روستای دل در کردستان است. این روستا هم از لحاظ طبیعی و هم از تاریخی اهمیت و ارزش بسیار بالایی دارد .این روستا از توابع شهرستان سروآباد که در استان کردستان قرار دارد می باشد و در فاصله ی حدودی ۳۴ کیلومتری شهر سروآباد واقع شده است. این روستا که از جاذبه های گردشگری سروآباد می باشد ، در میان کوهی با آب و هوای سرد و نیمه مرطوب واقع است و رودخانه سیروان از پایین آن می گذرد. کوه مشهوری هم در این منطقه وجود دارد که نام آن هیشور است و از شمال شرق تا شمال غرب منطقه روستای دل در کردستان امتداد دارد.
قدمت تاریخی: روستای دل با توجه به موقعیت جغرافیایی آن یک روستایی کهن و تاریخی است. که قدمت آن به بیش از ۵۰۰ سال می رسد، هر چند این موضوع به طور دقیق مشخص نشده ، اما وجود کوه ها، دشت ها و مکان هایی که در این منطقه وجود دارد، دلالت بر قدیمی بودن روستای دل دارند. از جمله؛ بومه گه وری (بوم گبر یا مکان گبرها) وجود باغ یا چشمه ایی به نام دژگا یا دزگا و غار گبرها که در زبان هورامی که جای دو حرف ب و واو عوض می شود و معنی بزرگ را دارد، همچنین منطقه ایی به نام گردنه ی هوم در این منطقه دلالت بر تاریخی بودن این روستا را دارند. (هوم نام گیاهی بوده است که در زمان زردشتیان به عنوان شراب استفاده می شده).
از افراد نامی روستای دل می توان به ملا عبدلله متخلص به هجرانی شاعر و عالم منطقه، ماموستا رحیم از معلمان و روحانی روستا، شاعرانی مانند احمد قادری و عبدالله عبدی و همچنین شیرین خانم فرزند محمود که حدود ۲۰۰ سال پیش قرآن را به صورت خطی نوشته است، اشاره کرد.
روستای دل را می توان مهد تولید کفش های سنتی کردی (کلاش یا گیوه) دانست. که هم اکنون با توجه به مشغول بودن اکثر جوانان و زنان روستا به این هنر دستی منطقه اورامان بیکاری در سطح روستا در حد بسیار پایینی است.
کشاورزی، دامداری، باغداری و مهارت های دیگر از قبیل ساخت چاقو. جاجم و آهنگری از دیگر مشاغل موجود در روستای دل است.
آب شامیدنی روستای دل از چشمه ای زیبا در کنار رودخانه ی سیروان و همچنین چشمه های دیگری که بیشتر آن ها فصلی می باشد، تامین می شود.
از افتخارات مهم روستای دل می توان به افتخار آفرینی شوراهای اسلامی این روستا اشاره کرد که در جشنواره ی شهید رجایی به عنوان شوراهای نمونه کشور معرفی و موفق به دریافت لوح تقدیر از دست رئیس جمهور شدند.
هم چنین می توان به خداحافظی شکارچیان این روستا با شکار اشاره کرد که در بهار سالجاری اسلحه های خود را شکسته و با طبیعت آشتی کردند .
چند نکته جالب در مورد روستای دل در کردستان
لازم به ذکر است که بدانید آب آشامیدنی این روستا از دل چشمه ای زیبا در کنار رودخانه ی سیروان و همچنین دیگر چشمه های فصلی این منطقه تهیه می شود.
از نظر وضعیت شبکه ارتباطی می توان به وجود مخابرات، تلفن ثابت خانگی و اینترت پر سرعت که به تازگی افتتاح شده و همچنین جاده ی روستای که در مرحله آسفالت قرار دارد، اشاره کرد.
از افتخارات مهم روستای دل در کردستان که بسیار مورد تقدیر همگان به خصوص دوستداران محیط درآمده خداحافظی شکارچیان آن با شکار بوده و آن ها شکستن اسلحه های خود اعلام کردند که با طبیعت دوست هستند و دیگر هرگز باعث تخریب در آن نخواهند شد.
در این روستا برای رفتن به پشت بام خانه ها ، نیازی چندانی به نردبان وراپله نیست .مگر در خانه های که در بالای تپه قرار دارند.
مصالح خانه های قدیمی از سنگ و چوب هستند هر چند که در برخی موارد از خشت خام هم نیز استفاده شده و معدود خانه هایی هستند که گنبدی باشند.
همه کوچه های باریک به میدان اصلی وصل می شوند.
این روستای برای سالمندان به دلیل کوهستانی بودن منقطه آنچنان پیشنهاد نمی شود، به خصوص در فصل زمستان که امکان عبور و مرور برای همه افراد مشکل است.
با توجه به تنوع پوشش گیاهی که در این منطقه وجود دارد و انواع درختانی نظیر عناب و زرشک در آن پرورش می یابند این روستای برای نگهداری زنبور عسل بسیار مناسب است.
بهترین زمان برای سفر به روستای دل
برای سفر به این منطقه در شهرستان سروآباد باید بدانید که زمستان های بسیار سختی دارد پس هیچ وقت سعی نکنید که زمستان به سمت آن بروید، اما فصل بهار این منطقه به بهشتی برین تبدیل می شود و بوی عطر سنجد سرتاسر روستا را فرا می گیرد. اواخر خرداد که فصل توت روستا است با دعوت اهالی دل به باغ های روستا بروید و توت بخورید.
