سلماس، از شهرهای تاریخی و بسیار کهن در استان آذربایجان غربی است که باستان‌شناسان پس از کشف آثار تاریخی، تحقیق و بررسی بر آن‌ها قدمت این شهرستان را برابر با هزاره‌ی نخست پیش از میلاد مسیح (ع) تخمین زده و آن را یکی از مناطق مهم و قابل توجه در زمان پویایی خود عنوان کرده‌اند.
به اعتقاد ایشان، سلماس پایتخت دوم حکومت اورارتوییان (طبق انجیل دوران پادشاهی وان و پادشاهی آرارات که در عصر آهن زندگی می‌کردند) بود.
قلعه چهریق سلماس
قلعه سنگی چَهریق مربوط به هزاره اول قبل از میلاد است و در نزدیکی روستای چهریق علیا در ۲۵ کیلومتری شهرستان سلماس استان آذربایجان غربی قرار دارد این اثر در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شماره ی ثبت ۲۰۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
مکان قلعه در میان رودی بنام زولاچای و بر فراز صخره مرتفعی قرار داشته و حدوداً دو سال سید علی‌محمد باب پیشوای آیین بیانی در آن محبوس بوده‌است.
تاریخچه ی قلعه چهریق
طبق بررسی‌های باستان‌شناسی قدمت قلعه به هزاره اول قبل از میلاد مسیح می‌رسد. اولین بار اورارتوها در آن ساکن شده‌اند. علاوه بر مستندات تاریخی، آثار کنده شده بر روی سنگهای اطراف و استفاده از آبهای جاری بوسیله آبراه‌ها و زهکشی‌های به شیوه، دوره اورارتوی گواه این مدعاست که قلعه در زمان تمدن اورارتو ساخته شده‌است.
چهریق از دوره افشار و زندیه به بعد شهرت فراوانی یافت و به واسطه ی قلعه ای که در آن ساخته شده بود همواره مورد توجه حاکمان و اولیای امور وقت بود.
در جریان جنگ روسها با مجاهدان و مشروطه خواهان در سال ۱۲۹۰ شمسی امیر حشمت نیساری، میرزا آقا بلوری و حاج اسماعیل امیزیرخی جهت ادامه مبارزه با روسها در قلعه چهریق مستقر شدند.
در جریان جنگ جهانی اول در سال‌های ۱۲۹۶ شمسی، مارشیمون (رئیس مذهبی آسوریان و مسیحیان ارومیه) در حمایت از سپاه روس و اجرای نقشه متفقین، سپاهی را برای جلوگیری از پیشرفت عثمانیان در آذربایجان تشکیل داد و برای مقاومت با تشکیل اتحاد با کردها، در قلعه چهریق مستقر گردیدند و تا سال‌های بعد و تا زمان سقوط سلسله قاجار در قلعه چهریق ماندند.
برای استقلال دایماً با حکومت مرکزی در جنگ بودند و به دلیل موقعیت جغرافیایی منطقه، همواره بر قوای دولتی پیروز می‌شدند. سرانجام در زمان رضا شاه طی نبرد شکریازی، قلعه بمباران و به تصرف دولت مرکزی درآمد.
