لوشان از جمله شهرهای بخش مرکزی شهرستان رودبار در استان گيلان ايران است.که بخشی از جاذبه های گردشگری گیلان را تشکیل می دهد. لوشان از جمله شهرهای چند قومیتی ایران است که لرها، کرمانج ها، فیلی ها، گیلک ها، تات ها، قفقازی تباران و ترک زبانان با اتحاد و صمیمیت در آن زندگی می کنند.
اقتصاد
اقتصاد گروههايی از مردم از طريق کشاورزيی (پياز و سيب زمينی و گندم) و باغداری (زيتون) ميگذرد. دراين شهر دو کارخانه سيمان فعاليت دارد و معدن زغالسنگ سنگرود نيز در حوالی شهر لوشان واقع شدهاست.
جغرافيای مردمی
مکان اصلی لوشان بالاتر از مکان فعلی آن قرار داشته که با احداث جاده اصلی به مرور زمان در حاشیهٔ ای جاده خانههایی ساخته شد و شهر به مکان فعلی انتقال یافت مردم بومی لوشان ترکها بودهاند که هم اکنون نیز به طور عمده در مکان قدیمی خود (لوشان بالا) ساکن میباشند و مردمان لر و لک و کر مانج ساکن در این منطقه از اقوام تبعیدی دوران مشروطیت و طاغوت میباشند و اصالتا و اساسا متعلق به شهرهای لک و کرمانج نشین کشور میباشند.
پل خشتی لوشان
پل خشتی لوشانپل خشتی لوشان در شهرستان لوشان، جنوبی ترین شهر استان گیلان و در مسیر رشت – قزوین در فاصله ۹۳ کیلومتری مرکز استان، واقع است و به دلیل اختلاف سطح ابتدا و انتهایش یکی از خاص ترین پل های ایران محسوب میشود. دلیل نامگذاری این پل نیز به خاطر قرار گرفتن آن در شهر لوشان بوده است. این پل که از جمله آثار تاریخی و قدیمی استان گیلان و شهر لوشان به شمار میآید، بر خلاف بقیه پلهای خشتی که قوسی میباشند، به صورت پلکانی طراحی و ساخته شده است. در قسمت ورودی پل کتیبهای وجود دارد که بر روی آن اطلاعاتی راجب به تاریخ ساخت آن حک شده است.طول کلی این پل ۱۰۲ متر و عرض آن ۲۰/۷ متر است. در دو طرف مسیر عبور عابران، جان پناههایی تعبیه شده و کف پل با قلوه سنگفرش شده است.
امامزاده قل قلی
مردم محلی و گیلکها امامزاده حنفیه را با نام «قلقلی» بیشتر میشناسند.امامزاده حنفیه یا قل قلی را در راه قزوین – گیلان می توان یافت، در ۱۵ کیلومتری شهر « لوشان» و در روستای مرتفع « بیورزن» . آرامگاه این امامزاده را در ارتفاع ۱۰۴۵ متری ساخته اند. سنگ بنای آن در زمان آل بویه گذاشته شد و در هر دوره، این بنا را به نحوی بازسازی کرده اند؛ اما ساختمان تاریخی امامزاده در زلزله ی رودبار سال ۱۳۶۸ کاملا فرو ریخت و دوباره ساخته شد.
اندک اطلاعات مربوط به این امامزاده را میتوان در پورتال استانداری گیلان رودبار پیدا کرد، البته نه با نام امامزاده قلقلی یا غلتان، بلکه با همان نام محمد بن حنفیه؛ ولی همین نام عجیب محلیاش است که تا به حال توجه خیلیها را جلب کرده و حتا به آن مکان کشانده است، نامی که از روایتهای دهان به دهان مردم باقی مانده و ظاهرا هم هیچ سند مکتوب و مستندی که تأییدکنندهی رفتار مردم در این امامزاده برای گرفتن حاجتشان باشد، وجود ندارد.
روایت است به این دلیل، این امامزاده را قلقلی مینامند که در زمان حیات حنفیه، ایشان داخل چاه میافتد یا شاید به چاه انداخته میشود، اسب ایشان طناب را داخل چاه میاندازد و با غلتیدن، محمد بن حنفیه را بیرون میآورد. نقل دیگری هم وجود دارد؛ بین یکی از امامزادگان و کفار درگیری میشود و در محلی که به شهیدگاه معروف است، به ایشان (محمد بن حنفیه) ضربه وارد میشود و از اسب میافتد و به حالت غلتان از آن مکان به محل دفن کنونیاش میرسد و به شهادت میرسد. برای همین سالها است مردمی که به این امامزاده میآیند، طبق همین روایتها، مسیری را غلت میزنند تا حاجت بگیرند.
روستای خرم کوه
روستای خرمکوه در فاصله پنجاه و دو کیلومتری شهر لوشان در ارتفاع هزار و ششصد و یک متری از سطح دریای آزاد در جنوب استان گیلان، قسمت البرز غربی قرار دارد.روستای خرمکوه دارای صد و هفت خانوار و جمعیتی در حدود سیصد و چهارده نفر می باشد و به گویش تاتی (دیلمی، گیلکی) تکلم میکنند.
تاریخ بخش عمارلو و تاریخ روستاهای آن، پر از نشانه هایی می باشد که حکایت گذشته این منطقه می باشد. در روستای روستای خرمکوه، آثار باقی مانده از گذشته چندین مورد است که چند مورد از آثار تاریخی خرمکوه به شرح زیر است:
۱- قلاکوتی: دو قلعه روبه روی هم ،که محل دیده بانی و در دو طرف راه می باشد.
۲-بقعه امامزاده طاهر خرمکوه: بقعه امامزاده طاهر (ع) روستای خرمکوه در بخش عمارلو شهرستان رودبار واقع در ارتفاع چهارصد متری کوه هزارخال دارای بنایی با یک اتاق و ایوان به مساحت تقریبی پانزده متر مربع با صندوق و دیوارهای نقاشی شده می باشد که قدمت آن به دوران قاجاریه باز میگردد. این بقعه در حدود سال هزار و سیصد و سی و پنج بر اثر سیلاب ویران شد و در آن سال تجدید بنا گردید که در زلزله معروف رودبار به کلی تخریب شد و اکنون محل مرقد به وسیله اتاقکی سنگ و گل به شکل مربع به ضلع دو و نیم متر پوشیده شده است.
۳-اسیو روخونه (باقی مانده آسیاب آبی) در آسیاب رودخان.
۴-قبور و آثار حفاریهای غیر مجاز در زمینهای کشاورزی دیم در کاکول سر، بره سر، زردبره، لابلا، پس رو و بسیاری از نقاط دیگر که به دلیل بی توجهی و تخریب توسط سودجویان تقریبا نابود شده اند.
۵-سکونتگاه و غارهای اولیه، از جمله غار اسکلچک.
برای رسیدن به روستای روستای خرمکوه یک مسیر اصلی و سه مسیر فرعی وجود دارد:
۱- مسیر اصلی، از مرکز استان، رشت به شهر لوشان (شهر آفتاب گیلان) – امامزاده محمد حنفیه، روستای بیورزین – معدن سنگرود – جیرنده – یکنم – خرمکوه.
۲- از استان قزوین به لوشان در ادامه به مقصد خرمکوه که همان مسیر بالاست.
۳- استان قزوین – دستجرد – انبوه – ویه ناوه – خرمکوه.
۴- رشت – رستم آباد – بره سر – خرمکوه.
۵- سیاهکل – توتکی – لاروخانی – دیلمان – جلیسه -خرمکوه.
۶- رودسر – رحیم آباد – ملکوت – سه راهی دیلمان – جلیسه – خرمکوه.
