساله از روز ۲۴ خرداد به مدت چهار روز در این زیارتگاه دور هم جمع شده و به نیایش میپردازند.
گفته میشود نام «چکچک» یا «چکچکو» از صدای قطرههای آبی گرفته شده که از صخرهای میچکد و اکنون به درون یک منبع ذخیره هدایت میشود.
نیایشگاه پیر سبز امکانات رفاهی مانند برق، آب آشامیدنی و تعدادی اتاق دارد که برای استراحت ساخته شده که به آنها «خیله» میگویند.
در داخل یکی از اتاقها چاهی به ژرفای بیش از ۵۰ متر وجود دارد. بنا به اعتقاد زرتشتیان زمان حمله اعراب (به دستور عمر) به ایران که با سقوط پادشاه ساسانی وقت (یزدگرد) انجامید، نیک بانو دختر شاه از دست اعراب فرار کرد و به سمت اردکان آمده و در میان کوه مخفی و ناپدید شد و این محل به عنوان زیارتگاه زرتشتیان قرار گرفت.
یکی از کنیزان نیک بانو به نام گوهر بانو (مروارید) نیز در چند کیلومتری وی مدفون است که با نام پیر هریشت معروف است.
یک روایت درباره چک چک آن است که آخرین پادشاه ساسانی، “یزدگرد سوم” هنگامی که کشور مورد حمله قرار می گیرد و دچار آشفتگی می شود، از کاخ پادشاهی به یزد مهاجرت می کند و از طرفدارانش میخواهد که شهری مستحکم با استحکامات دفاعی احداث کنند.
یزدگرد که از پیروان آیین زرتشتی بود، هنگامی که وارد شهر یزد شد پنج دختر و دو پسر داشت که هنگامی که بعدها یزدگرد در یکی از جنگها در خراسان کشته میشود یکی از دختران وی بهنام “نیک بانو” به این قسمت از شهر یزد پناه می برد و به موجب حضور او این معبد به وجود می آید.
روایت دیگر آن است که احداث عبادتگاه های زرتشتی در کنار چشمه ها، به عنوان منشأ پاکی در طول تاریخ شناخته می شده است و پیروان مهر معابد خود را در کنار چشمه ها بنا می کردند و آنها را با نام “معبد آناهیتا” می خواندند که نشانه پاکی و زایندگی الهه آناهیتا بوده است.
روایت دیگر آنست که در دوران فرماندهی سلسله “کیانیان” دومین پادشاهی در اساطیر ایرانی، کاروان هایی که بین خراسان و فارس رفت و آمد میکردند از حاشیه کویر عبور میکردند
. یکبار طوفان شدیدی اتفاق میافتد، کاروان به دلیل عدم پیدا کردن جاده به منطقه ای میرسند که منظره ای سرسبز و چشمه در آن وجود داشته است و از کوه بالا میروند و از آب گوارای چشمه می نوشند.
تشعشع نور خورشید بر آب و کوه و دیدن رنگ سبز موجب می شود که به فکر بنا کردن شهری در آن نقطه افتند و بعد ها عدهای را روانه می کنند تا آن چشمه را ببینند.
زیارتگاه امروزی به وجود می آید و بر آن نامه “پیر سبز” نام می گذارند که محلی برای تفریح و زیارت شد و بعدها در آن ساختمانی برای جمع آوری هدایا و کتب احداث شد که همون عبادتگاه چک چک می باشد.
دلیل اصلی چکیدن آب از دیواره کوه
به گفته چند زمین شناس هلندی از شرکت رویال داچ شل که به شل معروف است؛ تحقیقات نشان داده، این کوه روی یک گسل زیرزمینی با عمق یک کیلومتر قرار دارد.
آبراهه های زیرزمینی به این گسل برخورد می کند و چون نمی تواند عبور کند به دلیل فشار زیاد بالا می آید و به دلیل اینکه جنس این کوه آهکی است اجازه تراوش را به آب می دهد.
بنابراین بارندگی منشا به وجود آمدن این آب نیست. تمام آب مصرفی چک چک از این منبع تامین می شود، به این صورت که آن را با پمپ به تمام مخازن می رسانند و پُر می کنند. این آب هیچگاه در طول سال قطع نخواهد شد، فقط مقدار آن کم و یا زیاد می شود.
این زیارتگاه در طول سال در روز بیست و چهارم تا بیست و هشتم خرداد ماه یکی از مهمترین رویدادهای مذهبی زرتشتی را میزبانی می کند که در این مراسم علاوه بر نیایش و دعا، حاضران به خواندن سرود و صرف غذاهای مخصوص در این مراسم می نمایند و اقدام به توزیع نذورات می نمایند.
از جمله مراسماتی که در این روزها برگزار میگردد میتوان به مراسم نامزدی و ازدواج، “گهنبار خوانی”، “نیایش همگانی”، “توزیع نذورات”، “سدره پوشی” انجام می شود. همچنین در حین این عبادات، فضای زیبای این عبادتگاه موجب تقویت انگیزش و روحیه پیروان می شود تا جایی که بسیاری از زرتشتیان این مراسمات را حج زرتشتیان لقب نهاده اند.
مشخصات زیارتگاه چک چک
زیارتگاه یک محوطه دارد، بنای آتشکده در ۵ طبقه به صورت پلکانی ساخته شده است و شکلی نامنظم دارد که به بدین صورت است که هر طبقه حیاط طبقه بالا می باشد، تا نهایتاً بالاترین نقطه یعنی “آتشکده” زیارتگاه قرار دارد.
برای اینکه به زیارتگاه بروید باید پله های بسیاری را طی نمایید و در این مسیر دیوار نوشته هایی با نقل از “اوستا”، هک شده است.
از درون غار درخت چنار که قدمت بالایی دارد این بیرونزدن است که این درخت در فهرست آثار ملی ثبت شده است و آبشار کوچک بر دیوار غار جاری است که بر حوضچه می ریزد و زائران میتوانند از آن برای رفع تشنگی شان استفاده نمایند پوشش زیارتگاه از مرمر است. ظرفهای که اب از سقف در آنها می چکد و زائران از آن به عنوان تبرک استفاده میکنند.
بر روی دیوارهای زیارتگاه، تصاویری از بزرگان دین زرتشت به چشم میخورد و در فضای پر آرامش این زیارتگاه یک آتشدان قرار دارد که همیشه شعله آن روشن است.
محلی برای سوزاندن عود نیز وجود دارد و بوی عود، نم آب و آتش همواره فضای معبد را برای زرتشتیان سرشار از معنویت کرده است.
همچنین در داخل یکی از اتاق های این زیارتگاه یک چاه به عمق ۵۰ متر وجود دارد که زرتشتیان میگویند با نخ بستن به طناب این چاه حاجت می گیرند و خواسته های شان برآورده می گردد، این محل نیاز به راهنما ندارد و افرادی نیز در این زیارتگاه هستند، به معرفی و پاسخگویی به سوالات شما می پردازند.
به منظور بازدید از زیارتگاه چک چک یزد می توانید در تمام فصول سال اقدام به سفر کنید، اما با توجه به موقعیت کویری این مکان بهتر است در فصل های بهار و پاییز که در دمای هوا در شرایط متوسطی است بروید.
عالی و خسته نباشید برای گذاشتن این مطلب