تهران، کلانشهر زیبا و پر همهمه ایران، مکان های زیادی برای تفریح و سرگرمی دارد. بسیاری برای گردش عصرانه خود، یکی از پارک های جذاب و مفرح این شهر را انتخاب می کنند و برخی در جستجوی سکوت و آرامش، یکی از رستوران ها و کافه های متعدد تهران را انتخاب و با خود یا دوستان خلوت می کنند. در این میان محله دربند و تفرجگاه مشهورش، جایگاه خاصی در میان انتخاب های تفریحی و گردشگری مردم تهران داشته و تقریبا تمامی اهالی این شهر خاطره ای با آن دارند. در نظرسنجی های مختلفی که انجام شده است، مردم تهران در اولین انتخاب خود برای پذیرایی از میهمانان خارجی و شهرستانی، دربند را پیشنهاد می دهند.
دربند با ارتفاعی ۱۷۰۰ متری از سطح دریا، اصلی ترین مسیر برای صعود به بلندی های کوهستان البرز مرکزی است و هر ساله افراد زیادی با گذر از این راه زیبا و دیدنی، خود را به قله توچال و دیگر قلل مرتفع می رسانند. مشهورترین نقطه دربند، میدان سربند و مجسمه سه متری کوهنورد آن است که به یکی از نمادهای تهران بدل شده و افراد زیادی با آن عکس یادگاری دارند. در کنار این مجسمه زیبا، محیط کوهستانی، گذر رودخانه باصفای دربند از میان پیچ و خم دره، رستورانها و دکههای کوچک و بزرگ، امامزاده ابراهیم و سورتمه دربند، آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا در مسیر فتح قله توچال از دیگر جذابیت ها و دیدنی های این محله باصفا به شمار می آیند.
آشنایی با تفرجگاه دربند ، نخستین انتخاب گردشگری در تهران
دربند یکی از محلههای قدیمی تهران و از دهکدههای قدیمی شمیران و در شمال باغ سعدآباد واقع است. محله دربند از مناطق خنک و گردشگری تهران است. دربند در ارتفاع ۱۷۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و آغاز یکی از راههای اصلی صعود کوهنوردان به البرز مرکزی است. کوره راهی از دربند آغاز و به آبشار دوقلو و پناهگاه شیرپلا ختم میشود.
محلههای قدیمی دربند عبارتاند از مرغ محله یا مغ محله، کنارمحله، کلاغ پر و سربند. رودی به نام رودخانه دربند از میان دهکده دربند میگذرد. درههای اصلی رودخانه دربند عبارتاند از دره اوسون، دره آبشار، دره امامزاده ابراهیم، دره کاک، آب شیردره و دره زون. خیابان دربند از ارتفاع ۱۶۰۰ متری در میدان قدس آغاز و در ارتفاع ۱۸۰۰ متری میدان سربند به پایان میرسد.
در زمان قاجار برخی از شاهزادههای قاجار از جمله شاهزاده اللهوردیمیرزا و ابوالملوک کیومرثمیرزا در اینجا نشیمن داشتند. روز چهارشنبه رمضان ۱۳۰۳ قمری ناصرالدینشاه قاجار در راه پسقلعه و آبشار به دربند هم آمد. وقتی که بابیها به ناصرالدینشاه تیر زدند یکی از ایشان به نام میرزا حسینعلی با گروهی به محله مرغ محله دربند گریختند. مأموران پس از مدتی آنها را یافته به زندان انداختند. از آنجا که دربند در قدیم مرکز عدهای از سادات دعانویس شده بوده کامرانمیرزا نایبالسلطنه، پسر سوم ناصرالدینشاه نیز سالی یک بار برای دعا گرفتن به دربند میرفت. خانه دکتر ملیسپو، مستشار مالی آمریکایی نیز در دربند بود.
در زمینهای دهکده دربند به فرمان رضاشاه مهمانخانه و چندین ویلا ساختند. چون محله سربند تنگنا بود، پل بزرگی بر روی رودخانه آن زدند. پیش از رسیدن به میدان سربند، در سمت چپ رودخانه هتل دیپلمات قرار دارد که تا اواسط دوران محمدرضا پهلوی محل پذیرایی مهمانان خارجی و تنها هتل آبرومند تهران بوده است.
تندیس کوهنورد که در میدان سربند در محله دربند برپا است در سال ۱۳۴۱ خورشیدی توسط رضا لعل ریاحی، پیکرهتراش و نقاش ایرانی ساخته و سپس نصب شد. ایده ساخت این تندیس در سال ۱۳۳۷ از سوی حسن وجدانخوش، از کوهنوردان با سابقه ایرانی، پیشنهاد شد. سرهنگ بیات، رئیس مرکز آموزش کوهستانی ارتش، مقدمات ساخت آن را آماده کرد و شهردار وقت تهران، هزینه ساخت مجسمه را پذیرفت. سپس امیر شاهقدمی، گروهبان ارتش و مربی کوهنوردی مرکز آموزش کوهستانی و مربی اسکی ایران بهعنوان مدل به رضا لعل ریاحی معرفی شد و شهرداری هم مبلغ ۱۰ هزار تومان بابت ساخت مجسمه پرداخت.
تله سیژ دربند
در کنار میدان سربند ایستگاه «تله سیژ» قرار دارد. تله سیژ یا تله سی یژ وسیلهای است مشابه تله کابین که به جای کابین از در آن صندلی دونفرهای قرار گرفته است. بلیط استفاده برای تله سیژ برای هر نفر ۶۰۰۰ تومان رفت و برگشت است. هر صندلی تله سیژ ظرفیت ۲ نفر را دارد و برای سوار شدن و پیاده شدن از آن باید سرعت عمل داشته باشید.
شکم گردی در دربند
چنانچه از تله سیژ استفاده نکنید باید مسیر مارپیچ میان انبوه رستورانها، سفرهخانهها و قهوهخانههای دربند را طی کنید، مسیر در بعضی جاها شیب تندی دارد و از کنار رودخانه و نهر آب میگذرد. در نقاطی از مسیر هم آب از میان سنگها بیرون میزند و راهپیمایی در مسیر خیس را سختتر میکند. بوی املت و چای در صبح و بوی کباب در ظهر و بوی قلیان در شب همیشه در مسیر به مشام میرسد.
برای خیلی ها، اصلی ترین تفریحی که آن ها را به دربند می کشاند، شکم گردی و تنوع خوشمزه هایی است که در این مکان ارایه می شود. لذت خوردن غذاهای محبوب و خوش طعم در هوایی تمیز و فرح بخش، در کنار منظره ای چشم نواز همراه با دوستان و خانواده فرصتی است که نمی توان به مانند آن را به این راحتی در جایی دیگر از تهران به دست آورد. شکم گردی در دربند به انواع خوشمزه زیر تقسیم می شود که به صورت کلی به معرفی آن ها می پردازیم.
رستوران: از پرطرفدارترین مکان ها در دربند، رستوران های گوناگون آن با سبک های منویی متفاوت است. جایی که می توانید در فضای آزاد به سبک خانه های قدیمی ایرانی و تهرانی، بر روی تخت نشسته و در حین لذت بردن از مناظر اطراف از غذاهای سنتی ایرانی نوش جان کنید و یا اگر هوس غذایی دریایی یا ایتالیایی کرده باشید، می توانید از منوهای متنوع رستوران های مختلف، غذای دلخواه خود را سفارش داده و طعم غذاهای فرنگی را با محیط ایرانی تلفیق کنید. باید توجه داشته باشید که رستوران های دربند تنها تا ساعت ۱۲ شب فعالیت دارند و پس از آن از مشتریان پذیرایی نمی کنند.
سفره خانه: سفره خانه های دربند نیز در کنار رستوران های آن از محبوبیت خاصی برخوردارند و به ویژه جوانان و دانشجوها، مشتریان پروپاقرص این سفره خانه ها هستند. جایی که در یک بعد از ظهر دل انگیز، به همراه دوستان و عزیزانتان می توانید چای نوش جان کرده و خاطرات خوشی برای خود بسازید.
کافه: با هجوم انواع کافه ها و رشد سریع آن ها در تهران و دیگر شهرهای ایران، دربند نیز از قافله عقب نمانده و در کنار رستوران و سفره خانه ها، قسمتی از خوشمزه گردی اش را به این نوع جدید ارایه غذا و نوشیدنی اختصاص داده است.
غذاهای خیابانی: برخی زمان ها، سر و کله ون ها و ماشین هایی در میدان سربند پیدا می شود که شکل متفاوتی از غذای خیابانی را به مشتریان ارایه می کنند. محصول خوشمزه ای از نان تست به همراه شکلات داغ که طعم متفاوتی به دربندگردی می دهد.
در کنار این خوردنی لذیذ که نوع جدید غذای خیابانی است، دکه های کوچک جگرکی و کبابی برای آن هایی که به دنبال طعم سنتی غذاهای ایرانی هستند به وفور یافت می شود. کافی ست راه سنگفرش دربند را به سمت بالا در پیش بگیرید و خود را مهمان ضیافتی کوچک از لقمه های کباب کنید.
تنقلات و خوشمزه: مواجه اول شما با خوردنی و خوراکی در دربند، تنقلاتی است که در مغازه ها و دکه های گاری شکل با رنگ ها و طعم های متفاوت به رهگذارن چشمک می زنند و آن ها را به یک مهمانی کوچک از خوردنی های خوشمزه دعوت می کند. لایههای ضخیم لواشک، انواع آلو و قیسی در کنار گاری های لبو و باقالی در پاییز و زمستان و بساط بلال فروشی در تابستان و پاییز جمع خوردنی ها و تنقلات خوش طعم دربند را تکمیل می کند.
البته باید دقت داشته باشید که این گونه خوردنی ها به دلیل قرار گرفتن در معرض خاک و هوا و نداشتن پوشش مناسب و همچنین عدم رعایت نکات بهداشتی در هنگام تهیه آن، در اغلب اوقات مورد تایید کارشناسان بهداشت نیستند. بنابراین بهتر است تنقلات مصرفی خود را از مکان های مطمئن و معتبر تهیه کنید.
امامزاده ابراهیم
برای شروع کوهنوردی راه دیگری هم دارید که پیادهروی را از مسیر مارپیچ آسفالت کنار تله سیژ آغاز کنید و سپس ادامه مسیر را از مسیر غربی پی بگیرید. پس از طی مسافت یک کیلومتر به مسیر فرعی برخورد میکنید، ادامه دادن به این مسیر شما را به امامزاده ابراهیم و در ادامه به ایستگاه ۲ تله کابین توچال میرساند و چنانچه مسیر مستقیم را ادامه دهید به دوراهی اوسون میرسید.
دوراهی اوسون دربند
پس از طی مسافت تقریبی ۳ کیلومتر از میدان کوهنوردان به پل فلزی برخورد میکنید که با ارتفاع زیادی از روی رودخانه قرار گرفته است. در زیر این پل فلزی پل چوبی دیگری قرار گرفته و روبروی آن تابلوی «گذر آقا مهدی» را میبینید. بعد از این پل مسیر به دو شاخه تبدیل میشود و ادامه هر دو مسیر بعد از طی مسافت کوتاهی در دوراهی اوسون به هم میرسند. در این دوراهی تابلویی قرار گرفته که روی آن واژه «آبشار دوقلو» درج شده است. در اینجا درهای قرار دارد که در کنار رودخانه میتواند محل خوبی برای اسکان نیمروزی باشد. درختان بلند این دره مانع تابش مستقیم آفتاب شده و هوای مطبوعی را ایجاد میکند. ارتفاع تقریبی این محل ۲۰۵۰ متر از سطح دریاست.
پناهگاه شیر پلا
در دوراهی اوسون تابلویی مشاهده میشود که نام آبشار دوقلو بر روی آن نقش بسته است، با گذشتن از این تابلو به تابلوی دیگری میرسید. ادامه این مسیر از سمت راست در مسیری در دامنه کوه و در کنار دره سرسبزی به پایگاه امداد و نجات، آبشار دوقلو و نهایتا پناهگاه شیرپلا میرسد. با ورود به قسمت انتهایی مسیر و دره شیرپلا ارتفاع مسیر بسیار زیاد شده و دور شدن از مسیر خطرناک است، این قسمت توسط میله و طنابهایی برای کمک به کوهنوردان مجهز شده است. این پناهگاه در ارتفاع ۲۷۰۰ متری قرار گرفته و فاصله آن تا دوراهی اوسون حدود ۲ کیلومتر است. این پناهگاه که در سال ۱۳۴۲ ساخته شده دارای امکانات رفاهی برای شب ماندن است و یکی از بهترین محلهای شروع صعود به قله توچال و سایر قلههای شمال تهران به شمار میرود. شیر پلا در گویش مازندرانی به معنای شیر برنج است.
دره اوسون
ادامه مسیر به سمت چپ از دوراهی اوسون کمتر از یک کیلومتر به درهای زیبا به نام اوسون میرسد. هتل اوسون در این محل واقع شده و اقامت در یک اتاق دو نفره در این هتل ۷۵۰۰۰ تومان و اتاق ۴ نفره ۱۲۵۰۰۰ تومان هزینه دارد. طبیعت این منطقه بسیار زیبا و برای اقامت نیمروزی مناسب است. با ادامه مسیر از این محل به سمت شمال و شمال شرق میتوان از مسیر فرعی اما راحتتر به پناهگاه شیر پلا رسید. همچنین ادامه مسیر به سمت شمال و شمال غرب به ایستگاه ۵ توچال میرسد.
مسیر دسترسی به دربند
برای دسترسی به دربند، ماشینهای واقع در میدان تجریش را سوار شده و خود را به میدان سربند میرسانید. مسیر کافهها را در کنار رودخانه پیش میگیرید و کمکم ارتفاع میگیرید. بعد از گذر از چند پل زیبای چوبی به ده تاریخی پس قلعه میرسید. بعد از گذشتن از ده به پلی فلزی میرسید که از اینجا دو مسیر مقابل شماست یک مسیر زیر پل است که بعد از گذر از پل چوبی شما را به منطقه بندیخچال هدایت میکند که محل بسیار مناسبی برای علاقهمندان به سنگنوردی است و مسیر دیگر مسیر مستقیم است که پس از گذر از چند کافه و کمی ارتفاع گرفتن دوباره به یک دوراهی میرسید که با تابلو مسیر مشخص شده است.
مسیر سمت چپ شما را به هتل اوسون، دیواره زیبای اوسون، آبشار بلند سوتک و در بالاتر ایستگاه پنج تله کابین و درهی پر آب ارس و همچنین قدیمیترین مسیر صعود به قله توچال یعنی اسپید کمر دعوت میکند. مسیر سمت راست که از کنار جنگل داخل دره میگذرد، بعد از گذر از چند کافه کمی ارتفاع میگیرد و شما در سمت راست خود میتوانید منطقه بندیخچال را با آن سنگهای زیبایش و همچنین سنگنوردان مشتاق را در حال سنگنوردی مشاهده کنید و همچنین دیواره بلند بندیخچال را ببینید که مانند نگینی در انتهای آن میدرخشد. مسیر را ادامه داده و به کافه رجب در کنار قرارگاه امداد نجات میرسید، از اینجا به بعد تا پناهگاه شیرپلا باید با دقت بیشتری گام در مسیر بگذارید. بعد از گذر از آبشار دوقلو به پناهگاه شیرپلا و آبشار زیبایش میرسید. از میدان سربند تا شیرپلا ۲ تا ۲/۵ ساعت زمان لازم است. پناهگاه بسیار مجهز بوده و امکان شبمانی نیز فراهم است، واحد هلال احمر جهت کمکهای ضروری یا حوادث غیرقابل پیشبینی در منطقه مستقر است.
بر پایه نظرسنجیهای انجام شده، دربند نخستین گزینه شهروندان تهرانی برای پذیرایی از میهمان خارجی و شهرستانی است و پس از آن فشم، لواسان و درکه قرار دارند.
تاریخچه محله دربند
همان طور که پیشتر بیان کردیم، دربند قسمتی از ناحیه شمیرانات بوده و تاریخ شکل گیری این محله تحت تاثیر تاریخچه شمیرانات قرار می گیرد. گفته می شود اولین بار دو نفر از سمت طالقان (محلی در قزوین) به این ناحیه کوچ کردند، در اینجا خانواده تشکیل دادند و پایه های محله دربند را گذاشتند. قدمت محله دربند به ۲۰۰ سال پیش باز می گردد و گفته شده باغ معروف شاطر آن ۱۰۰ سال پیش در این محل ساخته شده است. خوب است بدانید که محدوده جغرافیایی قدیمی محله چندان تغییر نکرده است و شما با گردش در دربند تقریبا به همان محله قدیمی قدم می گذارید. در گذشته مردم محله دربند به زبان تاتی (۱) سخن می گفتند که این زبان هنوز در روستای پس قلعه، روستایی بالاتر از محله دربند، شنیده می شود.
دربند به واسطه مکان عالی و داشتن آب و هوایی خوب، از قدیم مورد توجه بزرگان، افراد ثروتمند و پادشاهان مختلف بوده و بسیاری از آن ها از این منطقه ییلاقی برای تفریح در تابستان استفاده می کردند. همین باعث شد، اندک اندک دربند و فضای طبیعی اطراف آن مورد توجه قرار بگیرد و کاخ هایی نظیر سعدآباد در کنار آن ساخته شود.
دوره قاجار برای دربند دوره رونق و رفت و آمد بود و بسیاری از شاهزادگان این سلسله مانند شاهزاده اللهوردیمیرزا و ابوالملوک کیومرث میرزا در این مکان اقامت داشتند. در روز چهارشنبه ماه رمضان ۱۳۰۳ (خرداد ۱۲۶۵) ناصرالدین شاه، به دربند رفت و از روستای پس قلعه و آبشار آن دیدن کرد. در این دوران بود که عمارت ناهارخوری دربند به این محیط ییلاقی و تفریحی اضافه شد.
از جمله ساختمان های تاریخی که در دربند وجود داشت، می توان به یک باب حمام و تعدادی آب انبار در خانه های مختلف اشاره کرد. قناتی هم در این محله قرار داشت که آب آن به سوی رود دربند و کاخ سعد آباد روان بود و امروزه نیز وجود دارد. علاوه بر اینها یک تکیه (حسینیه) و دو مسجد ۲۰۰ ساله هنوز در این محله موجود هستند که قدمت تاریخی دربند را نشان می دهند. دو قبرستان تاریخی نیز در دربند وجود دارد که نشان از گذشته دور این محله دارد.
دربند در قدیم شامل محله هایی به نام مرغ محله (مغ محله)، کنار محله، کلاغ پر و سربند، شاه محله و ترش محله می شد که این محله های کوچکتر، منطقه بزرگ دربند را شکل می دادند.
در زمان رضاشاه و به فرمان او در زمین های دربند یک مهمانخانه و چندین ویلا در کناره رود و پیش از میدان سربند ساخته شد. در این زمان به دلیل شدت آب و تنگ بودن گذر و راه، پلی بود که بر رودخانه ایجاد شد. این اقامتگاه (مهمانخانه دربند) نخستین مهمانخانه آبرومند در ایران بود و امکانات پذیرایی آن از شخصیت ها و گردشگرهای داخلی و خارجی در سطح قابل قبولی قرار داشت. این مهمانخانه اندکی بعد به هتل دیپلمات تغییر نام داد و تا اواسط دوره محمدرضا شاه پهلوی تنها هتل مناسب ایران به شمار می رفت. در کنار ساخت مهمانخانه، چندین ویلا، اداره شهربانی، شهرداری، پست و کارخانه برق (که برق کاخ های سعد آباد از اینجا تامین می شد) نیز به محله اضافه و آن را در مسیر پیشرفت قرار داد.
مسیر دسترسی
آدرس: استان تهران، شهر تهران، منطقه یک شهری، محله دربند
برای رسیدن به دربند و زیبایی های آن باید خود را به میدان تجریش برسانید. میدان تجریش یکی از شمالی ترین میدان های شهر تهران است. شما می توانید با استفاده از اتوبوس های خط بی آر تی (تندرو) راه آهن – تجریش و یا با کمک خط یک متروی شهری (خط کهریزک-تجریش) و یا تاکسی های درون شهری به این میدان برسید. از آنجا با خودروی شخصی یا تاکسی های خط دربند-تجریش راه خیابان دربند را در پیش بگیرید و در میدان سربند از ماشین پیاده شوید.
به به
عالی بود. هیچی به اندازه اون لواشکا و آبگوشت خوشمزه نیستن در دربند
خیلی تشکر از سایت و تصاویر خوبتون
تشکر از نظر شما