جنگل های ارسباران در دل طبیعت بکر و دست نخورده استان آذربایجان شرقی قرار دارد. جنگل ارسباران از جاذبه های اهر،با وسعت بیش از ۷۰ هزار هکتار سرزمین پهناوری است که از شمال به رود ارس و از مشرق به مشگین شهر و مغان و از جنوب به سراب و اوجان و از مغرب به مرند و تبریز محدود است و شهرستان اهر را در بر می گیرد. بدون شک جنگل ارسباران از مکانهای دیدنی و تفریحی آذربایجان شرقی و همچنین ایران است. ارسبار یا آرازبار و قره داغ یا قراچه داغ نامهایی بودند که جنگل ارسباران در دورانهای مختلف به آنها معروف بوده است.
ارسباران جایی است که از نظر تنوع جانوری هم واقعا منحصر بفرد و حیرت آور است و دقیقا به همین دلیل مورد دستبرد افراد شکارچیان غیر قانونی و افراد سو استفاه چی بوده است و به همین خاطر در سال ۱۳۵۰ به عنوان منطقه ی حفاظت شده معرفی شد. جالب است بدانید که چند نمونه از قدیمی ترین بناهای تاریخی از جمله شاهکارهایی مانند قلعه بابک، دژ طوماسیاش و کلیسایی قدیمی در آن قرار دارد.
عشایر زیادی از این منطقه ی خوش آب و هوا با نعمت های خدادای اش برای ییلاق استفاده می کنند و همین موضوع باعث شده تا چشم اندازی که از این منطقه جنگلی کوهستانی وجود دارد زیابیی ای چندین برابر پیدا کند و و علاوه بر این گردشگرانی که از این منطقه دیدن می کنند فرصت خیلی خوبی برای آشناسی با فرهنگ کوچ نشینی، مردم عشایر و نحوه ی گذران زندگی آن ها پیدا کنند. یکی از مشهورترین ییلاقات ارسباران، ییلاق ایل بسطاملو، ییلاق کلیبر و آقداش است.
در مورد پوشش گیاهی جنگل های ارسباران باید گفت که در این منطقه تنوع گیاهی بسیار بالاست و علاوه بر این، پوشش گیاهی ای که در ارسباران وجود دارد در جهان کمیاب است، گیاهانی مثل ممرز، گردو، بلوط و سرخدار از گیاهان پر رشد در ارسباران هستند. حیواناتی مثل روباه، گرگ، خرس قهوه ای، شغال و… و پرنده هایی مثل عقاب، شاهین، کبک هم از پرنده هایی هستند که در این منطقه زندگی می کنند.
همانطور که گفته شد ارسباران منطقه ای جنگلی و کوهستانی است که کوه های رفیع آن یکی از شاخص ترین ویژگی هایش هستند، از بین کوه های این منطقه می توان به کوهستان کمتال با ۳۱۰۰ متر ارتفاع اشاره کرد. کوهستانی با دامنه های پر شیب و صعب العبور که همین مورد به بکر ماندن آن کمک زیادی کرده است.
قلعه بابک
قلعه بابک در زمان ساسانیان ساخته شده و اسمش را از بابک خرمدین، رهبر مبارزان با خلیفه عباسی گرفته. این دژ تاریخی در ارتفاعات ارسباران واقع شده و کافیست سه کیلومتر از کلیبر به سمت جنوب غربی خارج شوید تا به دره سی، یکی از زیباترین دره‌های ایران برسید.
البته اگر کوهنورد هستید می‌توانید از دره‌سی با طی یک مسیر تقریبا سه ساعته به قلعه بابک برسید. بعد از این مسیر، حدود یک ساعت پیاده روی دارید تا به قلعه برسید و باید از پله هایی هم بالا بروید. در مسیری که به طرف قلعه بابک می‌روید، در تابستان، به عشایر شاهسون برمی‌خورید که به ییلاق آمده‌اند. دیدن زندگی آنها، نان پختن، شیر دوشیدن از دام‌ها، پختن آش دوغ، خوردن شیر و ماست و سرشیر محلی و… از بهترین چیزهاست.
بهترین زمان سفر به ارسباران
مطمئنا با این همه تعریفی که از ارسباران شد دوست دارید تا آن را از نزدیک ببینید و شاید هم آن را دیده اید قبلا. در هر صورت، ارسباران منطقه ای کوهستانی و جنگلی است پس همان طور که می توان حدس زد، هوای سردی دارد. بنابراین بهترین زمان سفر به ارسباران و بازدید از آن در فصل تابستان است وقتی که از گرمای هوا حسابی کلافه شده اید، خنکای این منطقه می تواند تسکین تان هد.
راه های دسترسی به ارسباران
راه‌ها و مسیر‌های متعددی برای سفر به ارسباران وجود دارد؛ یکی از این مسیر‌ها که در واقع اصلی‌ترین راه‌های ممکن است، استفاده از خطوط هواپیمایی و سفر به شهرستان تبریز است.
پس از رسیدن به تبریز با طی کردن مسافتی زمینی در جاده‌ی تبریز به اهر، می‌توان به سبلان دسترسی یافت.
البته در مسیری که حرکت می‌کنند باید جوانب احتیاط را رعایت کنند. این مسیر تا اواسط شهر اهر ادامه خواهد داشت و پس از آن، گردشگران از کنار قبرستان شهر عبور کرده و وارد مسیر اهر به کلیبر می‌شوند.
مسیری زیبا، با کوه‌هایی رنگارنگ و دره‌هایی پوشیده از درختان تنومند، رودخانه‌هایی خروشان، آبشار‌هایی کوچک، اما سرزنده و روستا‌هایی زیبا و دیدنی که نظر مسافران را به خود جلب خواهد ساخت.
از دیگر جاذبه‌های گردشگری در منطقه‌ی ارسباران، چشمه‌های آب معدنی گرم و چشمه‌های سرد است که خوشبختانه محبوبیت بسیاری در بین گردشگران و مسافران کسب کرده است. «تاسیسات آب‌درمانی کلیبر»، یکی از مشهورترین مجتمع آب درمانی در کشور است که در فاصله‌ی کمی از روستای متاللی قرار دارد.
جالب است بدانید که یونسکو بیش از ۷۰ هزار هکتار از زمین‌های منطقه‌ی ارسباران را به عنوان «ذخیره‌گاه زیست‌کره»، به ثبت رسانده است.
فاصله‌اش با شهرهای نزدیک چقدر است؟ فاصله منطقه ارسباران تا تبریز ۲۲۱ کیلومتر است و خود تبریز تا کلیبر که بیشتری‌ها از آن به منطقه ارسباران می‌روند ۱۷۴ کیلومتر، چیزی در حدود ۲ ساعت و نیم است. وقتی به کلیبر رسیدید اگر یک ساعت و نیم بروید به ارسباران می‌رسید.
