یکی از بناهای تاریخی استان آذربایجان غربی مسجد سیدالشهدا شهر خوی است. این مسجد تاریخی که در بافت قدیمی شهر خوی قرار گرفته است روبروی بازار تاریخی این شهر قرار دارد. با جاذبه ها تا انتهای مطلب همراه باشید.
مسجد سیدالشهداء خوی مسجدی است که در ضلع شمالی خیابان انقلاب شهرستان خوی واقع شده و از آثار دوره قاجار است.
این مسجد تاریخی که هنوز هم یکی از مساجد مهم و تاثیرگذار شهر است در دوره قاجاریه ساخته شده و تاریخ دقیق ساخت آن سال 1226 هجری قمری ذکر شده است.
نقشه مسجد مستطیل است و تا ارتفاع ۶۰ سانتی‌متر با سنگ و بقیه آن با آجر ساخته شده و شبستان یک طبقه دارد. ستون‌های شبستان سنگی و از نظر نظم و دقت در کاربرد آجر، بسیار جالب توجه است.
این مسجد که قریب به هشتصد متر مربع وسعت دارد در واقع بخشی از یک طرح بزرگ مسجد و مدرسه بوده است که ساخت آن بنا به دلایلی ناتمام مانده است.
سنگ بنای اولیه این مسجد تاریخی توسط احمد خان دنبلی گذاشته شده است. وی قرار بود این بنا را پس از ساخت به فتحعلی شاه قاجار پیشکش نموده و نام آن را مسجد شاه بنهد.
در طرح اولیه مسجد به همراه دو مدرسه در چپ و راست این بنا طراحی شده بوده است. بنابر برخی اسناد تاریخی کار ساخت مسجد و مدرسه ها آغاز می شود و حتی مصالح لازم برای ساخت بنا نیز مهیا می شود اما با مرگ وی و وقوع برخی حوادث دیگر کار ساخت این بنای زیبا ناتمام باقی می ماند.
سال ها بنا به همین صورت به حال خود رها می شود تا اینکه در نهایت در سال 1317 هجری قمری امام جماعت شهر خوی که میرزا یحیی نام داشته است به همت اهالی و پیگیری خیرین شهر کار ساخت مسجد را با کمک مردم خوی به اتمام رسانده و مسجد را مورد بهره برداری قرار می دهد.
کتیبه ای به تاریخ 1326 هجری قمری نیز با نام امام جمعه آن روزهای خوی بر روی یکی از دیوارهای مسجد نصب می گردد.
در این هنگام مسجد در بین مردم به مسجد جمعه و یا مسجد جامع شهره می شود. هم اکنون مسجد در خیابان انقلاب شهر خوی و درست روبروی بازار تاریخی این شهر قرار دارد.
یکی از ورودی های مسجد نیز در خیابان انقلاب قرار دارد که پایین تر از سطح خیابان است. مسجد از سنگ و خشت پخته با ملات آهک و گچ ساخته شده است و عمده تزئینات آن نیز شامل آجرکاری با شکل دایره و لوزی و سایر اشکال است.
مسجد دارای صحن نسبتا وسیعی است. در شبستان این بنا نیز ستون های سنگی حجاری شده ای به چشم می خورد که بسیار زیباست.
سقف شامل پانزده گنبد است که همگی بر روی این ستون ها مستقر گشته اند. آجرکاری نیز از تزئینات به کار رفته در بخش های مختلف شبستان است.
در حفاری های اخیر یک فواره سنگی زیبا با نقش چهار انسان از این مسجد کشف شده است که هم اکنون در موزه خوی نگهداری می شود.
