شهرستان فومن ، شهر مجسمه های ایران و یکی از زیباترین نقاط استان گیلان است که گردشگران، آن را با طبیعت سرسبزش، می شناسند. در سفر به فومن، همراه ما باشید.
در سراسر ایران، فومن را با باغ ها، شالیزارها، مجسمه ها، درختان چنار و مناظر زیبای طبیعی می شناسند. سرزمینی تاریخی که باستان شناسان آن را در گروه قدیمی ترین مناطق شمالی کشور معرفی کرده و پیشینه ای 2500 تا 3000 سال را برای این سرزمین زیبا و سرسبز، تخمین زده اند. امروزه این شهرستان با بهره مندی از آب وهوایی معتدل و مطبوع، خوراکی های لذیذ و خوشمزه ی بومی، سوغات و صنایع دستی محلی، دیدنی ها و چشم اندازهای طبیعی و نیز آثار تاریخی بازمانده از دوران باستان، به یکی از پرطرفدارترین مناطق گردشگری در کشور تبدیل شده است که سالانه، پذیرای جمع زیادی از توریست ها و گردشگران از سراسر ایران و جهان است.
مرد غارنشین شهرستان فومن در غار سرشماری شد!
در مورد وجه تسمیه این شهر زیبای شمالی به فومن، نظریات مختلفی وجود دارد، اما با توجه به آنکه کشت سیر در این منطقه از دیرباز مرسوم بوده و در وسعت زیادی صورت می پذیرفت، می توان علت شهرت این شهرستان به فومن را همین امر در نظر گرفت؛ چرا که در فرهنگ فارسی معین، واژه ی «فوم» به معنای «سیر» است و پسوند «ن» نیز به معنای «جایگاه کشت» است. هرچند در برخی نظریات، «فومن» به معنای «پناهگاه اندیشمندان» نیز معرفی شده است.و از ریشه واژه ی بهمن گرفته شده است.
شهرستان فومن علاوه بر زیبایی های طبیعی و دیدنی های تاریخی، از گذشته های دور تا به امروز، سرزمین ادبا، شاعران، فرهیختگان و عاشقان ایران بوده و بزرگان بسیاری در آن پرورش یافته اند. کیومرث صابری فومنی (گل آقا، بنیانگذار موسسه ی گل آقا) از طنز نویسان فومن، شیون فومنی از شاعران معروف فومن، آیت الله اریب، آیت الله فومنی حائری و آیت الله محمدتقی بهجت فومنی از علما، مراجع تقلید و عارفان معاصر، از جمله مشاهری و بزرگ مردان این سرزمین هستند.
جاذبه های گردشگری فومن
قلعه رودخان فومن
در 20 کیلومتری شهرستان فومن، بنایی تاریخی وجود دارد که گروهی از باستان شناسان، قدمت آن را در دوران حکومت ساسانیان تخمین زده اند. وجه تسمیه این اثر تاریخی، به علت قرارگیری و احداث آن در کنار رود است که در گذشته به «دژ روگان» شهرت داشته و با گذشت زمان به «قلعه ی رودخان» تغییر نام داده است. این عمارت کهن در بین مردم به نام های دیگری مانند «دژ روخان»، «قلعه ی حسامی»، «قله رخون»، «قلعه ی هزارپله» و «دژ روگان» نیز شناخته می شود.
ویژگی منحصربه فرد قلعه رودخان، عدم نفوذ، فتح و دسترسی به آن توسط دشمن، در طول تاریخ است
این دژ قدیمی از بخش های مختلفی از جمله دو ارگ و قورخانه، تشکیل شده است. ارگ محل سکونت حاکم وقت و خانواده ی وی احداث شده و قورخانه نیز برای سکونت و انجام کارهای نظامی سربازان مورد استفاده قرار می گرفت. از دیگر قسمت های قلعه می توان به تعدادی ورودی، زندان، سردخانه، حمام، حوض، آبریزگاه، آب انبار، برج دیده بانی، چندین اتاق دیده بانی، تعدادی واحد مسکونی، برج و بارو و … اشاره کرد. از ویژگی های منحصربه فرد و جالب در مورد قلعه، سیستم دفاعی و امنیت بی نظیر آن است؛ چرا که در طول تاریخ و در مدت زمان پویایی آن، هیچ دشمنی موفق به فتح آن نشده است.
پارک فومن
دیدنی های زیبای شهر فومنیکی از زیباترین و محبو ب ترین تفرجگاه ها در فومن، «پارک فومن» این شهرستان است که به دیل حضور انواع مجسمه ها از جمله مجسمه های چهار دختران، در بین گردشگران مشهور و محبوب است. مجسمه هایی که نمایانگر سعی، کوشش و زحمت بی دریغ زنان و دختران روستاها و دهکده های فومن است که به کشاورزی مشغول بوده و سرزندگی و تلاش را به نمایش می گذارد.
همچنین حضور مجسمه های کودکان با چهره هایی شاد و خندان که در محوطه ی پارک قرار دارد، نشاط مردم و بازی های محلی آن ها را به نمایش گذاشته است. دستگاه های بازی نیز در کنار این مجسمه ها، این مکان را به یکی از تفریح گاه های محبوب فومن، تبدیل کرده است.
روستای فوشه
یکی از مناطق دیدنی در شهرستان فومن، روستای فوشه در فاصله ی 22 کیلومتری جنوب غربی این شهرستان است که در نزدیکی «قلعه ی رودخان» قرار دارد. محصور شدن این روستای زیبا از غرب، جنوب و جنوب غربی به مناطق کوهستانی، ارتفاعات و جنگل های زیبا با چشم اندازهای فوق العاده و قرارگیری آن در دامن کوه و جنگل، از ویژگی های ناب و دوست داشتنی این منطقه از شمال کشور برای بازدید و مسافرت محسوب می شود که سالانه میزبان علاقه مندان بسیاری به طبیعت و ایرانگردی است. همچنین پوشش گیاهی متنوع و حضور درختانی همچون توسکا، افرا، لرگ، راش، خرمندی و راش طبیعتی زیبا با آرامش و سرسبزی منحصربه فردی را برای ساکنین و بازدیدکنندگان از این منطقه، به ارمغان آورده است.
دیدنی های زیبای شهر فومن
غار خون فوشه
در فاصله ی 15 کیلومتری از روستای فوشه و در نزدیکی قلعه ی رودخان شهرستان فومن، غاری کهن با قدمتی بالغ بر 3 هزار سال قرار دارد که می توان از آن به عنوان یکی از دیدنی ها و جاذبه های ارزشمند این منطقه از استان گیلان یاد کرد. این غار در منطقه ای جنگلی قرار دارد و به دلیل قدمت تاریخی و زیست محیطی از ارزش و اهمیت والایی برخوردار است. گردشگران در مسیر دسترسی به غار با جاذبه های بکر طبیعی و زیبایی های خارق العاده ای روبه رو می شوند که سختی راه و پیمودن شیب تند مسیر را به فراموشی خواهند سپرد.
بقعه سبز قبا
از اماکن مذهبی در شهرستان فومن، آستان مقدس امامزاده سبزقبا (ع) است که در روستای شنبه بازار این شهرستان قرار گرفته و به یکی از مقاصد گردشگری مذهبی در این خطه از کشور، تبدیل شده است. از نکات قابل توجه در مورد این بقعه ی تاریخی، آرامگاه پیکر مطهر چند تن از شهدای جنگ تحمیلی است که در اطراف آن قرار دارد.
در اطراف بقعه سبز قبا، پیکر چندتن از شهدای جنگ تحمیلی قرار دارد که مهم ترین دلیل حضور گردشگران سراسر کشور در این بارگاه است
از جمله شهدای دفن شده در این بارگاه ملکوتی، پیکر پاک شهید سید جواد موسوی است که در فضای بقعه ی سبز قبا، آرمیده است. جالب است بدانید که در نزدیکی این امامزاده، درختی کهنسال و تنومند وجود دارد که گذشتگان آن را «درخت مزار» یا «درخت آقادار» می نامیدند. امروزه نیز برخی از مردم به تبعیت از باورهای قدیمی، به امید برآورده شدن حاجات خود، پارچه ای سبز رنگ را به درخت وصل می کنند.
ییلاق زودل سر فوم
در مسیر «قله ی تراشوم» در نزدیکی روستای «خانوانه ی» شهرستان فومن، ییلاقی زیبا با چشم اندازی بی نظیر و آب وهوایی مطلوب قرار دارد که به «زودل» شهرت یافته است. علت نامگذاری این مکان زیبا به «زودل»، به دلیل حضور روستای «زودل» در مسیر رسیدن به این ییلاق است. درواقع ییلاق بالاتر از روستا قرار گرفته و با بهره گیری از اسم روستا و قرارگیری ییلاق بالاتر از روستا (سر به معنای بالاتر است)، به ییلاق «زودل سر» نامگذاری شده است. این مکان طبیعی، یکی از جاذبه های گردشگری شهرستان فومن در استان گیلان است که سالانه جمع زیادی از توریست ها و مسافران داخلی برای بازدید از آن، به فومن سفر می کنند.
منطقه حفاظت شده گشت رودخان و سیاه مزگی
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری در استان گیلان و شهرستان فومن، منطقه ی حفاظت شده ی «گشت رودخان و سیاه مزگی» است که با بهره مندی از اقلیمی مرطوب و معتدل، پوشش گیاهی بومی و جنگل های کم نظیر هیرکانی، مراتع ییلاقی، جلگه ، رودهای متعدد خروشان و باغ های زیبای چای به ناحیه ای مناسب و مطلوب برای گردشگران و مسافران سراسر کشور تبدیل شده است. این منطقه در سال 1378 عنوان منطقه ای حفاظت شده را به خود اختصاص داد. در این بخش از استان گیلان، زیستگاه گونه های مختلفی از جانوران از جمله قرقاول، آبیا، تشی، گورکن، سیاه گوش، روباه، گربه ی جنگلی، گراز، خرس قهوه ای، مرال شوکا، شغال و پلنگ، است. از ویژگی های گردشگری در این منطقه ، حضور دره های عمیق، رودهای بسیار و آبشارهای خروشان است که طبیعتی بکر و فوق العاده را بوجود آورده است.
چشمه آب معدنی علی زاخونی و زمزمه
«چشمه ی علی زاخونی»، یکی از پدیده های زیبا و ارزشمند طبیعی است که نوشیدن آب آن به دلیل بهره مندی از بیکربنات، برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله مشکلات گوارشی، مفید است. «چشمه ی زمزمه» نیز از دیگر موهبت های الهی واقع در منطقه ی ماسوله از توابع شهرستان فومن است که به رنگ نارنجی است. جالب است بدانید که این چشمه به دلیل نزدیکی با معدن آهن، دارای طعم تلخ و نامطلوبی است، اما ساکنین محلی به دلیل فواید درمانی آب این چشمه، آن را با مقداری شکر مخلوط کرده و برای بهبود بیماری های ریوی و گوارشی از آن استفاده می کنند.
دیدنی های زیبای شهر فومن
شهرستان فومن، منطقه ای تاریخی و سرشار از زیبایی های بکر و منحصر به فرد طبیعی است که معرفی تمامی آن ها در یک مقاله، امکان پذیر نیست. از دیگر مکان های دیدنی در این شهر زیبا می توان به جاده ی سراوان-فومن، رودخانه ی پلنگ ور، مناطق کوهستانی فومن، ییلاق آندره، سراگوراب و کهنه گوراب، تالاب خطیب، روستای سرسبز گسکره، امامزاده ولی (ع) روستای مردخ، امامزاده سیدابراهیم (ع) ابرود و آبشار دوقلو اشاره کرد.
جاده سراوان – فومن
این بار که از جاده رشت به شمال کشور میروید نرسیده به رشت جاده دست چپتان را که به فومن میرود انتخاب کنید.جدای از سرسبزی بیهمتا و بکرش،اگر پاییز یا زمستان و بهویژه در ساعات اولیه صبح به این جاده برسید، با دیدن مه صبحگاهی که بر رنگ قهوهای مات درختان در زمینه آبی آسمان نشسته، رؤیایی در بیداری را تجربه میکنید.از دیدنیهای این جاده موزه بزرگ روستایی گیلان است.نمونههایی از انواع خانههای روستایی گیلان را در دل جنگلهای بکر سراوان پنهان کرده است.
رودخانه پلنگ ور
این رودخانه از رشتهکوههای تالش در ضلع جنوبی دهستان آلیان سرچشمه میگیرد.پس از مشروب نمودن مزارع کشاورزی روستای سه سار، از ضلع شمالی روستا خارج میشود. روستای سه سار در شهر فومن در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان صومعه سرا واقع شده است.
ییلاق آندره
ییلاق آندره از ییلاقات زیبای بخش سردار جنگل فومن و در فاصله ۵ کیلومتری ماسوله و در مرز بین گیلان و زنجان و در مسیر جاده ماسوله به خلخال قرار دارد. طبیعت زیبای این ییلاق آرامش را به روح آدمی برمی گرداند.جاذبههای طبیعی این دیار به قدری زیاد است که دل کندن از آن کار دشواری است.
بقعه عون بن علی
طبق شجرهنامه موجود این بقعه آرامگاه پسر محمد حنفیه پسر حضرت علی(ع) است بنای آن قدیمی و هشت ضلعی است دیوارهای داخل بقعه از سنگ مرمر و سقف به صورت طاق مدور است كه با گچ سفید كاری شده است بر دیوار غربی دری از چوب آبنوس و بسیار قدیمی با كندهكاریهای فوقالعاده ظریف وجود دارد كه به در چله خانه معروف است كه بنا به روایتی با ۲۰ پله راه به سردابی میبرد كه تا زیركوه كشیده شده است این در فعلا بسته است و پشت آن دیوار كشیده شده است مطابق كتیبهای كه روی ستون قطوری در مدخل بنا حك شده تعمیرات اساسی بقعه در زمان فتحعلی شاه صورت گرفته. وسط اتاق ضریح چوبی مشبكی قرار دارد ودر میان آن صندوقی موجود است كه منبتكاری بوده و بر حاشیه بدنههای آن كتیبهای به خط خوش از آیات قرانی كنده شده است. قدیمی ترین تاریخی كه از بقعه برمیآید مربوط به سنگ قبری است كه در تاریخ ۹۶۹ هجری قمری بر بدنه دیوار بنا نصب است.
در محله مسجد بر شهر تاریخی ماسوله قرار دارد.عون ابن علی بر طبق روایات،فرزند محمد حنیفه یا محمد ابن حنیف از نوادگان حضرت علی (ع)شمرده می شود.که متحملا دراوایل قرن سوم یا چهارم و شاید ششم هجری همزمان با ورود امام زاده ابراهیم (ع)شفت،امام زاده هاشم(ع)رشت و نیز سید جلال الدین اشرف(ع) استانه اشرفیه، به این ناحیه روی اورده بود.
این بقعه در مجموعه ای مذهبی ،مرکب از خود بقعه در میان ومسجد جامع در جوانب شرق وغرب،جای گرفته است.بقعه پلانی هشت گوش دارد و هر یک از اضلاع ۱۸۰سانتی متر طول دارند.گنبدی بر روی این فضا وجود دارد که ارتفاع صحن امام زاده تا زیر طاق گنبد اول۲۰/۴سانتی متر است.گنبد بقعه،حالتی شلحمی دارد که امروزه ان را با حلب پوشانده اند.دو مناره در اطراف گنبد این مسجد،احداث کرده اند که جدید است.قسمت بیرون امام زاده،دارای طاق نماهایی با اجر کاری وقسمت داخلی نیز طاق نماهایی دارد.
گفتنی است که در مورد تاریخ بنای این بقعه وتاریخ دقیق شهادت حضرت عون بن علی (ع)سند معتبر ومکتوبی یافت نشده است.این بقعه در دهه ی ۱۳۶۰ توسط مرحوم خلیل حاتمی ماسوله ،که ریاست هیئت امنای این بقعه را در دست داشت،تجدید بنا شد و جزو۱۲۰۰بقعه در اثار تاریخی ایران جای دارد.
منطقه ییلاقی کوربار
در محدوده شهرستان فومن استان گیلان، مناطق ییلاقی بسیاری وجود دارد که متأسفانه کمتر به آن پرداخته شده است از این رو از دید بسیاری از گردشگران ناشناخته باقی ماندهاند.کوربار یکی از نقاط ییلاقی شهرستان فومن است که در نزدیکی شهرک تاریخی ماسوله قرار دارد.
منطقه ییلاقی کوربار در میان کوههای جنگلی و سرسبز استان گیلان واقع شده و رسیدن به آن نیازمند انجام کوهپیمایی به مدت ۳ الی ۴ ساعت میباشد. از این رو افرادی که به این منطقه مراجعه مینمایند باید علاوه بر آمادگی بدنی برای انجام کوهپیمایی، از تجهیزات کافی نیز برخوردار باشند اما طبیعت این منطقه آنقدر زیباست که ارزش تحمل سختی مسیر را خواهد داشت.
برای دسترسی به منطقه کوربار باید بعد از ورود به شهرک تاریخی ماسوله، از نقاطی چون میلرزان، ویزه خونی، خجه خونی، سه ربار و تاریکش عبور کرد.
بقعه متبرکه سبزه قبا
بقعه متبرکه سبز قبا در روستای شنبه بازار در شهرستان فومن در استان گیلان واقع شده است. این بقعه و فضای پیرامون آن میزبان شهدای ۸ سال دفاع مقدس میباشد که در کنار همرزمانشان در این مکان آرمیده اند. وجود بارگاه مقدس شهید سید جواد موسوی در محوطۀ بقعه متبرکه سبز قبا موجب شده تا این بقعه میزبان خیل عظیم بازدید کنندگان و زائرانی باشد که به قصد زیات سبز قبا و نیز آرامگاه شهید سید جواد موسوی به شهرستان فومن سفر میکنند.
اقامتگاه بومگردی کُتام
قامتگاه بوم گردی کتام در روستای سقالکسار شهر فومن استان گیلان واقع شده است که در بافت روستایی قرار گرفته و به جاذبه های طبیعت گردی مثل دریاچه سقالکسار و شفت نزدیک است که گردشگران به راحتی میتوانند از این مناطق زیبا دیدن نمایند. بنای این خانه بومی بسیار زیبا و دلنشین به سبک خانه های روستایی شمال ساخته شده است که در محوطه آن حوض کوچکی که با گلدان هایی زیبا آراسته شده و همچنین برای استراحت و صرف میان وعده های سنتی و کلوچه های محلی میز و صندلی قرار دارد. این اقامتگاه دارای ۴ سوئیت مجزا میباشد که هر سوئیت سرویس بهداشتی اختصاصی دارد ولی آشپزخانه به صورت مشترک استفاده میشود.
آدرس اقامتگاه بومگردی کتام :استان گیلان ، شهر فومن ، روستای سقالکسار- نرسیده به سد خاکی سقالکسار