بوشهر شهری بندری در کنار سواحل خلیج فارس و مرکز استان بوشهر است.فرهنگ جاری بین مردمان خونگرم بوشهر و جاهای دیدنی تاریخی و طبیعی، این منطقه را به جاذبه گردشگری متفاوتی تبدیل کرده است. این شهر قدمتی هزاران ساله دارد و عمر آن به دوران ساسانیان می رسد. سواحل زیبا، نخلستان های سرسبز و بناهای تاریخی آن را به مقصدی جذاب برای گردشگری تبدیل کرده است. علاوه بر مکان های دیدنی و طبیعت زیبای شهر، فرهنگ زندگی و غذاهای لذیذ و تند هم بخشی از جاذبه های بوشهر می باشد.
جاذبه های بوشهر
بوشهر یکی از شهرهای جنوبی ایران می باشد و حاشیه خلیج فارس قرار دارد یکی از بزرگترین استان های ایران می باشد از لحاظ گردشگری بسیار زیبا و جذاب است این استان از لحاظ آب و هوایی گرم و مرطوب می باشد که فصل بهار بهترین زمان برای مسافرت به این استان است هتل های زیبایی در بوشهر وجود دارد که سالانه گردشگران زیادی را جذب خود می نماید در ادامه تصاویر و لیست مکان های تفریحی و جاهای دیدنی بوشهر را خواهید خواند با ما همراه باشید.
استان بوشهر، پایتخت انرژی ایران، در قسمت جنوبی کشور و در حاشیه‌ی خلیج فارس قرار گرفته است. هفدهمین استان بزرگ کشورمان به دلیل قرار گرفتن در ساحل استراتژیک خلیج فارس، صادرات و واردات دریایی، صنعت صیادی، وجود ذخایر نفت و گاز، کشاورزی و نخل‌داری و وجود نیروگاه هسته‌ای از اهمیت راهبردی و اقتصادی ویژه‌ای برخوردار است.
مرکز این استان شبه جزیره‌ی بوشهر است که از شمال، غرب و جنوب به خلیج فارس محدود شده است. بوشهر، تنگستان، جم، دشتستان، دشتی، دیر، دیلم، عسلویه، کنگان و گناوه ده شهرستان این استان جنوبی کشورمان هستند.
عمارت گلشن، یادگاری از قاجار
این عمارت تاریخی در محله قدیمی بهبهان بوشهر ساخته شده است و قدمتش به حدود ۱۷۰ سال پیش بازمی‌گردد.عمارت گلشن در منتهی الیه شمال شهر بوشهر، پشت اداره بندر در خیابان ساحلی واقع شده است. عمارت گلشن تا دریا فقط ۱۰ متر فاصله دارد و همین باعث می‌شود باد شمال و نسیم دریا به داخل این عمارت بوزد و فضایش را دل‌انگیزتر کند. در و پنجره‌هایی از جنس چوب ساج و دریایی و سقفی از چوب صندل این عمارت را برای گردشگران جذاب‌تر می‌کند. بنای عمارت متعلق به دوره‌ی قاجاریه و نوع معماری آن میلانی است که در نوع خود منحصر به فرد است. عمارت گلشن را شخصی به نام گلشن برای کاربری مسکونی-تجاری ساخته و بعدها فرد دیگری آن را خریداری کرده و در نهایت این عمارت به تملک سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در آمده است و امروز به عنوان موزه سنگ فعالیت می‌کند.
آدرس: بوشهر، خیابان خلیج فارس
کوه نمکی جاشک، جذاب‌ترین کوه نمکی ایران
اگر به بوشهر سفر کردید و فرصت داشتید از اطراف بندر بوشهر هم دیدن کنید، دیدن گنبد نمکی جاشک را از دست ندهید. این کوه نمکی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی بوشهر است. گنبدهای نمکی لایه‌های بزرگ نمک‌های زیرزمینی هستند که به سمت سطح زمین حرکت کرده و شبیه گنبد شده‌اند. گنبد نمکی جاشک یکی از زیباترین گنبدهای نمکی خاورمیانه است که هنوز فعال است. این کوه نمکی منحصربه‌فرد ۱۲ کیلومتر طول و ۴.۵ کیلومتر عرض دارد. چیزی که این گنبد نمکی را از گنبدهای نمکی دیگر متمایز می‌کند. وجود غارها، آبشارهای نمکی، چشمه های نمکی و دره گل کلم شگفت انگیزترین بخش گنبد است.
آدرس: بوشهر، بندر دیر، ۱۴۴ کیلومتری جنوب شرق بندر بوشهر
مدرسه سعادت، خاستگاه چهره‌های فرهنگی بوشهر
مدرسه سعادت را مادر مدارس جنوب ایران می‌دانند. این مدرسه در دوران قاجار به سبک نوین آموزشی شروع به کار کرد. از آن‌جایی که مردم در آن زمان اطلاع درستی از مدارس جدید نداشتند، در ابتدا از این مدرسه استقبال نکردند و درباره‌اش شایعاتی بی‌اساس ساختند، اما بعدها این مدرسه محل تحصیل بسیاری از روشنفکران شد و حالا ارزش این مدرسه انقدر شناخته شده که روز تأسیسش این مدرسه یعنی ۱۱ بهمن را به عنوان روز بوشهر نامیده اند و چند سالی است که آن را جشن می گیرند.
آدرس: بوشهر، خیابان امام، روبه‌روی میدان معلم
موزه دریانوردی و عمارت کلاه فرنگی بوشهر، یادگارهای دریایی
موزه‌ی دریانوردی خلیج فارس در محله‌ی بهمنی شهر بوشهر قرار دارد.عمارت کلاه فرنگی بوشهر در سال ۱۸۵۸ میلادی در منطقه سبزآباد بوشهر ساخته شده. این عمارت که امروز یکی از جاهای دیدنی بوشهر است، ابتدا مقر تابستانی نمایندگی انگلیس بود و بعد به مقر دائمی سرکنسولگری انگلستان تبدیل شد. اما بعدها عمارت کلاه‌فرنگی را در اختیار نیروی دریایی ایران قرار دادند و امروز این عمارت به عنوان موزه دریا و دریانوردی فعالیت می‌کند. در این بنا می‌توانید قطعات و تجهیزات نظامی نیروی دریایی و نقشه‌ها و اسناد و مدارک مختلفی را ببینید. همچنین قایق‌های جنگی و نظامی، زیردریایی و شناورهای نظامی و کشتی ۱۱۰ ساله پرسپولیس در محوطه این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.
آدرس: بوشهر، محله بهمنی، جاده سبز آباد
گور دختر، آرامگاهی فراموش‌شده
اگر شما هم از شیفتگان تاریخ ایران باستان هستید، در سفرتان به بوشهر کمی از بندر دور شوید و از آرامگاه دختر دیدن کنید. گور دختر آرامگاهی سنگی از دوره‌ی هخامنشیان است که در تنگ ارم شهرستان دشتستان قرار دارد. این بنا به سبک آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد ساخته شده اما اندازه‌ا‌ی کوچک‌تر دارد.
قدمت این آرامگاه را ۶۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تخمین می‌زنند، اما درباره اینکه این آرامگاه دقیقا متعلق به چه کسی است اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی گور دختر را متعلق به چیش‌پیش، فرزند و جانشین هخامنش، می‌دانند و برخی این گور دختر را به ماندانا، مادر کوروش، نسبت می‌دهند و عده‌ای معتقدند آتوسا، دختر کوروش، در این آرامگاه دفن شده است. اطلاعات دقیقی از گور دختر در دست نیست البته روایت‌هایی هم درباره دفن کوروش یکم در این آرامگاه وجود دارد. گور دختر از ۲۴ قطعه سنگ ساخته شده است و شکل ظاهری‌اش به آرامگاه کوروش بزرگ شباهت دارد.
آدرس: بوشهر، دشتستان، جاده کازرون-برازجان، تنگ ارم، دشت میانکوهی پشت پر
مسجد جامع بردستان
قدمت شهر بندی بوشهر را به زمان اردشیر شاه ساسانی نسبت می دهند و در کارنامه اردشیر بابکان از آن نام برده شده است. اما بندر کنونی بوشهر را ابومهیری (پسر ناخدا باشی کشتی های نادر شاه) ۳۰۰ سال پیش تاسیس کرد. در طی این سال ها آثار تاریخی زیادی برجای مانده است که مسجد جامع بردستان یکی از آن ها به شمار می آید. برخی دیرین شناسان آن را کهن ترین عمارت متعلق به دوره اسلامی نامیده اند. فاصله مسجد تا بازار اصلی بوشهر ۲۰۰ کیلومتر است که حدود دو ساعت زمان می برد.
مسجد طی سال های گذشته چندین بار مرمت شده است که آخرین بار در سال ۱۲۷۳ هجری قمری توسط حیدر خان دشتی بوده است. مسجد در شهر دیر، روستای بردستان ساخته شده است. در اطراف مسجد گورستانی متعلق به قرن چهارم یا پنجم هجری قمری است که نوشته هایی با خطوط کوفی و عربی روی آن ها دیده می شود.
بازار بوشهر
بازار قدیمی بوشهر مانند دیگر شهرهای ایران مرکز اصلی داد و ستد، تهیه مایحتاج زندگی و رونق بخشیدن به شهر است. بازار در زمان قاجاریان با معماری زیبا و دیدنی آن دوران تاسیس شد. معماری آن به گونه ای است که نور مناسب به داخل بازار می آید ولی هنگام باراش برف و باران آب به داخل بازار نفوذ نمی کند. اگر قصد خرید سوغاتی برای عزیزانتان را دارید یکی از مناسب ترین محل ها بازار قدیمی است.
قلعه خورموج دشتی
قلعه خورموج یا قلعه محمدخان دشتی در شهر خورموج با فاصله ۸۷ کیلومتری از شهر بوشهر قرار دارد. سفر به آن با خودرو حدود ۱ ساعت زمان می برد. قلعه در زمان قاجار و به سبک قلعه های سلجوقیان و ساسانیان ساخته شده است. متاسفانه بیشتر قسمت های قلعه تخریب شده و تنها یکی از برج های آن باقی مانده است. قلعه‌ی محمدخان دشتی که روزگاری بلندترین بنای شهر خورموج بوده و از همه ی نقاط شهر نمایان بود، اکنون در ساخت و سازهای شهری گم شده است. متاسفانه خطراتی این اثر ملی را تهدید می‌کند.
قبر ژنرال
حمله انگلیسی ها ودیگر استعمارگران به شهر بوشهر آثار خود را برای همیشه برجا گذاشته است. ورود برخی لغات، معماری به سبک آن ها و این قبر که متعلق به یکی از فرماندهان ارتش انگلستان در حمله آن ها به جنوب ایران است. وی در سال ۱۸۵۶ میلادی در جنگ هرات به دست نیروهای ایرانی کشته شد. تا سال ۱۳۹۰ محوطه مقبره گورستانی بود (شامل ۳۵ تن از سربازان انگلیسی) پر درخت در آن سال شهرداری گورستان را به پارک تبدیل کرد.
نخلستان ها
نخلستان های سر سبز مانند نگینی بر انگشتر این استان هستند. شهر دشتستان و آب پخش بیشترین تعداد نخل ها را در استان دارد. نخلستان های سرسبز و سربه فلک کشیده ورودی شهر آب پخش جلوه بسیار دیدنی به این منطقه داده است و هیچ مسافری را بدون توقف اجازه عبور نمی دهد. وجود کانال های پر آب در دو سمت ورودی شهر آب پخش، طراوت و نشاط خاصی به این منطقه بخشیده است تا مسافران نوروزی بتوانند از آب و طبیعت در کنار هم بهره ببرند. این نخلستان ها علاوه بر زیبایی خاص دارای تنوع بالا در خرما هستند. در این مناطق علاوه بر خرما، مرکبات، لیمو، انار و … نیز می روید.
سواحل زیبا
یکی از زیباترین جاذبه های بوشهر ساحل بی مانندش است. تقریبا ۸ ماه از سال هوای آن متبوع است. این استان بیشترین نوار ساحلی را در کشور دارد و قطب ساحلی کشور شناخته می شود. می گویند سال ها قبل، یک سیاست مدار انگلیسی بوشهر را دریایی ترین شهر جهان توصیف کرده بود به این معنی که وقتی از دور در کشتی به آن می نگری چنین به نظر می رسد که تا نیمه در آب قرار دارد و کرانه ای تشخیص داده نمی شود.
غذاهای لذیذ
این شهر ساحلی که در کنار دریای خلیج فارس قرار دارد قطب ماهی و میگو کشور است و از تنوع غذایی دریایی بالایی برخوردار است. پیشنهاد می کنیم حتما طعم این غذاها را امتحان کنید. قلیه ماهی معروف ترین غذای بوشهر است که همراه با تمبر هندی و انواع ادویه تهیه می شود. پس از نوش جان کردن قلیه می توانید دسر خوش طمع منطقه را بخورد. رنگینک که با خرما، گردو و آرد درست می شود. یک غذای پر انرژی که بعد از خورن ماهی نیز به شما کمک می کند تا طبع سرد ماهی اذیتتان نکند.
عمارت ملک
این عمارت تاریخی در فلکه بهمنی قرار دارد و در دوره قاجار به دستور ملک التجار (یکی از بازرگانان بزرگ) توسط معماران فرانسوی با مصالح محلی ساخته شد. ملک التجار در یکی از سفرهای تجاری خود به شهر پاریس و ملاقات با یک فرانسوی، از خانه او خوشش آمد. سپس با استخدام معمار آن بنا و با افزودن خواسته های خود، این ساختمان باشکوه را ساخت. در حال حاضر این عمارت مالک خصوصی دارد و امکان بازدید تنها با هماهنگی مالکان صورت می‌گیرد.
آب انبار قوام
ساختمان «آب‌انبار قوام» در محوطه باری در غرب شهر بوشهر قرار گرفته است. پیشینه‌ی این بنا به صد و پنجاه سال پیش بازمی‌گردد. اسکلت اصلی و طاق آن از سنگ‌های رسوبی خیلی مقاوم ساخته شده و به وسیله چهارطاق پوشیده شده است. ۲ متر از آب‌انبار خارج از زمین و ۲/۶۰ متر آن درون زمین قرار گرفته است. داخل آب‌انبار با پوشش ساروج بسیار مقاوم ساخته شده و در نمای خارجی آن پنجره‌هایی به ابعاد ۹۰ در ۱۲۰ سانتیمتر وجود دارد که با فاصله‌ی معینی از یکدیگر قرار گرفته‌اند. در حال حاضر از این آب‌انبار به عنوان رستوران سنتی استفاده می‌شود.
گورستان شغاب
در این قبرستان که در جنوب شهر بوشهر قرار دارد، اسکلت اموات در داخل خمره‌های بزرگ و کوچک نخودی رنگ مدفون شده و روی برخی از خمره‌ها نوشته‌ای نقش بسته است. براساس باورهای دین زرتشت، جسدها را در داخل صخره‌های سنگی، خمره یا تابوت‌هایی از جنس سنگ و سفال می‌گذاشتند تا خاک‌آلوده نشود. گورستان شغاب مربوط به دوره‌ی عیلامی‌ها است.
مدرسه گلستان
ساختمان اصلی این مدرسه مربوط به دوره‌ی قاجار است و حدود ۲۰۰ سال قدمت دارد. این مدرسه از قدیمی‌ترین بناهای بافت قدیم بندر بوشهر بوده و توسط انگلیسی‌ها ساخته شده است. این بنا در زمان انگلیسی‌ها محل حکمرانی شیخ نصر بود و پس از آن هم به اداره‌ی پست و تلگراف تغییر کاربری داد، سپس در سال ۱۳۲۲ تصمیم گرفته شد که این ساختمان به مدرسه‌ای به نام گلستان واگذار شود.
درب چوبی این مکان از جنس ساج است و ۵/۳ متر ارتفاع و ۴ متر عرض دارد. مصالح به کار رفته در ساخت بنا هم سنگ‌های مرجانی و ملاط گچ است و در پوشش سقف از چوب صندل و بوریا استفاده شده است.
پارک جنگلی چاه‌کوتاه
پارک جنگلی چاه‌کوتاه در فاصله‌ی ۵۰ کیلومتری شمال شرقی بوشهر و در روستای چاه‌کوتاه واقع شده است. این پارک جنگلی ۴۰ سال قدمت دارد و زیستگاه گونه‌های گیاهی مناطق کویری و حاره‌ای است و گونه‌های مختلفی از پرندگان ساحلی درآن زندگی می‌کنند.
منطقه حفاظت شده حله
این منطقه در سواحل خلیج فارس در فاصله ۱۰ کیلومتری شمال شرقی بندر بوشهر است. مساحت آن ۴۲۶۰۰ هکتار است که حدود نیمی از آن تالابی است و آب آن از تالاب رود حله تامین می‌شود. این تالاب در سال ۱۳۴۳ بر اثر طغیان رودخانه تشکیل شده است. گیاهان آبزی متعددی در این تالاب وجود دارد که زیستگاه پرندگان آبزی و کنار آبزی مختلفی هستند. این منطقه زیستگاه جانداران بسیاری مثل شغال، گرگ، روباه، درنا، فلامینگو، حواصیل و انواع اردک و جانوران دیگر است.
عمارت کازرونی، بازار ماهی‌فروشان، عمارت امیریه، عمارت تنگستانی و عمارت ملک از دیگر جاذبه‌های شهر بوشهر هستند.
اطلاعات کلیدی:
مرکز: بوشهر
مساحت: ۲۲.۷۴۲ کیلومتر مربع
جمعیت: ۱.۰۳۲.۹۴۹ نفر
تعداد شهرستان: ۱۰
آب و هوای استان
استان بوشهر آب‌وهوایی گرم و مرطوب دارد و میانگین دمای سالانه‌ی آن حدود ۲۴ درجه‌ی سانتی‌گراد است. در فصل بهار و در هنگام نوروز آب‌وهوای اکثر مناطق، گرم و مرطوب است اما می‌توانید به خنکی نسیم بهاری امیدوار باشید. در گرم‌ترین روزهای سال دمای هوای ۵۰ درجه‌ی سانتی‌گراد برای این استان ثبت شده است.
بافت تاریخی بوشهر
بافت تاریخی بوشهر شامل چهار محله‌ی بهبهانی، دهدشتی، کوتی و شنبدی است که در دل شهر بوشهر قرار گرفته است. وسعت این بافت حدود ۳۸ هکتار است و از منحصر به فردترین و زیباترین بافت‌های مسکونی ایران به حساب می‌آید.
قدمت بافت تاریخی بوشهر به دوره‌ی حکومت نادر شاه افشار برمی‌گردد. بافت تاریخی بوشهر دارای بناهایی زیبا شامل عمارت‌ها، کنسولگری کشورهای مختلف، مساجد، کلیسا، بازار قدیمی و کوچه‌هایی زیبا است و معماری آن هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
در ادامه‌ی مقاله شهرستان‌های استان و جاذبه‌های گردشگری آن‌ها را به صورت مختصر مرور خواهیم کرد.
شهرستان دیر
شهرستان دیر به مرکزیت شهر دیر از شمال به شهرستان‌های دشتی و تنگستان و از طرف مشرق به شهرستان‌های گنگان و جم و از ناحیه جنوب و غرب به خلیج فارس منتهی می‌شود.
منطقه حفاظت شده مند
منطقه‌ی مند با مساحت ۴۶۴۰۰ هکتار، منطقه‌ای جلگه‌ای و کویری است که در بخش بردخون از توابع شهرستان دیر در ۱۳۰ کیلومتری جنوب بوشهر واقع شده و یکی از زیستگاه‌های مهم آهو در استان بوشهر است. اجتماعات کوچکی از جنگل‌های حرا نیز در این منطقه وجود دارد. مند از نظر زیست جانوری و پوشش گیاهی بسیار متنوع و زیبا است.
شهرستان دشتستان
شهرستان دشتستان به مرکزیت شهر برازجان در شرق استان بوشهر قرار دارد و از جنوب به شهرستان دشتی، از مغرب به شهرستان بوشهر و تنگستان از شمال غرب به شهرستان گناوه و از مشرق و شمال شرق به استان فارس منتهی می‌شود.
دژ برازجان
این بنای معتبر و مستحکم که به کاروانسرای مشیرالملک برازجان بزرگ هم معروف است، در مقابل میدان اصلی شهر برازجان قراردارد. پیشینه‌ی این بنا به دوره‌ی قاجاریه می‌رسد و در سال ۱۲۵۰ خورشیدی به دست حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی، از نیکوکاران وقت شیراز، و با هزینه‌ای معادل چهل هزار تومان ساخته شد. دژ برازجان ۴ برج دارد و از ۶۸ اتاق تشکیل شده است. معماری این بنا توسط حاج محمد شیرازی انجام شده است.
غار چهل خانه
غار چهل خانه در ارتفاعات کوهی مشرف به رودخانه‌ی شاپور و در بخش سعدآباد دشتستان قرار دارد. روی این کوه تعدادی اتاق شبیه به غارهای صخره‌ای و حجاری شده دیده می‌شود که مجموعه‌ای بسیار زیبا را تشکیل می‌دهند. اتاق‌های «غار چهل خانه» ابعاد داخلی گوناگونی دارند. این مجموعه به دلیل جنس سنگ کوه و همچنین به خاطر عوامل طبیعی مثل سیل دچار تخریب شده است. ورودی این دخمه به شکل ذوزنقه بوده و در داخل آن طاقچه‌هایی در اشکال مختلف تعبیه شده است.
کاخ کوروش
کاخ کوروش دشتستان در شهر برازجان قرار دارد و در سال ۱۳۵۰ به وسیله هیأت باستان‌شناسی ایران حفاری شده است. با توجه به شیوه‌های معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن احتمالا به دوره‌ی کوروش هخامنشی بازمی‌گردد.
شهرستان کنگان
مرکز شهرستان کنگان، بندر کنگان است. این شهرستان از شرق و شمال شرق به شهرستان جم، شمال غرب به شهرستان دیر، جنوب به شهرستان عسلویه و از غرب به خلیج فارس منتهی می‌شود.
آبگیر دره‌ی لیر سیراف
آبگیر دره‌ی لیر سیراف اثری تاریخی مربوط به سده‌های اولیه‌ی دوران تاریخی پس از اسلام است و در شهر بندر طاهری واقع شده است.
بندر سیراف
شهر باستانی سیراف در شهرستان کنگان و به فاصله ۲۶۰ کیلومتری شهر بوشهر واقع شده است. سیراف یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر است.
این شهر از قدیمی‌ترین بنادر ایران است و معماری خاص آن شباهت زیادی به معماری روستای ماسوله در شمال ایران دارد. براساس یافته‌ها، این بندر زمانی بیش از ۳۰۰ هزار نفر جمعیت داشته و پیروان ادیان و مذاهب مختلف و همچنین مردم اقوام گوناگون در آنجا زندگی می‌کردند. گورستان‌های بازمانده از پیروان ادیان مختلف گواهی بر این مطلب هستند.
عمارت شیخ جبار نصوری
عمارت شیخ جبار نصوری در شهر تاریخی سیراف از شهرهای شهرستان کنگان قرار دارد. این عمارت در واقع قلعه‌ای متعلق به خاندان نصوری است که روی تپه‌ای بلند و مشرف به دریا بنا شده است. قلعه دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی و یک شاه‌نشین است که توسط شیخ جبار دوم پدربزرگ شیخ ناصر نصوری در اوایل دوره قاجاریه ساخته شده است. گچبری‌های این بنا قدمت ۲۰۰ ساله‌ی آن را تایید می‌کنند. همچنین هجده تابلو بسیار زیبا از مجالس شاهنامه فردوسی در ایوان غربی قلعه نقش بسته است.
از دیگر جاذبه‌های این شهرستان می‌توان کانال‌های آبی اختر و گور سیبویه را نام برد.
شهرستان تنگستان
شهرستان تنگستان به مرکزیت شهر اهرم از شمال و مشرق به شهرستان دشتستان، از جنوب شرقی به شهرستان دشتی، از شمال غربی به شهرستان بوشهر و از غرب و جنوب غربی به خلیج فارس محدود است.
موزه رئیسعلی دلواری
موزه‌ی شهید رئیسعلی دلواری در شهر دلوار از توابع شهرستان تنگستان واقع شده است. ساختمان این موزه، خانه و محل زندگی رئیسعلی دلواری، مبارز مشروطه‌خواه و رهبر قیام جنوب بوده است. دلوار در فاصله‌ی ۴۵ کیلومتری شهر بوشهر قرار دارد.
قلعه کلات اهرم
این قلعه در شمال «شهر اهرم» واقع شده است. قلعه‌ی کلات اهرم در زمان حمله‌ی انگلستان به ایران مورد استفاده قرار گرفته و جای اصابت گلوله‌ی توپ بر برج غربی آن هنوز هم باقی مانده است. در زمان جنگ، اسرای انگلیسی هم در همین قلعه نگهداری می‌شدند. قلعه از چهار برج و بارو و قلعه میانی ساخته شده و تاسیسات خصوصی برای ساکنین در نظر گرفته شده بود. مصالح ساختمان قلعه از خشت خام و گل ساخته شده است.
چشمه آب گرم قوچاک
چشمه‌ی آبگرم قوچارک در شهر دلوار در مسیر جاده بوشهر به بندرعباس و در ۵ کیلومتری جنوب غربی اهرم قرار دارد. این چشمه از شکاف سنگ‌های آهک مارنی از زمین خارج می‌شود. آب این چشمه در ردیف آب‌های سولفات، کلیسم، همراه با منیزیم زیاد و کلرورسدیم ولرم است.
شهرستان دشتی
شهرستان دشتی در میانه‌ی استان بوشهر قرار دارد و مرکز آن شهر خورموج است. این شهرستان از شمال به شهرستان‌های دشتستان و تنگستان، از غرب به شهرستان تنگستان و خلیج فارس، از جنوب به شهرستان‌های دیر و جم و از شرق به شهرستان فراشبند فارس محدود می‌گردد.
نیایشگاه مند
این اثر تاریخی مربوط به دوره‌ی اشکانیان است و در فاصله‌ی ۳۰ کیلومتری خورموج در دامنه‌ی کوه مند قرار دارد. نیایشگاه مند بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت دارد و شامل یک آتشکده، شاه‌نشین و چند اتاق است. اولین ورودی این آتشکده در ارتفاع ۶۰ متری کوه، مشرف به رودخانه‌ی خشکی است که نیایشگاه در آن بنا شده است.
قلعه خورموج
قلعه خورموج یا قلعه محمدخان دشتی در شهر خورموج واقع شده که امروزه تنها یکی از برج‌های آن به جا مانده است. این قلعه در قدیم دارای چهار حصار، چهار برج، اندرونی، عمارت مركزی و قراولخانه و اصطبل بوده است. اين اثر كه يكی از نمونه‌های معماری دوره‌ی قاجاریه می‌باشد تزئينات منحصر به فردی دارد و سبک معماری آن سلجوقی و متاثر از سبک قلعه‌سازی دوره‌ی ساسانی است كه با استفاده از تاق‌نماها و گچبری در آرايش ديوارها و درون اتاق‌ها تزئین شده است.
قلعه‌ی داراب خان، قلعه‌ی دختر دلاور ساحلی، آرامگاه صفاانگیز و آرامگاه شاه اسماعیل از دیگر آثار دیدنی این شهرستان هستند.
شهرستان گناوه
شهرستان گناوه به مرکزیت بندر گناوه مساحتی حدود ۱۸۳۷ کیلومترمربع دارد و در ساحل شمالی خلیج فارس قرار گرفته است. این شهرستان از شمال غربی به شهرستان دیلم، از شمال شرقی به استان فارس، از مشرق به شهرستان دشتستان، از جنوب به شهرستان بوشهر و از مغرب به خلیج فارس منتهی می‌شود.
برج خان
تاریخ بنای برج خان که در شهر بندر ریگ قرار دارد به سال ۱۷۷۷ میلادی برمی‌گردد. سبک معماری این بنا بیت میلانی است. نمونه‌ی این برج در کشورهای حوزه‌ی خلیج فارس و ساختمان‌های بافت قدیم شهر زیاد است. ساختمان برج دارای دو بخش اندرونی و بیرونی بوده و از نوع حیاط مرکزی است که اتاق‌ها در اطراف و حوض در وسط حیاط قرار دارند. بنای برج دو طبقه است که در هر طبقه دارای دو اتاق به ابعاد ۵ در ۵ متر است و بین آن‌ها راهرو وجود دارد. جلو اتاق‌ها یک بالکن وجود دارد که با ۱۴ ستون از نمای رو به رو نگه داشته شده است.
مصالح به کار رفته در ساختمان، سنگ‌های اسفنجی است که شامل فسیل‌ها، مرجان، گوش‌ماهی و صدف‌های دریایی است.
شهرستان دیلم
شهرستان دیلم به مرکزیت بندر دیلم از شمال به شهرستان بهبهان و بندر ماهشهر (از استان خوزستان) از شرق به استان کهکیلویه و بویر احمد، از جنوب به شهرستان گناوه و از غرب به خلیج فارس محدود شده است. آب‌وهوای دیلم گرم و مرطوب است. اهالی شهرستان دیلم به زبان لری صحبت می‌کنند.
قلعه حصار
قلعه‌ای تاریخی واقع در روستای حصار در بخش امام حسن شهرستان دیلم است که ۴۰۰۰ متر مربع مساحت دارد. این قلعه دارای چهار برج است که محل نگهبانی تفنگ‌چیان خارک بوده است. همچنین ۱۵ اتاق و یک حمام هم در این قلعه وجود دارد که حمام آن دارای خزینه بوده و همیشه آب گرم داشته است. پوشش سقف از بوریا و چوبی بسیار محکم به نام چندل است که جهت تیرپوش استفاده شده است. اتاق‌ها از چوب ساج بوده و از ملاطی محلی به نام چاری نیز استفاده شده است.
شهرستان جم
مرکز این شهرستان شهر جم است و از شرق و شمال‌شرقی به استان فارس، از جنوب و جنوب‌غربی به شهرستان کنگان و از شمال به شهرستان دشتی و شمال‌غربی شهرستان دیر محدود می‌شود.
این منطقه با قرارگیری در ارتفاع ۷۰۰ متری از سطح دریا و در نزدیکی خلیج فارس، آب‌وهوای مطلوبی برای پرورش گیاهان و درختان فراهم آورده است. اختلاف دمای هوا با کنار ساحل خلیج فارس که در برخی از روزهای سال تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد و همچنین رطوبت ملایم آن، این منطقه را به یکی از خوش آب‌وهواترین مناطق جنوب ایران تبدیل کرده است.
کوه پدری
پدری یا کوه پردیس کوهی در حومه‌ی شهر جم است که در مسیر سیراف به سمت جم قرار دارد. در نزدیکی این کوه، مجسمه‌ی «جمشید جم» و «غار آدم» وجود دارد که به دلیل فعالیت‌های شرکت‌های نفتی و گازی در عسلویه در معرض خطر قرار دارند.
شایعات زیادی به این کوه نسبت داده شده است. برخی آن را نزدیک‌ترین نقطه‌ی زمین به خورشید یا پیاده‌روی در آن را برای سلامتی و درمان بیماری‌ها مفید می‌دانند که تمام این‌ها هیچ پایه‌ی علمی ندارد.
پیر بی‌بی بانو، پیر بیراهه آب‌گرمک، جنگل گلوبردکان ریز (یک جنگل انبوه با رودی نسبتا دائمی که از میان آن می‌گذرد و در شمالی‌ترین قسمت شهر ریز قرار دارد، مناظر زیبای گود لح (چشم‌اندازهایی زیبا در پشت کوه‌های بهرباغ و علی‌آباد)، حمام قاجاریه و روستای بسیار زیبای بابامبارکی جاذبه‌های دیگر شهرستان جم هستند.
شهرستان عسلویه
مرکز این شهرستان بندر عسلویه است که امروز یکی از مراکز مهم اقتصادی کشور است. عسلویه در همسایگی شهرستان‌های جم و کنگان قرار دارد و از جنوب به خلیج فارس می‌رسد.
پارک ملی نای‌بند
این پارک از دو منطقه‌ی خشکی و دریایی تشکیل شده که وسعت محدوده‌ی خشکی آن ۲۲۵۰۰ هکتار می‌باشد و در ساحل جنوبی خلیج نای‌بند واقع شده است. این منطقه گونه‌های جانوری مختلف و بعضا نادری مثل کل و بز، قوچ و میش و گونه‌های نادر جبیر و جیرفتی و پلنگ را در بر دارد. در چشم‌انداز طبیعی این منطقه خورهای متعدد، جنگل‌های حرا، سواحل ماسه‌ای و درختان کهنسال انجیر معابد، دشت‌های مشجر دره‌های عمیق و صخره‌ای وجود دارد.
از دیگر جاذبه‌های شهرستان عسلویه آب‌انبار بندو، تپه‌ی کوتی، قلعه‌ی شیخ کنعانی و آسیاب آبی و سد بندو می‌باشد. همچنین دیدن پالایشگاه‌های متعدد در مسیرهای منتهی به این شهرستان به خصوص هنگام شب خالی از لطف نیست.
استان بوشهر به دلیل همجواری با خلیج فارس جزایر متعددی دارد که البته در اکثر جزایر مهم آن محدودیت رفت‌وآمد وجود دارد و فقط افراد مجاز اجازه‌ی ورود به آن‌ها را دارند.
