آشنایی با معبد آتشگاه باکو جاذبه ی تاریخی آذربایجان

شهر باکو، از بزرگترین شهرهای آذربایجان به شمار می‌رود که به دلیل جاذبه های تاریخی و طبیعی، هر ساله گردشگران بسیاری را به سوی خود می‌کشاند. در سفر به این شهر می‌توانید از بناهای ماندگار تاریخی همچون معبد آتشگاه باکو بازدید کنید.

فهرست نمایش

آتشگاه باکو ساختمانی قلعه مانند در منطقه سوراخانی شهر باکو جمهوری آذربایجان می‌باشد.با توجه به کتیبه های هندی و پارسی, از این معبد بعنوان مکان عبادت آیین های هندو و زرتشتی استفاده می گردیده است.

این محل از مجتمع پنجگانه‌ای تشکیل می‌شود که دارای یک حیاط است که توسط خانه‌های روحانیان زرتشتی محاصره شده‌است. در وسط حیاط محرابی وجود دارد که در قرن‌های ۱۷ و ۱۸ بنا شده‌است.

این محل در سال ۱۸۸۳ هنگامی که تاسیسات نفت و گاز طبیعی در مجاورت آن تأسیس شد، به حال متروکه درآمد. این مجتمع در سال ۱۹۷۵ به موزه تبدیل شد و امروزه هر سال ۱۵۰۰۰ گردشگر به دیدن این محل می‌آیند. آتشگاه باکو در سال ۱۹۹۸ نامزد رفتن به فهرست میراث جهانی یونسکو شد.

آتشگاه مورد نظر بر روی میدان گاز طبیعی ساخته شده است که از هفت دریچه آن گاز طبیعی بیرون می‌آید. در حال حاضر برای اینکه شهر باکو افزایش جذب گردشگری داشته باشند، به این محل گاز طبیعی کشیده‌اند که آتشِ معبد آتشگاه با این گاز شعله ور می‌شود.

ریشه‌جویی

واژه آتشگاه واژه‌ای اصالتاً فارسی می‌باشد؛ این واژه در جمهوری آذربایجان نیز گفته می‌شود.

به‌صورت کلی آتشگاه‌ها محل عبادت روحانیان دین ایرانی زرتشتی بحساب می‌آیند که در آن یکی محراب آتش وجود دارد که در اطراف آن ساختمانی بزرگتر وجود ندارد.

سوراخانی نام شهریست که این آتشگاه اطراف آن قرار گرفته‌است؛ واژه سوراخانی ریشه فارسی دارد و به احتمالاً به معنای محل سوراخ‌ها یا به رنگ سرخ (یا سرخانی) آتش اشاره می‌کند.

تاریخچه

آتشگاه باکو در منطقه شهرستان آب‌شوران قرار گرفته که بخاطر بیرون آمدن طبیعی نفت از زمین و آتش سوزی‌های ناشی از آن مشهور است.

برخی از محققان اعتقاد دارند که این مکان، عبادت‌گاهی باستانی بوده‌است که در دوران حمله اعراب به ایران توسط سربازان عرب نابود شده باشد.

همچنین در منابع تاریخی ذکر شده‌است که پیش از ساخت این آتشگاه در اواخر سده ۱۷ نیز مردم محلی به دلیل وجود هفت سوراخ آتشین در آن محل، در آنجا عبادت می‌کرده‌اند. از آنجایی که آتش در هردو آیین زرتشتی (ایرانی) و هندو (هندی) مقدس است بنابراین سر اینکه این آتشگاه مربوط به کدامیک از آیین‌ها می‌باشد اختلاف نظر وجود دارد.

ساختمان آتشکده

ساختمان آتشکده از بیرون یک پنج ضلعی است با دیوارهای پیرامون آن و یک ورودی مرکزی که در بالای آن مثل معماری بومی آبشرون اتاقی برای میهمانان با نام بالاخانه درست گردیده است. در حیاط مرکزی بنایی چهارگوش گنبددار موجود است و پیرامون حیاط اتاق هایی برای راهبان.

کتیبه هایی به خط سانسکریت بالای اتاق ها روی سنگ حک گردیده است. بنای چهارگوشی که در وسط حیاط قرار دارد چهارتاقی گنبدداری است که امروزه آتش زیر گنبد به طور مصنوعی و از طریق لوله هایی که به آن متصل شده روشن است.

اما در نقاشی های قدیمی که از آتشکده موجود است آتش از چهار ستون کوتاه روی بام نیز شعله ور بوده است. با فاصله کمی از چهارتاقی آتش دیگری موجود است که گفته می شود در گذشته برای سوزاندن جسد مردگان استفاده می گردیده است.

اتاق های پیرامون حیاط به طور موزه ای درآمده که راهبان ساکن آن هادرشکل های مومی به نمایش درآمده اند.

مجسمه ها باتوجه به نقاشی های قدیمی و شرحی که دیدارکنندگان از آتشکده داده اند ساخته شده اند، در یکی از اتاق ها یک عابد در حال ریاضت کشیدن به شیوه ی مرتاض ها است و در جایی دیگر عابدی درحال گرفتن پول از یک بازرگان است

سنگ نوشته ای موجود در آتشکده باکو و نوشته روی آن به زبان فارسی که بازدید زرتشتیان اصفهان از این آتشگاه را تایید میکند: