بقعه دانای علی ، از جاذبه های گردشگری مذهبی رشت

بقعه دانای علی یکی از زیارتگاه های رشت است که هر روز عده زیادی از متوسلین و نمازگزاران برای زیارت به آنجا می روند. این بقعه از احترام و جایگاه بالایی در بین مردم برخوردار است و صاحب آن را صاحب کرامت و منزلت نزد پروردگار می دانند.

دانای علی که بود؟

در رشت از هر سالمندی که سوال کنید، برای شما با ارادت و خلوص از دانای علی می گوید. هر چند دانای علی نه امامزاده بود و نه سید، اما کراماتی که از او دیده می شد، او را به واسطه خیر و برکت برای زوار و متوسلین تبدیل کرده است.

او دو قرن پیش در سال ۱۲۱۲ هجری قمری در محله عینک یا سیاه اسطلخ رشت چشم به جهان گشود. اصالتا زنجانی بود و از دوره کودکی در رشت زندگی می کرد. زندگی دانای علی از طریق فروش علف به صاحبان دام و زراعت می گذشت.

در روایات آمده است که او عارفی وارسته و مرد پرهیزگاری بود که به مقام ابدالی رسیده بود. در عرفان این مقام به معنای انسان کامل است. از این رو به وی لقب دانا داده شد که معادل انسان کامل است. از دیگر کرامات او آگاهی کامل به اسما اعظم بود.

در مورد او گفته می شود که مقام زهد و پرهیزگاری را چنان طی نمود که به مقام طی الارض رسید و نمازهای یومیه اش را در مکه به جای می آورد. گفته می شود زمانی که راز طی الارض او در بین مردم فاش شد، دانای علی برای همیشه ناپدید شد.

در مورد مرگش این روایت گفته می شود که در آن زمان ماموران حکومتی دانای علی را به بهانه عدم پرداخت مالیات دستگیر و شکنجه می کنند. از آنجا که دانای علی مریدان زیادی داشت، یکی از مریدانش که در دستگاه حکومتی زمان نفوذ داشت از وضعیت وی باخبر شد و برای آزادیش تلاش می کند و از کرامات و مقام او برای ماموران می گوید. هر چند که این صحبت ها مقدمات آزادی این زاهد پرهیزگار را فراهم کرد، اما افشای آن در بین مردم موجب مرگ او شد.

جنازه دانای علی را در زمان مرگش در نزدیکی قبرستان عمومی شهر دفن می کنند که در حال حاضر به جهت توسعه شهری چیزی از آن قربستان باقی نمانده است. از نکات جالب در مورد بقعه دانای علی آن است که دقیقا در وسط خیابان قرار گرفته است. در سال ۱۳۲۱، مقرر شد که بقعه دانای علی جهت تعریض خیابان تخریب شود. اما این طرح با مخالفت و فشار مردم متوقف شد و همین امر موجب شد که بقعه دقیقا از وسط خیابان سر برآورد. گفته می شود در آن زمان مهندسان شهرداری به غیر از امواج آب چیزی در دوربین های نقشه برداری خود ندیدند و همین موجب ترس و وحشت آنان از تخریب مقبره شد. دلیل آن هر چه که بود، بقعه دانای علی هنوز در رشت پابرجاست و هر روز میعادگاه زوار و متوسلین است.

پیران قوم و محله می‌گفتند این بقعه از آن پیری دانا و مومنی پرهیزگار است که به مقام طی‌الارض رسیده و نماز‌های روزانه خود را در مکه معظمه می‌خواند و همین نکته علاوه بر دانش بالای این فرد در زمان خود او را متمایز از دیگران کرده بود. همچنین در روایات آمده است هنگامی که راز فارغ از زمان و مکان بودن او توسط دیگر افراد کشف شد دانای علی برای همیشه ناپدید شد و برخی نیز فوت او را به همین واقعه نسبت می‌دهند.

در روایات آمده که وی عارفی وارسته و مردی متقی و پرهیزگار بوده که به مقام «ابدالی» رسیده بود که در عرفان به معنای انسان کامل است و به همین دلیل لقب دانا که مترادف «انسان کامل» است را به خود اختصاص داد.

مردم شهر رشت اعتقاد زیادی به این عالم پرهیزگار دارند و بقعه دانای علی هر روز به خصوص در موقع نماز مملو از جمعیت می شود. اعتقاد خالصانه اهالی به این مکان مذهبی به حدی است که در بسیاری از مشکلات به دانای علی متوسل می شوند و نذورات خود را در بقعه او خیرات می کنند و در موقع ازدواج سری به این مکان متبرک می زنند.

معماری بقعه دانای علی:

بقعه دانای علی ساختمان کوچکی با مساحت ۹۲ متر است که از آجر و آهن ساخته شده و با سنگ مرمر و کاشی های مکتوب و منقوش تزئین شده است. در طراحی بقعه یک گنبد کاشی کاری شده به کار رفته است که به صورت کلاه درویشی ساخته شده است و گنبد بقعه شیخ زاهد گیلانی را به یاد می آورد.

درون بقعه با زیبایی تمام تزئین شده و در آن از هنر کاشی کاری و آیینه کاری استفاده شده است. ضریحی در بین بقعه قرار دارد که متوسلین گرد آن جمع می شوند.