سرزمین ما جزئی از کمربند خشک و کویری کره زمین است و به کویرهای بیانتهایش معروف است. امّا پستی و بلندیهایش باعث شدهاند این قاعده کمی به هم بخورد و در کویرهایی که سراسر زیباییاند، شاهد سرسبزیهای بینظیر باشیم. گاهی این مسئله شکل متناقض به خودش میگیرد و جاذبههایی ایجاد میشوند که در میانه کویر، جنگلهایی سربرمیآورند که باورنکردنیاند! انگار در خواب و رویا با چنین چشماندازی مواجه شدهایم؛ اینجاست که میگوییم ایران، باغهای شگفانگیزی در دل کویر دارد.
بنابراین، دیدن طبیعت سرسبز روی کمربند کویری کره زمین، چندان هم عجیب نیست. یکی از شگفتیهای طبیعی که در بیشتر استانهای ایران وجود دارد، آبشار است. ایران نزدیک به 300 آبشار غیر فصلی و دائمی دارد و هر کدام از این آبشارها در گوشهای از سرزمین با منظره منحصر به فرد خودش شکل گرفته است. در مطلب، میخواهیم با 10 تا از بلندترین آبشارهای ایران آشنا شویم. بعضی از آنها به دلیل زیبایی بصری که دارند بسیار معروفند و بعضی دیگر شاید برایتان ناآشنا باشند. امّا ارتفاع این آبشارها در منابع مختلف، با یکدیگر اختلاف داشتند و سعی شده به منابع موثقتر استناد شود، بنابراین ممکن است اختلافهایی در ترتیب آبشارها وجود داشته باشد.
10. آبشار مارگون؛ حدود 80 متر
آبشار مارگون از آن آبشارهای معروفی است که وقتی با آن روبهرو میشوید، از عظمتش تعجب میکنید. آبشاری که حدود 80 متر ارتفاع دارد و بیش از ارتفاعش عرض حدود 90 متری آن جلب توجه میکند. آبشار زیبای مارگون در سپیدان استان فارس قرار دارد و تا شیراز حدود 150 کیلومتر فاصله دارد؛ یعنی نزدیک دو ساعت و نیم راه دارید تا به آبشار برسید. این آبشار، تقریبا در مرز دو استان فارس و کهکیلویه و بویراحمد قرار گرفته؛ بنابراین، اگر به هر کدام از این دو استان سفر کردید، میتوانید بازدید از آبشار مارگون را در برنامه خود قرار دهید.
فکر میکنید این حجم آب از کجا به این صورت جاری میشود؟ چشمههای مارگون از قله برم فیروز سرچشمه میگیرند که به دلیل بارش چند متر برف در زمستان، دو چشمه معروف مارگون و شش پیر از آن تشکیل میشود و در قله خود دریاچهای کوچک و زیبا دارد که یکی از مرتفعترین دریاچههای ایران محسوب میشود.
اگر قصد بازدید از آبشار را داشتید، سعی کنید زمانهای خلوتتر را انتخاب کنید زیرا آبشار مارگون در یک منطقه بنبست قرار گرفته و فضای کافی برای پارک خودرو و نشستن در آن نیست، بنابراین برای اینکه بتوانید از مناظرش لذت ببرید، زمانهای خلوتتر را انتخاب کنید ضمن اینکه حتما انرژی کافی برای پیادهرویهایش داشته باشید.
9. آبشار کرودی کن؛ بیش از 80 متر
آبشار کردوی کن در یکی از بکرترین مناطق ایران در استان چهار محال بختیاری، شهرستان بروجن و منطقه سبزکوه قرار گرفته است. این آبشار در تنگ زندان که یک مجموعه از کوه و آبشار و حیات وحش است واقع شده است و یکی از بلندترین آبشارهای آن منطقهست. بنابراین به جز این آبشار، آبشارهای کوچکتر دیگری هم در آنجا هستند. گفتهاند در این منطقه، 10 آبشار مرتفع هست که بلندترینشان همین آبشار کردوی کن است.
محلیها به آن کردویکن یا دودی میگویند، امّا چرا دودی؟ چون ارتفاع زیاد این آبشار باعث شده وقتی به پایین سرازیر میشود، حالت پودر شده آبها از دور شبیه دود به نظر میرسد. با توجه به اینکه آبشار در منطقه صعب العبوری قرار دارد، امکان بازدید آن از نزدیک فراهم نیست و برای دیدن آن باید در نقاط دورتری بایستید.
ارتفاع کلی این آبشار حدود 120 متر است که در دو آبشار 70 و 50 متری به پایین سرازیر میشود.
8. آبشار نوژیان؛ حدود 90 متر
لرستان را به خاطر آبشارهای زیبا و فراوانی که دارد، به شهر آبشارها هم میشناسیم. گفته شده بیش از 50 آبشار در این استان قرار دارد و بدون شک همه این آبشارها معروف نیستند امّا در میان آنها، آبشار مرتفعی وجود دارد که جزو 10 آبشار مرتفع ایران محسوب میشود. آبشار نوژیان آبشار مرتفعی است که در خرم آباد استان لرستان قرار گرفته است. این آبشار در مرز حوضه آبریز سرخاب واقع شده است.
ارتفاع کلی این آبشار بلند را حدود 90 متر اعلام کردهاند. گردشگاه تفریحی نوژیان هم در نزدیکی آبشار، بالای کوه تاف قرار دارد که در آنجا گیاهان دارویی هم میروید. برای دیدن این آبشار زیبا و چیدن گیاهان دارویی، معمولا مردم از این گردشگاه بازدید میکنند.
7. آبشار شوی؛ حدود 100 متر
حالا نوبت به یکی دیگر از زیباترین آبشارهای ایران میرسد که حتّی به آن لقب بزرگترین آبشار طبیعی خاورمیانه را دادهاند! آبشار شوی که به تله زنگ هم معروف است در دزفول و بین کوههای سر تنگ شوی (از سلسله جبال زاگرس)قرار گرفته است.
این آبشار زیبا، از غاری بیرون می جهد و از گردنهای بلند به پایین سرازیر میشود. ارتفاع این آبشار به 100 متر و عرض آن به 40 متر میرسد. با توجه به پوشش گیاهی منطقه، اطراف آبشار شوی، مملو از درختان بلوط، بادام و درختان بسیار زیبا است. تصور کنید در بهار که اطراف این آبشار حسابی سرسبز میشود، چه مناظر چشمنوازی در انتظار بازدیدکنندگان است.
درباره معنی نام این آبشار گفتهاند که در گویش لری بختیاری، شوی نامی زنانه به معنای لطافت زنانه است. در گویش محلی به این آبشار، طاف شوی هم میگویند و راه دسترسی به آن از طریق ایستگاه راه آهن تله زنگ است.
6. آبشار پیران؛ حدود 100 متر
تا به حال نام آبشار سه طبقه به گوشتان خورده؟ این عنوان را معمولا برای آبشار پیران استان کرمانشاه استفاده میکنند. این آبشار در 110 کیلومتری جنوب غربی کرمانشاه واقع شده است. این آبشار در به عنوان میراث طبیعی کشور در آثار ملی به ثبت رسیده است.
دیوارههای عظیم کوهستان دالاهو، در استان کرمانشاه نشان از وجود یکی از آبشارهای بلند ایران زمین به نام آبشار پیران دارد. این آبشار پدیدهای زمین شناسی محسوب میشود که از نظر تکتونیکی یکی از آثار جذاب، دیدنی و تماشایی ژئوتوریسمی حوضه زاگرس چین خورده واقع در شهرستان سرپل ذهاب است.
5. آبشار دره عشق؛ بیش از 100 متر
یکی دیگر از آبشارهای مرتفعی که در دل زاگرس و استان چهارمحال بختیاری جای گرفته، آبشار دره عشق است. دره عشق منطبق بر گسل اصلی زاگرس است و این دره محل برخورد دو صفحه بزرگ تکتونیکی در گذشته زمین شناسی است. آبشار مرتفع آن هم در این دره ایجاد شده است. کوه هایش هم که طبیعت زاگرس را دارند و مملو از درختان بلوط به همراه صخرهها و پرتگاه های فراوان در جنوب غرب هستند.
این آبشار از جاذبههای مهم و اصلی این منطقه است. آبشاری با بیش از 100 متر ارتفاع که با شدت به بیرون از کوه میجهد.
4. آبشار سرانکوه؛ بیش از 100 متر
شاید انتظار داشته باشید آبشارهای بلند در مناطق سرسبز ایران باشند، امّا همانطور که ابتدای متن هم گفتیم، در ایران تناقضهای طبیعی وجود دارد که همگان را حیرتزده میکند. آبشار سرانکوه از آبشارهای بسیار بلند ایران در استان کویری ایران، کرمان و در منطقه جیرفت قرار گرفته است.
این آبشار مرتفع، در رشته کوه جبال بارز قرار گرفته است.
3. آبشار لاتون؛ 105 متر
آبشار دیگری که جزو مرتفعترین آبشارهای ایران محسوب میشود، آبشار لاتون در 15 کیلومتری جنوب آستاراست. این آبشار مرتفع، با نام محلی بارزاو هم شناخته میشود. این آبشار هم به دلیل ارزشش جزو میراث طبیعی کشور در فهرست آثار ملی میراث فرهنگی به ثبت رسیده است. بعضی این آبشار را مرتفعترین آبشار در چهار فصل میدانند. ارتفاع آبشار لاتون را 105 متر اعلام کردهاند. بالای آبشار هم قلعه اسپیناس قرار دارد.
از نظر پوشش گیاهی و جانوری این منطقه، در اطراف آبشار لاتون درختان آلو، به، گلابی، گردو، فندق، سیب وحشی و آلوچه در فصول مختلف سال دیده میشود. اطراف آبشار، جانورانی چون گرگ، خرس، جوجه تیغی و راکون حضور دارند.
این آبشار از دامنههای شرق کوه اسپیناس سرچشمه میگیرد و به رودخانه لوندویل که با طول ۱۷ کیلومتر از کوه اسپیناس سرچشمه گرفته، سرازیر میشود و با شیب تندی به سمت روستای کوته کومه و شهر لوندویل حرکت میکند و مسیرش در نهایت به دریای کاسپین ختم میشود.
2. آبشار نشترود؛ 110 متر
آبشارهایی که نام بردیم، بیشترشان از تهران دور هستند، امّا آبشار نشترود از آبشارهای مرتفع نزدیک تهران است. این آبشار در منطقه نشترود کرج قرار گرفته که با ارتفاع 110 متر، آن را جزو مرتفعترین آبشارهای ایران میدانند.
بهترین فصل برای بازدید از این آبشار مرتفع، بهار و تابستان است.
1. آبشار وروار؛ 174 متر
حالا نوبت میرسد به بلندترین آبشار ایران یا به عقیده بعضی، خاورمیانه! آبشار وروار در جیرفت استان کرمان، بلندترین آبشار ایران محسوب میشود.
آبشار وروار با ارتفاع 174 متریاش عنوان بلندترین آبشار را از آن خود کرده است. سرچشمه آن رود فرق است که از منطقه جبال بارز جنوبی و خصوصا قله علم شاه سرچشمه میگیرد. وروار از جاذبههای بینظیر جنوب شرق ایران است. البته در کنار آن مناطق و قلعههای باستانی فراوانی وجود دارد، بنابراین گردشگران میتوانند از جاذبههای تاریخی و طبیعی این منطقه لذت ببرند.
سخن آخر
همانطور که در ابتدای متن هم اشاره کردیم، ایران با طبیعتش، تعجب ما را برمیانگیزد. قبل از خواندن متن باورتان میشد که بلندترین آبشار در استانهای خشک ایران باشند؟
نکتهای که در بازدید از آبشارها باید به آن توجه کنید این است که چون این پدیده طبیعی در مناطق مرتفع قرار دارد، معمولا فصلهای سرد زمان مناسبی برای بازدید از آبشارها نیستند. بنابراین پیش از حرکت، حتما مسیر و آب و هوای منطقه را بررسی کنید.