کیان شهری از توابع بخش مرکزی شهرستان شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری ایران است. شهری گم نام ولی با تمدن غنی و مردمانی غیور. شهر كیان از معدود سكونت گاه های كشور است كه قدمتی بالای 7000 سال را برای آن تخمین زده اند. شهری كه به جز تاریخ غنی، افرادی تقدیم جامعه كرده كه در هر زمان از سردمداران حكومت های گذشته تا كنون بوده اند. شهری آرام برای زندگی به دور از هیاهوی كاذب دنیای كنونی. شهری كه با دیدنی های تاریخی و طبیعی مسافران زیادی طی سال به خود می بیند و مهمان نوازی دیرینه خود را تقدیم آنها می كند.
«شهر كیان» كه در گذشته به «شه رز» و همچنین«سرخ لار» شناخته می شده، در سال های اخیر با نام «شهرك» و اخیرا با تغییر یافتن از روستا به شهر، با نام «شهر كیان» شناخته می شود. مردمی این شهرغالبا ترك زبان هستند. شهری كه اكثریت جمعیت آن را اهالی بومی این شهر تشكیل می دهند.
مهم ترین و با ارزش ترین مكان های شهر کیان ، وجود آستان باشكوه امامزاده شاهزاده عزیز الله از فرزندان امام حسن مجتبی (ع) در این شهر است. امامزاده ای صاحب كرامت كه همه روزه زائران زیادی را از شهر های اطراف به سمت خود جذب می كند. امامزاده در میان پاركی سرسبز و در كنار مقبره شهدای گمنام دفاع مقدس در فضایی آرام و دلنشین قرار گرفته است. در كنار این امامزاده عظیم الشان، صحنی بزرگ و زیبا و در سوی دیگر، مسجدی بنا شده است.
در شمال شهر كیان، آثار و بقایایی از یك تپه تاریخی به نام «گورگای تپه» وجود دارد. متاسفانه این تپه تاریخی طی سالیان اخیر به شدت مورد آسیب های طبیعی و انسانی قرار گرفته است. این تپه تاریخی برای اولین بار توسط باستان شناس آلمانی به نام آلن زاگارل مورد بررسی قرار گرفت. آثار و سفالینه های بدست آمده از این تپه و دیواره های تخریب شده آن نشان از وجود سكونت در این مكان در هزاره پنجم قبل از میلاد مسیح را دارد. كشف سفالینه ها، تیغه های مسی طبیعی و ظروفی كه اغلب در موزه شهركرد و دیگر مناطق كشور نگهداری میشود، و شباهت آن با سفالینه های دشت خوزستان، همدان و شوش نشان دهنده ارتباطی بین این منطقه و دیگر مناطق باستانی كشور بوده است. شهری قدیمی و باستانی كه نشانگر ارتباط فعال با دیگر تمدن های باستانی كشور را داشته است.
در میان شهر مسجد جامع محمد علی بیگ، خود نمایی می كند. مسجدی سنتی و با معماری زیبا كه بنای آن به دوره تیموری و باز سازی آن در زمان افشاریان برمی گردد. این مسجد زیبا دارای دو شبستان بهاره و زمستانه می باشد كه در كنار رواق شرقی آن كه با ستون های سنگی خود اوج معماری را در ایران باستان نشان می دهد. وجود مساجد متعدد در این شهر كوچك نشان از اعتقاد بالا و مذهبی بودن اهالی این شهر از گذشته تا كنون بوده است.
در جنوب شرقی شهركیان و در كنار جاده ارتباطی شهركرد به خوزستان پاركی بسیار وسیع و سرسبز با نام «قزل حصار» واقع شده است. پاركی كه با مساحت 230000 متر و درختان زیبا و امكانات رفاهی معمول، محلی برای اقامت مسافران و محل تفریحی برای بومیان می باشد. پاركی كه در بلندای تپه ای به همین نام احداث شده است. در اطراف این پارك طبیعی زیبا، محلی برای دوچرخه سواری و بازی كودكان ساخته شده است.
در ساختمان حمام قدیمی شهر، موزه ای مردم شناسی دائر گردیده است. موزه ای كه به همت اهالی بومی شهر با جمع آوری وسائل تاریخی و قدیمی و همچنین وسائل مورد استفاده در زمان های گذشته برای كشاورزی و تهیه انواع آرد و غذا در این مكان زیبا و تاریخی بنا شده است. از جمع آوری و راه اندازی این موزه مردم شناسی می توان به فرهنگ بالای اهالی این شهر و همت بی بدیل آنها پی برد.
امامزاده شاهزاده عزیزالله
امامزاده شاهزاده عزیزالله از فرزندان امام حسن مجتبی(ع) است که حرم مطهر ایشان در شمال شرقی شهر کیان در چهارمحال و بختیاری واقع است. این امامزاده دارای بقعه و ساختمانی است که در اطراف آن آیات قرآنی حک شده و نقاشیهای مختلفی در آن به کار رفته است. نقل است در حدود ۱۵۰ سال پیش این سید بزرگوار در این شهر سکونت داشتند و به جهت پاکی باطن و خلوص نیت، مردم ارادت بسیار به ایشان داشتند و کرامات زیادی از ایشان نقل شده است.
آستان باشکوه امامزاده عزیزالله (ع) در انتهای پارک شهرکیان، مقابل آرامگاه شهدای گمنام این شهر واقع شده است که پس از عبور از سردر باشکوه به صحن بقعه و از آنجا به مدخل اصلی بقعه میرسیم که توسط شش پلکان به آن راه مییابد.
در پیشانی ایوان کتیبهای در زمینه کاشی سبز با خط خوش نستعلیق نوشته شده« یا شاهزاده عزیزالله فرزند امام حسن مجتبی (ع) بانی حاج حفیظ الله آزادی و حاجی گرجعلی مالکی» همچنین دور اتاق مرقد را یک شبستان بزرگ احاطه کرده است و در سمت غرب آن یک مسجد نسبتاً بزرگی الحاق شده است.
پارک قزل حصار
این پارک یکی از اصلی ترین تفرجگاه های اهالی شهر کیان بوده و همچنین مسافران و گردشگرانی که به این شهر سفر می کنند، برای سپری کردن روزی آرام از فضای این پارک بهره می برند.اطراف این پارک مسیر زیبایی به طول بیش از ۲ کیلومتر به منظور پیادهروی و دوچرخه سواری موسوم به جاده نشاط احداث شدهاست.
پارک بوستان کتاب
پارک بوستان کتاب در ضلع جنوبی امامزاده شاهزاده عزیزالله احداث شدهاست. این پارک با دارا بودن تجهیزات تفریحی کودکان، تجهیزات ورزشی بزرگسالان و همچنین همجواری با آستان امامزاده شاهزاده عزیزالله یکی از مکانهای مناسب گردشگری در شهرکیان میباشد.
گورگای تپه (تپه شهر کهنه)
در بخش شمالی شهر کیان تپه ای تاریخی وجود داشته که با نام گورگای تپه شناخته می شود.طی اکتشافات انجام شده و اجسام بدست آماده در آن، قدمت این تپه را به هزاره پنجم پیش از میلاد نسبت می دهند.
تپه سراب (گنبدک)
تپه سرآب مربوط به دوران پیش از تاریخ است و در شهرستان شهرکرد، بخش مرکزی، شهر کیان واقع شده است.
مسجد جامع محب علی بیگ
بنای اولیه این مسجد قبل از دوره تیموری پایهگذاری شدهاست و در دوره افشار در سنه ۱۱۵۱ ه.ق مورد بازسازی قرار گرفتهاست و متعاقب آن در سنه ۱۳۱۸ ه.ق مورد بازسازی اساسی با مصالح آجر قرار گرفتهاست. این مسجد دارای دو شبستان بهاره و زمستانه است و رواق شرقی آن دارای شبستان ستوندار سنگی بوده و کاربندیهای سقف و آجر کاریهای آن از ویژگیهای معماری این مسجد محسوب میشود.
خواجه خضر زنده
از دیگر اماکن مقدس و معنوی این شهر، چاه و نظرگاهی در بافت قدیم ودل شهر به نام خواجه خضر زنده است.این نظرگاه که به اعتقاد مردم و پیشینیان این شهر، نظرگاه حضرت خضر (ع) بوده همچنان محل تجمع و نذر و نیاز مردم به ویژه در ایام محرم و روز تاسوعای حسینی است.
موزه مردم شناسی شهر کیان
هیئتهای باستان شناسی در تپه باستانی گورگای در ۷ کیلومتری شهرکرد و در شمال شرقی شهر کیان موفق به کشف آثاری شدند که نشان می دهد قدمت زندگی در آن به حداقل ۷ هزار سال پیش می رسد و از این جهت آثار شهر کیان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در شهر هفشجان که ۱۴ کیلومتر با شهرکرد فاصله دارد، سفال ها و ابزارهای سنگی را یافتند که تخمین زده می شود ۹۰۰۰ سال پیش ساخته شده باشند و گمان می رود که تپه اسکندری شهر هفشجان سازهای شبیه زیگورات (معبد الهی) داشته است.
اقامتگاه بوم گردی ارگ کیان
اقامتگاه بوم گردی ارگ کیان کیان که قدمت بنای آن به حدود سال 1330 باز می گردد، از خانه های قدیمی در کیان است. این اقامتگاه در سال 1396 برای پذیرایی از دوستداران این خانه های تاریخی، مرمت و بازسازی شد و در اردیبهشت سال 1397 به بهره برداری رسید. اقامتگاه ارگ کیان شامل یک حیاط اصلی و 4 باب اتاق می باشد که در کنار یکدیگر واقع شده اند و برای ورود به اتاق ها سه پله وجود دارد. لازم به ذکر است به دلیل حفظ بافت قدیمی و سنتی تمامی اتاق ها فاقد تخت، تلویزیون، حمام و سرویس بهداشتی هستند، حمام و سرویس بهداشتی ایرانی و فرنگی به صورت عمومی در محوطه اقامتگاه تعبیه شده است.
اقامتگاه بوم گردی ارگ کیان در شهرستان کیان که در فاصله 8 کیلومتری شهرکرد واقع شده، قرار دارد. گردشگرانی که به دنبال فرصتی برای دوری از هیاهوی زندگی شهری و ماشینی هستند، می توانند در اقامتگاه بوم گردی طعم زندگی به سبک سنتی را تجربه کنند.