بر خلاف تصور بسیاری از افراد، تهران تنها یک شهر شلوغ و آلوده نیست، بلکه دارای زیبایی های منحصر به فردی است که از چشم بسیاری از افراد به دور مانده است. یکی از جاذبه های تاریخی که در تهران موجب حیرت بسیاری از گردشگران، چه داخلی و چه خارجی گشته است، عمارت تاریخی کاخ گلستان است.
این عمارت تاریخی خود از بناهای تاریخی متنوعی تشکیل شده است. مانند شمس العماره ، ایوان تخت مرمر ، تالار آینه ، عمارت اندرونی ، عمارت بادگیر و … . در این مقاله همراه ما باشید تا با جاذبه گردشگری عمارت بادگیر کاخ گلستان بیشتر آشنا شوید.
عمارت بادگیر در کاخ گلستان میدان ارک تهران واقع شدهاست. بین سالهای ۱۲۲۰ و ۱۲۶۰ به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد. مظفرالدینشاه قاجار در «عمارت بادگیر» کاخ گلستان تاجگذاری کرد. این عمارت سومین بنا از جهت قدمت در کاخ گلستان است که در ضلع جنوبی آن قرار دارد.
عمارت بادگیر در زمان فتحعلی شاه ساخته شد و در زمان ناصرالدین شاه تغییرات و بازسازیهای بسیاری به خود دید. شکل امروزی عمارت بادگیر در نتیجه همین تغییرات عمده در دوره ناصرالدین شاه است. این ساختمان اهمیت بسیاری داشت و معمولا جلسات هیئت وزرا در آن برگزار میشد. آخرین بازسازی این عمارت به پاییز ۱۳۸۳ مربوط میشود که پس از آن درهایش برای بازدید عموم باز شد. عمارت بادگیر با وجود کوچکبودن نسبت به سایر ساختمانهای مجموعه گلستان، طرفداران زیادی دارد و تصاویر زیادی از تزیینات آن ثبت شده است.
نام این بنا برگرفته از بادگیر بلند این ساختمان است. این عمارت بهطور کامل به دستور ناصرالدین شاه بازسازی شد. پلان تالار اصلی این عمارت به صورت صلیبی بوده و این تالار با ارسی بسیار وسیع و زیبا به همراه تزئینات آیینه کاری و گچ بری آراسته شدهاست. برجهای بادگیر تنها بادگیرهای تزئین شده با معرق در ایران میباشند.
در زیر عمارت بادگیر یک اتاق تابستانی بزرگ قرار داشته که با جریان باد چهار برج بادگیر و با کمک حوضخانهٔ میانی که آب قنات شاهی در آن جاری بود، خنک میشد. در حال حاضر، جریان آب به علت احداث مترو قطع گردیدهاست و از بادگیرها به صورت قبلی استفاده نمیشود.
بخش اصلی عمارت
عمارت بادگیر علاوه بر بادگیرهای زیبایش، تزیینات خیرهکنندهای نیز دارد. به بخش اصلی این عمارت که وارد شوید، تالاری آینهکاری پیش روی شما قرار میگیرد که تالار شاهنشین نام دارد. این تالار از دو گوشواره (دو اتاق کوچک متصل به شاهنشین)، دو هشتی و یک حوضخانه تشکیل شده که در حال حاضر به موزه عکسخانه تبدیل شده است. تالار شاهنشین، ۹ ارسی با شیشههای رنگی دارد که شما را به دنیای خیالانگیز بازی رنگ و نور میبرند. این پنجرهها که از عناصر معماری ایرانی هستند، بهسمت بالا باز میشوند.
اتاق های گوشواره و بالاخانه
اتاقهای گوشواره از بخشهای دیگر عمارت بادگیر کاخ گلستان هستند. در زمان برگزاری مهمانیهای بزرگ که فضای کافی برای پذیرایی در شاهنشین وجود نداشت، درهای اتاقهای گوشواره گشوده میشد. کاربری دیگر این اتاقها استقرار نوازندگان در آن بود. بالاخانه به اتاقهایی در بام عمارت و در طبقه دوم گفته میشود که کاربردهای متفاوتی از جمله انبار داشتند.
حوضخانه
حوضخانه وسیعی در زیر عمارت بادگیر وجود دارد که امروزه بهعنوان موزه عکسخانه به کار میرود. این فضای تابستاننشین در فصول گرم مورد استفاده ساکنان قرار میگرفت و هوایی خنک داشت؛ چراکه بادگیرها به چهار گوشه حوضخانه منتهی میشدند و هوای خنک را برای آنها به ارمغان میآورند. پادشاهان قاجار در ایام تابستان که در تهران حضور داشتند، بهجای رفتن به ییلاق، به حوضخانه میرفتند و از هوای خنک آن بهرهمند میشدند.
حوضی مرمری در میان حوضخانه وجود دارد که به همین دلیل به آن حوضخانه گفته میشود. امروزه برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و آسیب به بنا، جریان آب منتهی به حوض را قطع کردهاند.
بادگیرها
چهار بادگیر بلند بر فراز عمارت بادگیر وجود دارد که با کاشیهای معرق آبی و زرد و سیاه تزیین شدهاند. این سازه هوای بیرون از ساختمان را به درون خود میکشد و آن را به داخل خانه هدایت میکند. در عمارت بادگیر، هوای حوضخانه و تالار و اتاقها با استفاده از بادگیرها خنک میشد. گفته میشود که برجهای بادگیر این عمارت تنها بادگیرهای مزین به هنر معرق در ایران هستند. این بادگیرها صرفا با هدف خنککردن داخل ساختمان ساخته نشدهاند؛ بلکه ارتفاع بلند و تزیینات کاشیکاری، اهمیت زیاد آنها در چهره و شکوه ساختمان را نشان میدهد.
زمان بازدید از عمارت بادگیر کاخ گلستان در بهار و تابستان از ساعت ۹:۳۰ تا ۱۸:۳۰ (فروش بلیط در ۶ ماه اول سال تا ساعت ۱۷:۳۰) و در پاییز و زمستان از ساعت ۹ تا ۱۷ (فروش بلیط در ۶ ماه دوم سال تا ساعت ۱۶) است.
مبلغ ورودی کاخ گلستان در سال ۱۴۰۱ برابر با ۵۰۰۰ تومان است و برای بازدید از عمارت بادگیر باید ۴۰۰۰ تومان بپردازید.
کاخ گلستان در این ایام رحلت امام خمینی (ره) (۱۴ خرداد)، شهادت حضرت علی (ع) (۲۱ رمضان)، تاسوعا و عاشورا، اربعین، رحلت حضرت رسول اکرم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) (۲۸ صفر)، شهادت امام جعفر صادق (ع) (۲۵ شوال) و روز طبیعت (۱۳ فروردین) تعطیل است.
