تویسرکان یکی از شهرهای استان همدان در ایران است. این شهر مرکز شهرستان تویسرکان است و 42,520 نفر جمعیت دارد.تویسرکان در جنوب کوه الوند و شهر همدان واقع شده‌است. این شهر به خاطر تعدد و بزرگی درخت‌های گردویش بسیار معروف است. آب و هوای شهر معتدل کوهستانی است. این شهر بر روی ویرانه‌های شهر قدیمی رودلاور (رودآور) که بر اثر حمله مغول ویران شده، ساخته شده‌است. در واقع پس از ویرانی رودآور، از ادغام دو روستای توی و سرکان، تویسرکان به وجود آمده‌است.
نام تویسرکان :
نام این شهر از دو بخش توی و سرکان تشکیل شده که وجه تسمیه هر یک را چنین بیان می‌کنند:
در برخی نواحی ایران محل‌هایی به نام توی هست، برای این‌که اشتباهی رخ ندهد در هر جا چنین محلی باشد به‌نام نزدیکترین محل به آن خوانده می‌شود؛ (مانند توی دروار در دامغان) که نزدیک به قریه دربار است و (توی کازرون) و این توی چون در یک فرسنگی سرکان است به تویسرکان مشهور است.
جغرافی‌دانان سده سوم و چهارم هجری غالبا تویسرکان را (توی رودلاور) و (توی همدان) نوشته‌اند و این توی احتمالا با زبان قومی که پیش از مادها در این سرزمین می‌زیسته‌اند، مرتبط است.
در زبان لری (و بسیاری از زبان‌های ایرانی) کلمه «سر» به معنی بزرگ و مهتر است و «گان» در زبان پهلوی به معنی جا و مکان آبادانست و قبل از استیلاء اعراب نام بسیاری از شهرها و قصبات ایران به گان ختم می‌شد.
به این ترتیب سرکان ممکن است به معنای محلی باشد که بزرگان و خوانین در آن سکونت دارند و در واقع تویسرکان محل سکونت ییلاقی بزرگان شهر رودآور بوده است.
زبان و مذهب تویسرکان :
دین و مذهب اکثر مردم آن، اسلام و شیعه جعفری است و زبان آنان فارسی است ولی تعدادی از روستاهای مجاور به استان کرمانشاه و شهرستان نهاوند و ملایر، به لری، لکی، کردی یا آمیزه‌ای از این‌ها صحبت می‌کنند.
شخصیت‌های معروف تویسرکان :
حبقوق پیامبر یکی از پیامبران صاحب کتاب بنی اسراییل و معاصر با دانیال نبی است. وی حدود 2600 سال پیش می‌زیسته و نگهبان معبد بزرگ یهودیان در اورشلیم بوده‌است. حدود سال 590 قبل از میلاد، بخت‌النصر پادشاه خونخوار کلده به اورشلیم حمله کرد و یهودیان زیادی را به قتل رساند و نزدیک به بیست هزار نفر از آنان را اسیر و به شهر بابل پایتخت کلده که نزدیک بغداد فعلی قرار داشت انتقال داد. حیقوق در بین این زندانیان بود و مدت طولانی در زندان به سر برد.در سال 548 قبل از میلاد کورش کبیر پادشاه ایران به کلده حمله کرد و در جنگی طولانی لشکریان کلده را شکست داد، بابل را تصرف کرد و طی فرمانی دستور آزادی کلیه اسرا و زندانیان یهود را صادرنمود. پس از آزادی از بند اسارت بابلیان، حبقوق به ایران مهاجرت کرد و در شهر تویسرکان (رودآور) ساکن شد و در همین شهر درگذشت.آرامگاه حبقوق پیامبر در تویسرکان طی قرون متمادی چندین بار بازسازی شده‌است. این آرامگاه یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی ایران محسوب می‌شود. متاسفانه آرامگاه این پیامبر چندین بار مورد سرقت غارتگران میراث فرهنگی قرار گرفته‌است در آخرین بار در دهه هفتاد شمسی سرداب حبقوق نبی (ع) پیدا گشت و اسکلت پیامبر هویدا شد خوشبختانه از کلیه اتفاقات فیلم‌برداری شده و در مراسم مختلف به نمایش درآمده‌است و این از معجزات الهی است که اسکلت پیامبر پس از 4500 سال بطور سالم مانده است[نیازمند منبع]. هم اکنون آرامگاه این پیامبر الهی زیارتگاه اهالی شهرستان تویسرکان و اقلیتهای دینی سایر شهرهای ایران می‌باشد.
-رضی‌الدین آرتیمانی شاعر معروف عصر صفوی است. ساقی نامه معروف او با این بیت آغاز می‌شود:
الهی به مستان میخانه‌ات به عقل آفرینان دیوانه‌ات
محصولات کشاورزی و سوغات تویسرکان :
محصولات
* گردو
* بادام
* سماق
* آلو بخارا
* توت
* آلبالو
سوغات
* مبل و منبت
* نقل
* پشمک
* مغز گردو
مکان‌های توريستی تویسرکان :
پارک توريستی کمربسته: واقع در شهر سرکان در 3 کيلومتري تويسرکان
آرامگاه ميررضی الدين آرتيمانی
آرامگاه حبقوق پيامبر
قلعه اشتران: در روستای اشتران تويسرکان
پل تاريخی فرسفج (جنوب غربي شهر فرسفج)
کاروان‌سرای شاه‌عباس (5 کيلومتری جاده تويسرکان-غربان)
مدرسه شيخ علی خان زنگنه يا حوضه علميه شهر تويسرکان
درخت چنار قطور و کهنسال 3000 ساله (شهر تويسرکان)
دره گزندر سرابی (تويسرکان)
دره‌باغ‌های سرکان (سرکان)
دره باغ‌های آرتيمان (روستای آرتيمان)
فرش و قالی تويسرکان:
بی ترديد در روستاهای تويسرکان به دليل وجود زمستانهای پر برف و دهات دور از دسترس و وجود پشم و پنبه فراوان، از قديم قالی بافي وجود داشته‌است. وجود فرشهای بالنسبه مرغوب با نقوش و رنگ آميزیهای زيبا که متجاوز از 100 سال عمر دارند نشان از فرش‌بافی مطلوب و با ارزشی، حداقل در برخی روستاها يا مناطقی که دارای خان و ارباب بوده‌اند، میدهد.
