یکی از مهم ترین مساکن سنتی شهر نائین خانه تاریخی امامی می باشد .این خانه در محله تاریخی کلوان از محلات تاریخی شهر نائین واقع گردیده است ، که جز اماکن تاریخی اصفهان می باشد.
صل بنای مذکور متعلق به دوران صفویه بوده ولیکن در دوره های بعدی یعنی دوره قاجار تغییراتی را در فضاها و معماری آن شاهد هستیم که شامل فضاهای جنوبی بوده که کاملا” تغییر یافته و سه دریها موجود آن در دوره قاجار به این خانه الحاق گردیده است .
این خانه در قدیم از چندین خانه تشکیل می شده و در دوره قاجار به عنوان خانه امام جمعه شهر نائین یعنی خاندان امامی ها و محمد سعیدامامی بوده است . ( فضاهای موجود شامل ورودی – هشتی – حیاط – پنج دریها – سه دریها – تالارتشریفات – ایوان بلند – بادگیر – زیرزمینها – مَدرس و محل تدریس – پایاب قنات و … می باشد .)
ورودی اصلی این بنا در قسمت جنوب شرقی بوده که بعد از آن هشتی کوچکی قراردارد بعد از هشتی و عبور ازدالان کوچکی به داخل حیاط می رسیم .
شکل کلی بنا به صورت حیاط مرکزی بوده که فضاهای معماری شامل پنج دری ها ، سه دریها وایوان و فضاهای دیگر دراطراف آن ساخته شده است .
ایوان در قسمت شمال حیاط قرارگرفته و در انتهای آن بادگیری قرارداشته که بوسیله درب ارسی از ایوان جدا می گشته است . یک اتاق در طبقه دوم در قسمت شمال شرقی ساختمان قرارداشته که قسمتی از آن روی ساباط جنب خانه و داخل کوچه قراردارد .
این اتاق محل تدریس امام جمعه و به عنوان مَدرس محسوب می شده است . در دو قسمت شرق و غرب بنا و درست در زیر پنج دری ها دو زیر زمین قرارداشته که قبل از ورودبه زیرزمین شرقی به پایابی که در قدیم آب قنات از آن عبور می نموده قراردارد .
بنا بر نقل مرحوم حسین امامی، جد اعلای آنها حاج مومن، مالک اصلی این خانه بوده و او در زمان صفویه، ماک التجار نایین و برادر او حاج امین، امام جمعه و خطیب منصوب از جانب صدر (خاصه دربار صفوی) بوده است.
بانو فاطمی، دختر مرحوم علی اصغر خان فاطمی و همسر مرحوم میرزا محمود امام جمعه، سه دانگ منزل مسکونی امام جمعه را که مهریه ایشان بود به میراث فرهنگی نائین اهداء کردند.
سه دانگ دیگر نیز از طرف مرحومه زهرا خانم و حاجیه قمر خانم امامی، همسران میرزا حسین امامی و برادرشان، آقا جمال زبینو عروس های مرحوم امام جمعه به میراث فرهنگی نایین هدیه شده و در حال حاضر بعنوان محل اداره میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی شهرستان نایین مورد استفاده قرار می گیرد.
