پناهگاه حیات وحش جزیره شتور

نویسنده:

سمیرا هادی

در تاریخ:

پناهگاه حیات وحش شیدور (شتور)در موقعیت جغرافیایی N264726 E532606 در استان هرمزگان و در نزدیكی جزیره لاوان واقع شده است. مساحت آن در حدود ۹۸ هكتار می باشد.  این جزیره در فاصله ۵/۱ كیلومتری جنوب شرقی جزیره لاوان واقع شده است و مساحت آن ۴/۱ كیلومت مبربع و ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۱۰متر استا . تنها ارتفاعاتی كه در این جزیره به وجود آمده اند دو رشته از تپه های شنی در شمال وجنوب جزیره است . پوشش گیاهی این تپه ها ،‌به ویژه در مناطق پست جزیره از گیاهان « شور پسند » و مقاوم در مقابل كم آبی است كه به طور پراكنده رشد كرده انید.حد اكثر ارتفاع این گیاهان یك متر است جزیره شتور جزیره ای است غیر مسكونی كه هیچگونه فعالیتی در آن دیده نمیشود .

تجهیزات و امکانات حفاظتی در منطقه موجود نمی باشد و این منطقه توسط اداره حفاظت محیط زیست بندر لنگه مدیریت می شود. این تالاب با توجه به دور بودن جزیره از ساحل و مسکونی نبودن آن دارای کاربری خاصی نمی باشد و اهمیت ویژه آن شرایط خاص و منحصر به فرد آن جهت جوجه آوری پرندگان و تولید مثل لاک پشتان دریایی بوده که به همین منظور از آن به عنوان بهشت پرندگان یاد می شود.

بازدید از این جزیره همراه با راهنمایان آشنای محیط زیست و مجوزهای لازم امكان پذیر است .

پناهگاه حیات وحش شیدور که از جاذبه های گردشگری بندرلنگه میباشد، با مساحتی بالغ بر 98هکتار طی مصوبه شماره 63 مورخ 21/5/1354 شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان پیوست.

پناهگاه حیات وحش جزیره شتور

سیمای طبیعی

این جزیره غیر مسكونی است و هیچگونه فعالیت انسانی در آن مشاهده نمی گردد.ساختار بیشتر سواحل این جزیره صخر ه ای بوده به گونه ای كه ضلع جنوبی ،غربی و بخشهای بیشتر ضلع شمالی را سواحلی به صورت صخر ه ای در بر گرفته است. به طور کلی می توان گفت:   جزیره ای مسطح (حداكثر ارتفاع 6 متر) و توده ای مرجانی می باشد كه با خاك شنی – رسی پوشیده شده است.
چشمه یا آب سطحی در این جزیره وجود ندارد.میزان بارندگی بسیار كم و دمای آن در تابستان بطور متوسط 40 درجه سانتی گراد می باشد.در طول ساحل جنوبی ، غربی و شمال غربی جزیره صخره هایی با ارتفاع 2 متر ظاهر شده است . در گوشه جنوب شرقی آن ، صخره ها به شكل توده های در هم فرو رفته ای از تخته سنگها ، حتی در شرایط مد نیز دیده می شود. سایر نواحی ساحلی به صورت نوار ماسه ای باریكی است كه تا شمال شرقی جزیره به شكل دماغه ای بلند امتداد می یابد.

جاذبه های اکوتوریستی

آرامش زیستگاهی ، بکر بودن و برخورداری از امنیت زیستی عامل اصلی مهاجرت پرندگان به این جزیره است. در زمان مهاجرت جزیره مملو از انواع پرستوهای دریایی و جوجه های آن است . پرواز دسته جمعی انواع پرستوها منظره ایی زیبا را در این جزیره کوچک به وجود می آورد این چشم اندازهای بدیع و سواحل دنج مکان مناسبی برای طبیعت گردان و عکاسان می باشد. امابا توجه به شرایط جغرافیایی جزیره مذکور و دوری آن از ساحل استفاده توریستی چندانی نداشته و بیشترین توجه آن از سوی پرنده شناسان و پژوهشگران می باشد.

پوشش گیاهی

پوشش گیاهی جزیره از نظر تنوع فقیر ولی از نظر تراكم غنی است. پوشش گیاهی سواحل كم‌پشت و تنك بوده و در مناطق مركزی متراكم‌تر است بیشتر گونه‌های منطقه از انواع شورپسند و شن‌دوست می‌باشند این گونه‌ها عمدتاً از جنس‌های زیر هستند:

Salvadora , Atriplex , Sueda , Ephedra , Aeluropus , Sensio , Cyperus , Heliotropium , Erodium , Cistanche

جوامع گیاهی جزیره در بخش گودالی وسط جزیره بسیار متراكم می باشدكه بیشتر از جنس Sueda و Atriplex بوده كه ارتفاع جامعه گیاهی جزیره حداكثر به 60 سانتی متر می رسد و در برخی نقاط جزیره تراكم پوشش گیاهی به 100% نیز  می رسد.

پناهگاه حیات وحش جزیره شتور

پراكنش جانوری

پرندگان : انواع پرستوهای دریایی شامل پرستوی دریایی گونه سفید ،پرستو دریایی کاکلی کوچک، پرستو دریایی کاکلی بزرگ، پرستو دریایی پشت تیره ،  پرستو دریایی تیره،   پرستو دریایی معمولی جمعیت اصلی پرندگان جزیره را تشكیل می دهند این پرستوها هر ساله مقارن با اردیبهشت ماه وارد جزیره شده و پس از تخم گذاری و جوجه آوری اواخر مرداد ماه جزیره را ترك می كنند.
از دیگر  گونه های جوجه آور در جزیره می توان به  اگرت ساحلی اشاره كرد، كه بخش كوچكی از جزیره را به خود اختصاص داده و می توان آن را در هر دو شكل سفید و خاكستری تیره در جزیره مشاهده نمود.حواصیل سبز و عقاب دریایی ماهیگیر از دیگر پرندگان این منطقه می باشند.  به طور کلی تاکــــنون دراین جزیره  10 گونه پرنده شناسایی شده است که به جز چکاوک کاکلی وسسک دم دراز ، بقیه مهاجر هستند.

پناهگاه حیات وحش جزیره شتور

خزندگان :این جزیره همچنین یک زیستگاه مهم برای تخم ریزی لاک پشتهای دریای همانند لاک پشت منقار عقابی ولاک پشت سبزمحسوب می شود. ازجانوران دیگر این جزیره می توان خزندگانی نظیر سوسمار دم دراز بیابانی ، اسکینگ ایرانی، اسکینگ علفزار جنوبی، مار جعفری  را نام برد.
آبزیان:این جزیره کوچک تنها آبسنگ مرجانی حفاظت شده ایران میباشد و در فهرست مهمترین آبسنگ های مرجانی اتحادیه بین المللی حفاظت و منابع طبیعی (IUCN) نیز ثبت شده است.
حداقل 19 گونه مرجان از 8 جنس و 6 خانواده در حاشیه جزایر استان هرمزگان از جمله جزیره شیدور گزارش شده است.
در جزیره شیدور پستانداران خشكزی تاكنون مشاهد نشده است لیكن پستانداران دریایی دارای تنوع خوبی بوده و شامل برخی نهنگها و دلفین ها مانند نهنگ براید و … می باشد.

پرندگان:این منطقه از نظر زیستگاهی برای پرندگان بویژه پرستوهای دریایی اهمیت فراوانی دارد و از دیرباز بزرگترین محل زاد و ولد پرستوهای دریایی در ایران بوده و این پرندگان برای تولید مثل و جوجه آوری به این منطقه روی می آورند. این منطقه در برخی از سالها بیش از 600 هزار پرنده را در خود جای می دهد.

تعارضات مهم منطقه

• جمع آوری تخم پرندگان و لاکپشتان دریایی.
• آلودگی نفتی ناشی از مجاورت با جزیره لاوان و تردد شناورها.
• آلودگی ساحل درنتیجه بازگشت زباله های سرگردان درآب (بخصوص بطری های پلاستیکی ).
• برداشت غیر مجاز ماسه از ساحل.
• شکار لاکپشت ها جهت استفاده از گوشت آنها.
• تخریب لانه ها.
• ماهیگیری غیر مجاز و اقداماتی كه موجب تخریب مرجانها می شود.
• خشكسالی

تجهیزات و امکانات

تجهیزات و امکاناتی در منطقه موجود نمی باشد و این منطقه توسط اداره حفاظت محیط زیست بندر لنگه مدیریت می شود.

سایر ملاحظات

این تالاب با توجه به دور بودن جزیره از ساحل و مسکونی نبودن آن دارای کاربری خاصی نمی باشد، تنها اهمیت ویژه آن شرایط خاص و منحصر به فرد آن جهت جوجه آوری پرندگان و تولید مثل لاکپشتان دریایی بوده که به همین منظور از آن به عنوان بهشت پرندگان یاد می شود.

محصولات سفر

دیدگاه خود را بنویسید