جاهای دیدنی و بناهای تاریخی پیرانشهر

قدیمی ترین آثار به دست آمده از کاوش در تپه باستانی سیلوه پیرانشهر که از بهترین جاهای دیدنی آذربایجان غربی است متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد و دوره مس و سنگ است که از این دوره علاوه بر سفال های شاخص کاه رو و منقوش، ابزارهای سنگی از جنس ابسیدین و کوارتز و چرت نیز در کنار ادوات سنگی به دست آمد.

آثار ارزشمند تاریخی در تپه باستانی سیلوه پیرانشهر

بیشترین استقرار محوطه متعلق به عصر مفرغ منطقه جنوب دریاچه ارومیه است که از جمله فرهنگ های کمتر شناخته شده شمال غرب ایران به شمار می آید.
بیشترین استقرار تپه باستانی سیلوه پیرانشهر که نزدیک به ۸ متر از آثار این محوطه را در بر می گیرد نیز متلعق به این دوره است.

با توجه به تحولات منطقه ای و فرامنطقه ای زیاد در این منطقه و محوطه در دوره مفرغ، آثار به دست آمده نیز قابل توجه است.
وجود چندین فاز و دوره های معماری به همراه سفال های شاخص در کنار ابزارهای سنگی، فلزی و استخوانی از یافته های شاخص دوره مفرغ در تپه سیلوه است.
شاخص ترین یافته دوره مفرغ دو لوح شمارشی متعلق به دوره آغاز نگارش و عصر مفرغ است که بسیار شبیه به نمونه های بدست آمده از تپه گودین کرمانشاه و محوطه های همزمان خود است.
پس از دوره مفرغ آثار و نهشته هایی از دوره عصر آهن در محوطه قابل مشاهده است،با توجه به بررسی های اولیه به نظر می رسد این آثار و نهشته ها بیشتر متعلق به دوره های عصر آهن II و III شمال غرب ایران و حوزه فرهنگی حسنلو باشد که البته این دوره با توجه به ابهامات و اهمیت آن نیازمند مطالعات و بررسی های بیشتری است
جدیدترین آثار محوطه شامل قبور فراوانی از سده های میانی اسلامی (سلجوقی – ایلخانی) تا قبور معاصر را در بر می گیرد که اطلاعات انسان شناختی فراوانی  برای بررسی مطالعات مختلف در اختیار پژوهشگران می گذارند.

نخستین فصل کاوش های نجات بخشی سد سیلوه در دو محوطه تپه قبرستان سیلوه و تپه سرباز سیلوه با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال انجام است، با توجه وسعت محوطه، سعی بر این بود تا در کمترین زمان ممکن بیشترین اطلاعات از این کاوش به دست آید.

سوغات پیرانشهر

سوغات پیرانشهر بیشتر محصولات کشاورزی است.
کار بیشتر مردم شهرستان پیرانشهر دامداری و کشاورزی است.
از سوغات پیرانشهر می توان به: گندم، جو، نخود، چغندر قند، ذرت، سیب، زرد آلو و انگور سیاه اشاره کرد که بسیار خوب و مرغوب است.

کشور ما ایران هنرمندان زیادی دارد که در جای جای این کشور آثاری فاخر از خود به نمایش می گذارند.
صنایع دستی هر شهر اصالت آن شهر را به نمایش می گذارد.
برخی از صنایع دستی شهرستان پیرانشهر:

نساجی سنتی قالیبافی گلیم بافیگیوه دوزیپالان دوزی 
پالان چیزی شبیه به زین است که روی کمر ستور یا شتر قرار داده می‌شود.
پالان از جنس پارچه و گونی ساخته می‌شود و داخل آن را با کاه پر می‌کنند.

بافتنی های سنتیصنایع چوبی

گردشگری پیرانشهر

جاذبه های گردشگری پیرانشهر بسیار زیبا و چشم نواز است.
برخی از جاذبه های گردشگری شهرستان پیرانشهر:

منطقه حفاظت شده میرآباد خانقاه شمس برهان روستای خورنجتپه های باستانی پیرانشهرجنگل های پردانان
طبیعت سر سبز و زیبای پیرانشهر معرفی جاذبه های گردشگری شهرستان پیرانشهر، واقع دراستان آذربایجان غربی و در فاصله ۱۲۹ کلیومتری جنوب شهرستان ارومیه قرار دارد.

کوهستان مرتفع قندیل
قندیل یکی از کوهستان‌های رشته کوهای زاگرس است که در مرز کردستان ایران و کردستان ترکیه قرار دارد.
بخشی از این کوهستان در شهرستان پیرانشهر است.
بلندترین قله ی  آن به نام که و کز و به ارتفاع 3800 متر در کردستان ترکیه قرار دارد.

آبشار خرپاپ
آبشار خرپاپ در میان جنگل‌های پردانان شهرستان پیرانشهر و در مرز استان‌های آذربایجان غربی و کردستان واقع شده است. جنگل‌های سرسبز و خوش آب و هوای پردانان در 22 کیلومتری جنوب پیرانشهر و بر سر راه جاده پیرانشهر به سردشت واقع گردیده است

آشنایی با روستای خورنج در پیرانشهر

پیرانشهر در استان آذربایجان غربی واقع است و یکی از شهرهای مهم و تاریخی ایران به شمار می رود. این شهر به دلیل دارا بودن سنگ های گرانیتی نه تنها در ایران بلکه در سطح جهان نیز دارای شهرت است. ذخایر شناخته شده سنگ‌های گرانیت این شهر چهار میلیون تن برآورد می‌شود که به لحاظ تنوع رنگ و طرح استحکام در ایران و جهان منحصر بفرد است. موقعیت جغرافیایی این شهر در ناحیه کوهپایه ‌ای‌ قرار دارد که تپه‌ ماهورهای آن را بوته‌ های همیشه سبز در ردیف‌ کاری‌های منظم هندسی پوشانده ‌است. این شهر جاذبه های گردشگری بالقوه و جذابی را دارا می باشد که کمی ازدیده های دور مانده است.اگر علاقمند به آشنایی با این جاذبه ی گردشگری که به گفته کارشناسان تاریخی نهان در آن خفته است هستید ما را در ادامه همراهی کنید.

همانطور که در متن بالا اشاره کردیم، پیرانشهر شهری تاریخی و پراهمیت در آذربایجان غربی است که تعداد ۱۱۳ تپه باستانی دارد و این امر حاکی از تاریخی بودن این منطقه و همچنین وجود تمدن های نیرومند پیش از اسلام مانند تمدن ماننا، پارسوا، اورارتو، مادها، زاموا و تمدن اسلامی است. در این شهر منطقه به نام موکریان وجود دارد که سنگ های مرموز و عجیبی در آن نیز قرار دارند، برای این سنگ ها داستان ها و روایات فولکلور و تاریخی زیادی وجود دارد که به دلیل نبود مستندات تاریخی به صورت افسانه در آمده اند و افسانه خورنج از جمله آنهاست.

روستای خورنج در پیرانشهر

روستای خورنج در پیرانشهر در فاصله ی ۲۰ کیلومتری شمال شرقی این شهر بر سر راه مهاباد نیز قرار دارد. این روستا در مجاورت منطقه ای قرار دارد که با سنگ های عظیم الجثه ای احاطه شده است و این سنگ ها به طرز شگفت انگیزی بر روی هم انباشته شده اند. در اطراف این روستا چندین تپه ی باستانی با تاریخ قبل از اسلام و یک کتیبه و همچنین آثار یک دژ محکم کوهستانی شناسایی شده اند که حکایت از تاریخ کهن و پرفراز و نشیب این منطقه دارد . بعضی از این آثار توسط سازمان میراث فرهنگی ثبت شده اند و بعضی دیگر در شرف ثبت شدن قرار دارند.

نقوش به جا مانده بر روی سنگ های روستای خورنج

نکته ی جالبی که درباره سنگ های به جا مانده در روستای خورنج در پیرانشهر وجود دارد این است که هر کدام از سنگ هایی که در این منطقه وجود دارند اسم خاصی و همچنین داستان های مربوط به خودشان را دارا می باشند. محدوده ای که این سنگ ها اشغال کرده اند در حدود ۵/۲ کیلومتر مربع وبه شکل نواری سنگی در امتداد شرقی-غربی از شمال روستا می گذرد. در میان این سنگ ها، سنگ هایی یافت می شود که دارای نقش برجسته و کنده کاری شده حیواناتی مانند  شتر و مار و پرنده هستند که اگر بصورت دقیق وعلمی مورد بررسی قرار گیرند امکان یافتن نقوش ماقبل تاریخی و یا کتیبه های سنگی دور از انتظار نیست.

سطوح خارجی ناهمواری بر روی سنگ های این منطقه وجود دارد که برای کسانی که صخره نورد ابتدایی هستند می توانند یک جاذبه ی جذاب به شمار بیاید.

جاذبه های روستای خورنج در پیرانشهر

منطقه ای که این سنگ ها در روستای خورنج در پیرانشهر واقع شده است دارای آب های زلال و خوش طعمی هم می باشد که مردم محلی این منطقه و همینطور گردشگرانی که این به این روستا سفر می کنند می توانند از آن به بعنوان دارویی برای رفع سنگ کلیه و بیماری هایی مرتبط با کلیه نیز استفاده کنند.

مکانی غار گونه در محدوده ی اطراف روستای خورنج در پیرانشهر وجود دارد که نام آن کونه پیست است. مردم از این حفره جهت نگهداری پنیز نیز استفاده می کنند و این جالب است که در تمام این سال های از حفره ای که در این غار وجود دارد باد سرد و شدیدی نیز می وزد که حتی در مواردی هم دیده شده است که نیمه های تابستان نیز لاشه های حیواناتی یخ بسته اند.

اطلاعاتی مرموز در برخی کتب تاریخی درباره روستای خورنج

در سال ۷۳۰ هجری قمری، حمیدالله مستوفی در نزهه القلوب پیرانشهر را جز شهرستان های آذربایجان ذکر کرده است و در سفرنامه ی رابینو به پیرانشهر نیز اشاره ای شده است و همچنین عالم آرا این روستا را یکی از آبادترین مناطق آذربایجان معرفی کرده است.

اولین کسی که به این افسانه و افسانه های مشابه آن اشاره کرد نیز فردی به نام کرپورتر بود که از سیاحان انگلیسی به شمار می رفت وی در سال ۱۸۲۰ حکایتی را از یک پیر مسن این چنین نقل کرده است:

“شیخ تصریح کرد که در مسافتی نه چندان دور از دهکده‌ای که خورنج نامیده می‌شود، بقایای یک شهر بزرگ است که در آن تعداد بیشماری اشکال سنگی به شکل انسان وجود دارد که در اثر قهر و غضب پروردگار تبدیل به سنگ شده‌اند. او من را برای پیدا کردن این ویرانه‌های عجیب ترغیب کرد و اکنون من برای کشف حقیقت، در کمتر از ۳ فرسنگی شرق خورنج هستم.”

بنابر مشاهدات این سیاح، انبوهی ازسنگ‌ های قائم به اشکال نامنظم و به ارتفاع چهار تا پنج پا دیده می‌ شود که هیچ یک از آنها کوچکترین شباهتی به مرد یا زن و یا حتی نشانه‌ ای شبیه به آنها ندارند و کسی درباره زمان و دلیل تجمع زیاد آنها در این مکان چیزی نمی‌ داند.

بی توجهی به ظرفیت های گردشگری روستای خورنج در پیرانشهر

متاسفانه در حال حاضر بدون هیچ گونه توجه به قابلیت های توریستی که در روستای خورنج در پیرانشهر امکانش وجود دارد اما در کمال بی توجهی قرار گرفته و زمانی که به سمت آن بروید شاهد فعالیت های بی رویه صنایع و معادنی هستید که در اطراف آن در حال انجام است و این فعالیت ها می توانند به ظرفیت های گردشگری این منطقه آسیب وارد بنمایند و طبیعت بکر و وجود آثار تاریخی بی نظیر آن را به چالش بکشد.

مدیر میراث فرهنگی و صنایع گردشگری آذربایجان غربی گفته است که قابلیت های طبیعی این می تواند در توسعه گردشگری و اقتصادی روستای خورنج در پیرانشهر نیز بسیار موثر باشد و از همین رو باید از فعالیت های غیر مجاز و بدون کسب مجوز های لازم برای کار بر روی معادن جلوگیری شود.  چرا که گردشگران به دنبال مناطق بکر طبیعی هستند که بتوانند با اقامت در این فضاها با مردم بومی منطقه ارتباطات فرهنگی داشته و با آداب و رسوم آنها آشنا شوند.بدون شک با توجه به اینکه خورنج در زمره روستاهای هدف گردشگری قرار گرفته معرفی مطلوب این روستا  می تواند در توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال برای جوانان منطقه نقش بسزائی داشته باشد.