شهر کرمانشاه یکی از بزرگترین شهرهای ایران به شمار می رود، این شهرهمچنین مرکز استان کرمانشاه و مهم ترین شهر در منطقه ی غربی ایران است.
بیشتر اوقات با شنیدن نام کرمانشاه، تصویرطاق بستان و بیستون در ذهن مان نقش می بندد، اما کرمانشاه دارای آثار باستانی و تاریخی فراوانی است که هر یک در نوع خود منحصر به فرد و دیدنی هستند.
کرمانشاه از لحاظ تاریخی قدمتی دیرینه دارد و پیدایش آن به سده ی چهارم قبل از میلاد برمی گردد. از آن دوران تا زمان حمله ی اعراب این شهر به عنوان دومین اقامتگاه ساسانیان مورد توجه بود.
از آن جایی که کرمانشاه دارای آب و هوای مطبوعی بود، در زمان ساسانیان باغ های زیادی در آن ساخته شد و تفرجگاه محبوبی برای پادشاهان ساسانی به شمار می رفت.
از آثار تاریخی این شهر که در نوع خود بی نظیر و بسیار قابل توجه هستند، می توان به مساجد و تکیه های این شهر اشاره کرد که بیشتر آن ها متعلق به دوران قاجار بوده و با سبک معماری و کاشی کاری های زیبا گردشگران را مجذوب خود می کنند. در این بناها روح هنر ایرانی با تک تک اجزای آن ها آمیخته شده و مهارت دستان هنرمندان ایرانی را نمایان می کند.
مسجد عمادالدوله نام مسجدی در شهر کرمانشاه است که از آثار دورهٔ قاجاریه است. ساختمان نخستین مسجد در سال ۱۲۸۵ ه.ق (۱۸۶۸ میلادی) توسط امامقلی میرزا عمادالدوله (والی غرب و سرحددار عراقین) ساخته شدهاست.
مسجد عمادالدوله به صورت چهارایوانی بنا شده و دارای سردر، صحن، ایوان، شبستان ستوندار و حجرههای زیاد است.
بر کاشیکاری ایوان مسجد، کتیبهای شامل قصیدهای با ذکر نام پادشاه وقت (ناصرالدین شاه)، نام سازنده و تاریخ ۱۲۸۵ ه.ق (۱۸۶۸ میلادی) جای دارد.
بر روی ایوان شرقی صحن مسجد، اتاقکی چوبین ساختهاند. ورودی اصلی مسجد از طریق این ایوان شرقی است که با در چوبی بزرگی به راستهٔ زرگرهای بازار کرمانشاه مرتبط میشود.
در دیگر مسجد در ضلع جنوب غربی قرار داشته که توسط دالانی به تقاطع بازار زرگرها و بازار حوری آباد متصل میشود. این تقاطع زیر بزرگترین گنبد بازار که به میدان مشهور است قرار دارد.
قاپی شاه نجف
پس از ساخت این مسجد، بانی آن یکی از درهای حرم علی را به کرمانشاه آورد و در این مسجد نصب نمود و به جای آن در نقرهای دیگری را وقف آستانه علوی نمود. ا
ین درگاه که امروزه در مدخل مسجد و بازار زرگرها قرار دارد و به «قاپی شاه نجف» مشهور است، به دورۀ صفویه تعلق دارد.
برج ساعت
در مسجد عمادالدوله یک برج ساعت قرار دارد که در راستای شمال شرقی به جنوب غربی ساخته شدهاست. این بنا از جمله برجهای ساخته شده در مساجد ایران در اواخر عصر قاجار است، که کاربردی همچون برج ساعت مسجد شاه (امام خمینی) تهران دارد و نشانگر تلاش جامعه در استفاده از تکنولوژی مدرن در اماکن مذهبی ایران است.
تکنیک ساخت این برج با تکنیک به کار رفته در منارههای تاریخی اواخر قاجار یکسان است. برج ساعت مسجد عمادالدوله در طی سالیان از راستای قائم منحرف شده و طرحی برای تعمیر،مرمت،استحکامبخشی و جلوگیری از انحراف بیشتر آن انجام شدهاست.
حوزۀ علمیه
در هنگام ساخت مسجد عمادالدوله، در پیرامون صحن آن حجرههایی برای سکونت طلاب علوم دینی ساخته شد. مطابق با وقفنامه، طلاب دینی بنا بر شرایطی میتوانند در این مسجد ساکن و به تحصیل اشتغال ورزند.
علاوه بر این، بازار و کاروانسرای عمادالدوله نیز که از صدها مغازه و حجره تشکیل شدهاست، وقف بر مصارف این مسجد میباشد و طبق پیشبینی واقف، تولیت مسجد و موقوفات آن همواره با والی یا حکمران غرب است.
تزئینات و کاشیکاریها مسجد عمادالدوله
بیشتر تزئینات کاشیکاری مسجد عمادالدوله را نقوش هندسی و گیاهی بهصورت انتزاعی و تجریدی تشکیل میدهد. این نقوش استحکام ساده و روانی دارد و برگرفته از تزئینات معماری دوران صفویه و زندیه است. در کاشیکاری این بنا منظرههای معماری به کار رفته، اما نقوش انسانی به کار نرفته است.
مسجد عمادالدوله کجاست؟
مسجد تاریخی عماد الدوله در بازار شهر کرمانشاه، در محله ی قدیمی فیض آباد، در طرف غرب بازار زرگرها و ضلع غربی خیابان مدرس واقع شده است، این مسجد در اواخر قرن 13 هجری قمری، نزدیک به 150 سال پیش توسط عماد قلی میرزا عمادالدوله از والیان و مرزداران منطقه در دوران حکومت قاجاریه احداث شد.
در ساخت این مسجد هنر معماران ایرانی چنان به زیبایی با روح معنوی این شاهکار هنری تلفیق شده که هربیننده ای بی اختیارغرق تماشا می شود.
با ورود به حیاط، مسجدی چهار ایوانه را می بینیم که یک مناره آن را آراسته تر کرده است. بخش های دیگر آن همچون سردر، صحن، ایوان، شبستان ستوندار و حجره ها نیز آن را تکمیل کرده و بر زیبایی آن افزوده اند.
