هزار بار هم که بگویند هنر نزد ایرانیان است و بس، کم گفته‌اند! فکرش را بکنید در جهانی که مردم برای قلمرو و پول می‌جنگیدند، در ایران مردانی با هنر معماری و محاسبات ریاضی آب را از دل زمین بیرون می‌کشیدند و آب‌راهه یا قنات‌هایی مثل قنات ابراهیم آباد درست می‌کردند.
قنات ابراهیم‌آباد یک رشته قنات در روستای ابراهیم‌آباد واقع در دهستان مشک‌آباد از توابع بخش مرکزی شهرستان اراک است و از جمله قنات‌های ایرانی ثبت‌شده در میراث جهانی یونسکو است.
تاریخچه قنات ابراهیم آباد
تاریخچه این قنات به قرن ششم و هفتم هجری قمری بازمی‌گردد. مادرچاه آن ارتفاعات هفتاد قله است و به صورت یک رشته شرقی- غربی با طول ۱۱ کیلومتر آب مورد نیاز کشاورزی و شرب اهالی روستای ابراهیم‌آباد را تأمین می‌کند. این قنات در دو بافت مارنی و کنگلومرایی ایجاد شده و با شیب ملایمی از مبدأ به مظهر می‌رسد. این قنات شامل رشته اصلی و دو رشته فرعی است که شاخه اصلی دارای ۳۱۱ چاه (میله)، و رشته‌های فرعی دارای ۱۵ وو ۲۲ حلقه چاه می‌باشند.
به طور معمول مقنّی برای حفر چاه قنات کلنگش را که دسته‌اش نیم متر است، برمی‌دارد و دایره‌ای به شعاع یک متر می‌زند. بعد هم این دایره تا پایین ادامه پیدا می‌کند. اما این چاه، مخروطی شکل است؛ یعنی هر چه چاه به سمت پایین می‌رود، بازتر می‌شود.
قطر دهانه میله آن حدود یک متر و قطر محل اتصال میله به کوره به حدود ۱۰ حلقه می‌رسد. میله‌های بعدی پس از مادر چاه که تعداد آنها به ۴۰ حلقه می‌رسد هر کدام حدود ۱۰۰ متر عمق دارند و مادر چاه نیز دارای عمقی حدود ۱۱۰ ذرع است. آب قنات حدود ۹۶هکتار زمین را به زیر کشت میبرد.
رفتن داخل این قنات، کار سختی است؛ آنها که رفته‌اند از سال ۱۳۱۸تا ۱۳۷۸ (به مدت ۶۰ سال) فقط دو نفر از محلی‌ها توانسته‌اند به درون مادر چاه این قنات بروند، یکی از آنها یک مقنی و دیگری از مالکین روستا بوده است. می‌گویند دیواره‌های چاه، سنگ‌چین شده و سنگ‌ها را با ملات کنار هم گذاشته‌اند.
انتهای میله چاهها در سنگ حفر شده است و دیواره‌ها همه آبزا است و در مورد مادر چاه اظهار میدارند که دیواره‌ها آب‌ز‌است و با صدای عجیبی به قعر چاه ریزش می‌کند. ترس از این چاه به خاطر مخروطی شکل بودن آن است که مقنیان درون آن بدون دسترسی به دیواره‌ها فقط معلقاند و جز صداهای وحشتناک آب و تاریکی چیزی مشاهده نمیکنند.
قنات ابراهیم‌آباد شامل یک رشته اصلی و دو رشته فرعی است که رشته‌های فرعی آن در منطقه به نام‌های رونا و قوشد خوانده می‌شوند. در طول مسیر این قنات ۳۴۸ حلقه چاه برای هوادهی و جریان روان حرکت آب ایجاد شده که ۳۱۱ حلقه آن در شاخه اصلی، ۱۵ حلقه در رشته رونا و ۲۲ حلقه در رشته قوشد قرار دارد.
مسیر دسترسی به قنات ابراهیم آباد
اگر می‌خواهید سری به آبراه ابراهیم آباد بزنید، باید اول به استان مرکزی و سپس به شهرستان اراک سفر کنید. از جاده اراک به قم می‌توانید به آنجا بروید. در مسیر از هتل باغ امیرکبیر، روستاهای ملک آباد، شهوه، قلعه‌نو و شهسواران عبور می‌کنید و سپس به روستای ابراهیم آباد می‌رسید. با ماشین شخصی تنها ۳۰ دقیقه در راه خواهید بود و اگر ترافیک باشد در عرض ۳۸ الی ۵۰ دقیقه از اراک به آنجا خواهید رسید.
