باله، رقصی صحنهای است که ریشهاش به دوران رنسانس ایتالیا باز میگردد. این رقص در فرانسه و روسیه بود که شکل امروزی خود را یافت. اکنون رقص باله توسط روسی ها پیشرفت بزرگی در جهان داشته به طوری که سبک خودش را دارد و مرکز آن سنت پترزبورگ در روسیه می باشد.
از ویژگی های اصلی رقص باله راه رفتن و رقص روی انگشت پا می باشد و نکته بعدی انعطاف بدنی بالا و آرامش حین رقص است که آن را سخت تر می کند و نیاز به آمادگی جسمانی بالا دارد.
باله در روسیه زمانی گسترش یافت که تزارهای روسیه میخواستند فرهنگ اروپایی را به کشورشان وارد کنند. تئاتر بالشوی مسکو و باله مارینسکی سنت پترزبورگ از مهمترین مراکز رقص باله در روسیه به شمار میآیند.
شاهکار رقص باله دریاچه قو مشهورترین و در عین حال پرنمایشترین باله جهان است که موسیقیدان سرشناس روسی پیوتر ایلیچ چایکوفسکی آن را در سال 1877 نوشت و به قولی آن را از لابلای افسانههای کهن جهان بیرون کشیده و جان تازهای بخشیده، موسیقیدانی که باله زیبای خفته و فندق شکن را نیز در کارنامه هنری خود به ثبت رسانیده است.
این روزها رقص باله دریاچه قو یکی از شناختهشدهترین نمادهای فرهنگی روسیه نیز به شمار میآید. نمایش رقص باله دریاچه قو که با تلفیق موسیقی کلاسیک روسیه و موسیقی غربی و با الهام از افسانههای کهن در ستایش عشق، زیبایی و پاکی خلق شده است.
داستان عاشقانه باله دریاچه قو
نمایشی که با جشن تولد 21 سالگی زیگفرید شاهزاده شروع میشود، روزی که این شاهزاده برای شکار به دریاچه میرود و در آنجا دستهای قوی زیبا را میبیند که در غروب آفتاب تبدیل به دخترانی زیبارو میشوند. شاهزاده عاشق ملکه قوها به نام اودت میشود و در همین حین متوجه میشود جادوگری شیطانی اودت و ندیمههایش را به قو تبدیل کرده به گونهای که تنها در تاریکی شب میتوانند به انسان تبدیل میشوند و این طلسم تنها با عشق راستین مردی با قلب پاک شکسته میشود.
هنگامی که زیگفرید جوان میخواهد عشقش را به اودت ابراز کند جادوگر با روشهای گوناگون از آن ممانعت میکند. حتی یک بار دختر خود را به شکل اودت (ملکه قوها) در میآورد تا شاهزاده به او ابراز عشق کند، هرچند بعدها شاهزاده از واکنش قوها متوجه اشتباه خود میشود و در نهایت به اودت ابراز عشق میکند و طلسم شکسته میشود.
جادوگر و دخترش توسط ندیمهها به دریاچه پرتاب شده و کشته میشوند. نقطه اوج داستان آنجاست که ندیمهها پس از غرق کردن جادوگر، روح شاهزاده زیگفرید و اودت را میبینند که به سمت بهشت پرواز میکنند. جالب است بدانید در بسیاری از اجراهای مختلف این باله، داستان به شکل متفاوتی پایان مییابد.
برای مثال در نسخهای که در نیویورک به اجرا در میآمد زمانی که شاهزاده زیگفرید به اشتباه به دختر جادوگر ابراز عشق کرد، طلسم اودت جاودانه شد. در نسخه آمریکایی این باله، پس از جاودانه شدن طلسم، اودت خود را در دورن رودخانه میاندازد و شاهزاده از پس او به آب میپرد. این عشق خالص دو دلداده، جادوگر را شکست میدهد و طلسم همگی، حتی ندیمهها باطل میشود و روح زیگفرید و اودت به سوی بهشت روانه میشوند.
امروزه بیشتر کشورها حتی کشورهای آفریقایی نیز رقص باله دریاچه قو را با فرهنگ خود در آمیختهاند و رنگی متفاوت به آن دادهاند، مردان نیز رقص قو را اجرا میکنند. فیلم قوی سیاه با درونمایههای روانشناختی شاهکار دارن آرونوفسکی نیز الهام گرفته از این رقص است که در آن مرزهای میان خیر و شر و یا همان کمال و نقص کمرنگ میشوند.
قو در این باله، نماد زنانگی به شمار میرود و در این رقص، به ستایش عشق پاک و حقیقی پرداخته میشود. اجرای این باله در مسکو و بعد از آن در دیگر شهرهای روسیه همچون سنت پترزبورگ به سرعت این کشور را تبدیل به یکی از بزرگترین و مشهورترین مراکز باله کرد.
چندین سالن نمایشی توسط امپراتورها ساخته شد. امروزه رقص باله دریاچه قو در سالنهای مختلف شهر سن پترزبورگ نظیر سالن تئاتر مارینسکی توسط بهترین بالرینهای جهان برگزار میشود. اگر با تور روسیه به این سرزمین سفر میکنید پیشنهاد میکنیم حتما به دیدن رقص باله دریاچه قو بروید، چرا که دیدن آن به شکل زنده حس و حال بسیار جذابتری دارد و حس سرزندگی برایتان به ارمغان میآورد.
