شاید با دیدن عنوان مقاله این سوال برایتان پیش آمده باشد که آیا تپه هایی که آنقدر به سطح سیاره ی مریخ شبیه اند که تحت عنوان تپه های مریخی از آنها یاد می شود واقعا وجود دارند یا این گفته اغراقی بیش نیست.
اما در کمال تعجب باید عرض کنیم که این عنوان کاملا برازنده ی تپه های مریخی جنوب دامغان است. تپه هایی که در استان سمنان قرار دارند و چهره ای از طبیعت را به نمایش می گذارند که با تماشای آن به شدت احساس آرامش به انسان دست می دهد؛ چهره بکری که در کمال سادگی واقعا زیباست.
این تپه ها به قدری به تپه های موجود در سیاره مریخ شبیه اند که انگار قطعه ای از کره ی مریخ بر زمین افتاده است. تپه های مریخی، یکی از پدیده های زمین شناختی بسیار جذاب و زیبا در شهر تاریخی دامغان اند که زمانی یکی از پایتخت های امپراطوری ایران در عصر اشکانیان بوده اند.
معرفی کلی دامغان
دامغان شهری در استان سمنان دارای جاذبه های دیدنی فراوانی است. از جمله جاذبه های شهر دامغان می توان به مسجد تاریخانه، برج طغرل، خانه لطفی، بنای فتحعلی شاهی، برج چهل دختر، غار شیر بند، چشمه علی، چشمه انگورستانی، پایگاه نجوم، بازار دامغان، سد شاهچراغی و غیره اشاره کرد.
در بین تمام جاذبه های دیدنی دامغان تپه های مریخی موجود در نزدیکی آن چیز دیگری است. این تپه ها از بابت شباهت بسیار زیادشان به سطح سیاره مریخ تپه های مریخی نام گرفته اند.
اولین سوال که در مورد یک همچین مکان جالبی به ذهن می رسد اینکه تپه های مریخی دامغان کجاست، این تپه ها در چندین نقطه از استان سمنان قرار دارند اما اصلی ترین آنها در دو نقطه یکی در نزدیکی روستای رشم و دیگری در دهستان تویه رودبار واقع شده است.
آدرس تپه های مریخی دامغان و در واقع آدرس این دو نقطه اصلی به طور دقیق در نزدیکی روستای رشم در ۱۳۰ کیلومتری جنوب دامغان و دیگری در دهستان تویه رودبار در مسیر روستای نمکه در ۵۷ کیلومتری شمال دامغان می باشد.
جالب است بدانید علاوه بر تپه های مریخی دامغان تاکنون ۱۲۴ اثر دیگر در دامغان به ثبت ملی رسیده است و حدود ۲ هزار مکان تاریخی در این شهرستان وجود دارد که در کنار بازدید از این تپه های عجیب و زیبا می توان سری هم به آنها زد.
جزئیات سفر به تپه های مریخی دامغان
تپه های مریخی در کنار تپه های نمکی با وجود لایه های زیبای رنگی و دالان ها و تونل ها همگی با هم دست دوستی داده و مقصد مناسبی برای اجرای برنامه های گردشگری شده است.
گردش در تپه های مریخی که یک نوع کوهپیمایی است حدود چند ساعت زمان نیاز دارد. درجه سختی سفر را میت وان متوسط تعیین کرد به طوری که درجه 6 از 10 را به آن نسبت داد.
تجهیزات مورد نیاز برای این گشت و گذار و گردش و تفریح شامل کفش کوهپیمایی، آب آشامیدنی، کاپشن باد گیر و لباس گرم، دو وعده غذای سبک، کرم ضد آفتاب، عینک آفتابی و هدلامپ است.
از آنجا که منطقه کویری است احتمال گم شدن وجود دارد، با به همراه داشتن جی پی اس و یا یک راهنمای کاربلد می توانید این خطر را به شدت کاهش دهید یا حتی به حد صفر برسانید.
آب و هوای منطقه
شهر دامغان در مرکز ایران واقع شده و جزء شهرهایی است که اب و هوای نیمه بیابانی دارند. پس شب های این منطقه سرد و خشک و روزهای آن هوا گرم و آفتابی است.
اما تپه های مریخی دامغان به قدری زیبا و عجیب اند که هیچ نوع سختی نمی تواند مانع از رفتن به جوار آنها و دیدن جذابیتشان شود تا چه برسد به شرایط اب و هوایی. این تپه ها در ارتفاع ۸۴۰ متری از سطح دریا قرار دارند و با توجه به اب و هوای منطقه بهترین زمان برای سفر به آنجا و دیدن از تپه ها نیمه اول بهار، پاییز و زمستان است، در یکی از این مواقع سفر کنید تا در دام گرمای تابستان نیفتید.
ثبت تپه های مریخی دامغان در ناسا
سفر به فضایی خارج از جو زمین آرزوی همیشگی بشر بوده است. امروزه با توجه به پیشرفت علم و تکنولوژی این ارزو تحقق یافته است.
اولین خط گردشگری فضایی را سازمان فضایی روسیه راه اندازی کرد و بستر سفر افرادی مانند “انوشه انصاری” به فضا را فراهم کرد. این در حالی است که انسان تنها به گردش موقت در فضا اکتفا نمی کند و به دنبال اسکان دائمی در آن است.
این فکر به دلیل شرایط جوی سیاره مریخ و وجود آب در آن در ذهن انسان افتاده است و باعث شده مریخ را بهترین مکان خارج از جو زمین در منظومه خورشیدی برای زندگی بدانند.
تمام تلاش ها توسط شرکت های دولتی و خصوصی خارجی برای اقامت در مریخ ابتدا با فراهم کردن شرایطی شبیه زندگی در مریخ انجام می شود. این شبیه سازی ها باید در مناطقی صورت گیرد که به مریخ شباهت داشته باشد.
از جمله این مناطق جزایر هاوایی است. این در حالی است که در ایران نیز مناطق بکری مانند تپه‌های مریخی دامغان وجود دارند که شباهت زیادی به سیاره سرخ مریخ دارند، در نتیجه این تپه ها علاوه بر اینکه ارزش گردشگری بسیار بالایی دارند و فرصت بسیار مناسبی برای جذب گردشگر خارجی هستند محل مناسبی برای راه اندازی کمپ های تحقیقاتی به منظور تمرین زندگی و انجام کاوش های آینده انسان در مریخ به شمار می روند.
شاید باورش برایتان سخت باشد اما تپه های مریخی دامغان به عنوان یکی از مناطق زمینی که به تپه های موجود در کره مریخ بسیار شبیه است در سازمان ناسا (سازمان فضایی امریکا) ثبت شده است و جالب تر اینکه ناسا نام پارک گردشگری فضایی را بر این تپه ها گذاشته است.
البته تپه های مریخی دامغان در لیست پارک های گردشگری فضایی ناسا تنها نیست بلکه در کنار دره ستارگان قشم، گندم بریانک کرمان و منطقه ای در کاشان قرار دارد. طبق گفته محمد خوشنویسان رئیس انجمن نجوم و ستاره شناسی استان سمنان ثبت تپه های مریخی دامغان در لیست ناسا ویژگی بسیار مهمی است که سیل عظیم گردشگر به ویژه گردشگران علمی دنیا را به این منطقه می کشاند.
سفر فضانورد روسی به تپه های مریخی دامغان
شباهت تپه های مریخی دامغان به تپه های موجود در کره ی مریخ موجب شده تا الکساندر لازوتکین فضانورد و مهندس فضایی روسیه به این منطقه به عنوان مکانی مشابه مریخ سفر کند.
سفر این فضانورد به دامغان سه روز به طول انجامید. الکساندر لازوتکین در سال 1997 میلادی به فضا سفر کرده است و اکنون طراح سامانه و تجهیزات فضانوردی یکی از موسسات در روسیه می باشد.
سفر وی به تپه های مریخی دامغان خود دلیلی بر شباهت این منطقه به سیاره مریخ می باشد که می تواند جذابیت هر چه بیشتر آن را اثبات کند.
وی در بازدید از این تپه ها نظر خود را چنین بیان کرد که «من همیشه آرزو داشتم اولین فضانوردی بودم که به سیاره سرخ قدم می‌گذاشت، اگر چه این توفیق را تا به امروز نداشته ام، اما امروز خوشحالم از اینکه قدم در جایی گذاشته ام که بی شباهت به سطح سیاره سرخ نیست».
شرح حال تپه های مریخی جنوب دامغان
این دسته از تپه ها که بیشترین شباهت را در بین نمونه های موجود به تپه های سیاره مریخ دارند در جنوب دامغان، در 130 کیلومتری از آن به سمت جاده جندق منطقه وسیعی به مساحت حدود 7 هزار هکتار را به خود اختصاص داده اند و با رنگ های متنوعی که دارند مناظری پدید آورده اند که مانند تابلوی نقاشی می ماند و بخش هایی از آنها شباهت فوق العاده ای به سطح سیاره مریخ دارند.
این شباهت در تصاویر ارسالی از مریخ توسط دو کاوشگر “روح” و “فرصت” و نیز فضانورد “کنجکاوی” قابل مشاهده است؛ این شباهت را سه تیم از فضانوردان روسی در سفر به ایران و بازدید از تپه های مریخی دامغان نیز اذعان داشته اند.
در مورد این شباهت همین بس که استاد سیروس برزو، روزنامه نگار علمی و پیشگام دانش کیهان نوردی در کشور، تصاویری از آنها را در سازمان فضایی ایران و سازمان فضایی روسیه به نمایش درآورده است و “سالیجان شریپف”، فضانورد مسلمان روسی نیز تابلویی از این منطقه را به یادگار با خود به سازمان فضایی روس برده است.
وی همراه با همسرش از منطقه دیدن کرده و معتقد بود که این تپه ها به هیچ عنوان با تپه های جزایر هاوایی قابل مقایسه نیستند و اینها از لحاظ توپولوژیکی و زمین شناختی با جزایر هاوایی بسیار تفاوت دارند و به مریخ بسیار شبیه ترند و البته وسعت بیشتری دارند، در ضمن بسیار متنوع هستند به طوری که بخشی از آن ها به سطح مریخ شبیه و بخشی دیگر ملون است. از طرفی منطقه در صبح دارای یک طیف رنگ خاص و در عصر دارای طیف رنگی دیگری است.
فضانوردانی که به بازدید از منطقه پرداخته اند معتقدند می توان کمپ های تفریحی و علمی را در این منطقه دایر و سفر به مریخ را شبیه سازی کرد. طوری که گردشگران داخلی و خارجی به اینجا بیایند و از اقامت در آن لذت ببرند و شب را درون کپسول بمانند.
در ضمن می توان از آسمان کویری منطقه که بکر و به دور از آلودگی های نوری است و جزء بهترین آسمان های ایران برای رصد ستارگان و سایر اجرام است بهره برد.
از طرفی تپه های مریخی دامغان در منطقه ای از کویر قرار دارند که جریان باد به طور مرتب به سمت آن در حرکت است، لذا باد گرد و غبار را از منطقه زدوده و آسمان منطقه را از هر گونه آلودگی پاک می کند، طوری که شب ها احساس می شود که در فاصله ای بسیار دور آسمان به زمین رسیده است و چشم اندازی پدید می اید که خیره کننده است.
این منطقه دارای دالان ها و تونل هایی است که با توجه به اینکه در مسیر آبرفت واقع شده اند حدودا هر 4 سال تغییراتی در آن ها ایجاد می شود. بافت خاک در این مسیر به قدری نرم است که گویی پا بر پر قو می گذارید با این حال خاک در فضا گرد و غبار پخش نمی‌کند چون لایه های زیرین آن با نمک مخلوط شده است.
