قطر یکی از کشورهای ثروتمند حوزه خلیج‌فارس است که توجه ویژه‌ای به صنعت توریست و گردشگری دارد؛ بدون شک ساختن موزه‌ای که بزرگ‌ترین آثار هنری اسلام را خود جای‌داده باشد، گردشگران زیادی را از سرتاسر دنیا به خود جذب می‌کند.
موزه هنر اسلامی دوحه یکی از شاهکارهای معماری در کرانه خلیج فارس است. این موزه در کشور قطرواقع شده است و بسیاری از آثار اسلامی را در خود جای داده است .
ساخت موزه هنرهای اسلامی قطر
پروژه ساخت این موزه از سال ۲۰۰۶ کلید خورد. طراح موزه هنرهای اسلامی کسی نیست جز یو مینگ پی، خالق اثر بی‌نظیر هرم شیشه‌ای ورودی موزه لوور پاریس.
یو مینگ پی طراح دورگه چینی آمریکایی، در سن ۹۲ سالگی طراحی این موزه را به عهده و تمامی توان خود را به کار گرفت تا شاهکاری دیگر به کارنامه درخشان خود اضافه کند. با تلاش‌های گروه شرکای ویلموت به سرپرستی وی، پروژه ساخت موزه هنرهای اسلامی در نوامبر سال ۲۰۰۸ پایان یافت و درهای این موزه به روی عموم باز شد.
یو مینگ پی یو مینگ پی برای طراحی این موزه به سفری ۶ماهه در کشورهای عربی رفت تا با سبک طراحی‌های عربی و مسلمانان آشنا شود. به نقل او مسجد ابن طولون مصر منبع الهام اصلی وی برای طراحی موزه هنرهای اسلامی در قطر بود.
معماری خارجی موزه هنرهای اسلامی دوحه
این موزه بزرگ‌ترین موزه اسلامی جهان است که به مساحت ۷ کیلومتر در دوحه، پایتخت قطر بنا شد. این موزه در یکی از خوش آب و هوا ترین مناطق یعنی بندر دوحه قرار دارد.
بنای این ساختمان در میان آب بود؛ زیرا اعتقاد داشت که این کار باعث جلوه‌ی بیشتر ساختمان موزه می‌شود و می‌تواند نماد ارتباط جهانیان با یکدیگر نیز باشد. این موزه دو ساختمان اصلی 5 طبقه و به‌طورکلی 4225 متر فضای گردشگری و نمایشگاهی دارد.
جالب است بدانید اگر در دو طبقه زیرین این مجموعه قدم بزنید در واقع در حال تماشای آثار هنری در زیر آب هستید. معماران دو طبقه زیرین موزه هنرهای اسلامی دوحه را در زیر آب طراحی کردند. ورودی این مجموعه در ضلع شمالی آن است و در هنگام ورود، شما با دیوار شیشه‌ای بسیار بلند و زیبایی با ارتفاع 45 متر روبه‌رو خواهید شد.
یو مینگ پی به‌صورت هوشمندانه‌ای سبک و سیاق معماری سنتی جهان اسلام را با معماری مدرن در قرن ۲۱ تلفیق کرده و این هنر را به نمایش گذاشته است. یکی از نکاتی که در نگاه اول ممکن است تعجب هر فردی را برانگیزد این است که چرا ساختمان این موزه تعداد کمی پنجره دارد؟ خوب است بدانید دلیل این کار صرفه‌جویی در مصرف انرژی است؛ البته لازم به ذکر است داخل موزه از لحاظ نورپردازی و روشنایی هیچ کم‌وکسری ندارد. در ساخت این موزه از متریال جدید و امروزی کمک گرفتند اما برای اینکه هویت سنتی خود را از دست ندهد، چوب را وارد معماری آن کردند.
معماری داخلی موزه هنرهای اسلامی دوحه
یکی از نقاط برجسته معماری جهان اسلام، لوستر‌های بزرگ و باشکوهی است که از سقف مساجد و اماکن مذهبی آویزان شده است. در طراحی داخلی موزه این لوسترها در ترکیب با دهلیزهای نوری، فضایی باشکوه و مجلل را برای بازدیدکنندگان تداعی می‌کنند.
همان‌طور که می‌دانید گنبدها از نقاط پررنگ طراحی‌های سنتی اسلام است که زیبایی‌های خاص خودش را دارد؛ سقف‌های گنبدی شکل این موزه تلفیق بسیار موزون و ظریفی از گنبد‌های سنتی جهان اسلام و معماری مدرن است که حس زیبایی و شکوه را برای بازدیدکنندگان به ارمغان می‌آورد.
مجموعه آثار موجود در موزه هنر های اسلامی
4500 اثر هنری موزه هنرهای اسلامی قطر از قاره‌های اروپا و آسیا گردآوری شد. از فاخرترین آثار موجود در موزه هنرهای اسلامی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قرآن نفیس ایرانی
هنرمندان مسلمان در سرتاسر دنیا هنر خود را برای ساخت قرآن‌های زیبا به کار برده‌‌اند. هنرمندان ایرانی نیز در این زمینه حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. همان‌گونه که بهتر از ما می‌دانید، ایران مهد هنر خوشنویسی است. هنرخوشنویسان ایران در قالب قرآنی نفیس در موزه هنرهای اسلامی قطر خودنمایی می‌کند.
قرآن آبی
محل پیدایش این قرآن نفیس همچنان ناشناس باقی‌مانده است اما به‌احتمال زیاد در شهر قیران نوشته شده است. یکی از ورق‌های این قرآن به رنگ آبی تیره مایل به سورمه‌ای است که با خطوط قرآنی طلایی رنگ از جنس طلا مزین شده است. این قرآن از جمله نفیس‌ترین آثار موجود در موزه است که شهرت جهانی دارد.
کاشی عثمانی مزین به نام الله
کاشی قدیمی در این موزه نگهداری می‌شود که نام مبارک الله به زیبایی بر آن حک شده است. این کاشی قدیمی به دوران عثمانی باز می‌گردد؛ اما ساخت آن را هنرمندان ایرانی انجام داده‌اند.
کتاب دلایل الخیرات با نگارگری عثمانی
کتاب دلایل الخیرات، مجموعه‌ای از دعاهای اسلامی و اشعاری در مدح حضرت محمد (ع) است. این کتاب را محمد جزولی، یکی از فقهای سده نهم هجری قمری نگاشته است. این کتاب در طول سالیان دراز بین کشورهای مختلف ردوبدل شده تا در نهایت در موزه هنرهای اسلامی جا خوش کند.
گنجینه مُغولی
مغول‌ها با حمله‌ای که در سده‌های ششم و هفتم خورشیدی به کشورهای اطراف داشتند، یادگاری ناخوشایند در دل کشورهای همسایه باقی گذاشتند. با این حال در کنار کشورگشایی، مغول‌ها افراد هنرمندی داشتند که هنر آن‌ها در آثار اسلامی خودنمایی می‌کند. هنر مغولی که به آن هنر ایلخانی نیز میگویند، گنجینه‌ای زیبا را در موزه هنرهای اسلامی از آن خود کرده است. هنرمندان ایلخانی یدطولایی در تندیس‌سازی داشتند. به همین دلیل بسیاری از گنجینه‌های هنر مغولی در سرتاسر دنیا، مجسمه‌های عتیقه‌ای است که به زیبایی تمام تراشیده شده‌اند. قسمتی از این گنجینه‌ها در موزه هنرهای اسلامی قطر جا خوش کرده است.
آثار به جا مانده از قرن ۱۷ میلادی در هند
هندوستان کشور هفتادوملت است. در این کشور فرهنگ‌های مختلفی وجود دارد. همان‌گونه که می‌دانید، جای پای اسلام در هندوستان نیز باز شده و آثار هنری مختلفی از هندی‌های مسلمان وجود دارد. برخی از این آثار در موزه هنر اسلامی خودنمایی می‌کند.
قالی ایرانی از جنس ابریشم متعلق به سده ۱۶ میلادی
امکان ندارد در قسمتی از دنیا صحبتی از قالیبافی مطرح شود و نامی از هنر قالیبافان ایرانی به میان نیاید. در موزه هنرهای اسلامی قالی ایرانی وجود دارد که بافت آن به سده ۱۶ میلادی باز می‌گردد. این قالی از ابریشم خالص بافته‌شده و یکی از نفیس‌ترین قالی‌های ابریشمی در سرتاسر دنیاست.
گلدان برنجی با نقوش اسلیمی متعلق به سده ۱۵ میلادی
وقتی از نقوش اسلیمی صحبت می‌کنیم، منظور نقش‌های تزئینی است که با شکل‌های مختلفی مانند گل‌وگیاه در هم پیچیده شده. نقش‌های اسلیمی بیشتر به کشورهای عربی نسبت داده می‌شود. به همین دلیل اروپایی‌ها به این هنر آرابِسک (Arabesque) به معنای «عربی» میگویند. گلدانی برنجی در موزه هنرهای اسلامی خودنمایی می‌کند که طرح‌های اسلیمی بسیار زیبای روی آن مشاهده می‌شود.
کاسه سُفالی فیروزه‌ای ایرانی، متعلق به سده ۱۵ میلادی
در موزه هنرهای اسلامی کاسه‌‌ای سفالی خودنمایی می‌کند. این کاسه که رنگ آن فیروزه‌ای است، روزگار خوش مردمان ایران قدیم را ذهن تداعی می‌کند. کاسه سفالی فیروزه‌ای ایرانی که در موزه هنرهای اسلامی نگهداری می‌شود، متعلق به سده ۱۵ میلادی است.
این موزه در روزهای یکشنبه، دوشنبه و چهارشنبه از ساعت 10 و نیم صبح تا ساعت 8 شب فعالیت می کند و در پنجشنبه و شنبه از ساعت 12 ظهر تا هشت شب باز است. در دو روز باقی مانده هفته یعنی جمعه و سه شنبه هم موزه فعالیتی ندارد.
