شهر رونیز با پیشینه چند هزارساله، از توابع شهرستان استهبان استان فارس می باشد. فاصله شهر رونیز تا مرکز استان (شیراز) ۱۴۵ کیلومتر می باشد. تفرجگاه وچشمه مرغک رونیز که در رشته کوه جنوبی شهر رونیز واقع شده و از دامنه کوه تا بلندای آن امتداد دارد مکانی دنج و بکر برای دوستداران طبیعت گردی و کوهنوردی می باشد.
شهر رونیز شهری است با اکثریت جامعه کشاورز و دامدار و فرهنگی و بعضا کارمند و کسبه بازاری. از محصولات معروف باغی شهر رونیز انجیر می باشد، زعفران نیز به وفور و با کیفیت بالا در این شهر کشت و برداشت می گردد، همچنین این شهر محل کشت انواع محصولات کشاورزی و سیفی جات نیز می باشد.جاذبه های تفریحی و گردشگری زیادی در شهر رونیز وجود دارد.
وجه تسمیه رونیز
قبل از اسلام «رونیگ» بعد از اسلام«رونیج» واکنون رونیز گفته می شود و در زمان آل مظفر در فارس و حکومتشبانکاره رونیز مدنطر بوده ، پدیده تاریخی دیگر این که به هنگام حملهقاجار به شیراز لطفعلی خان زند فرار و به نقل از کتاب« کریم خانزند و جانشینان او» در سال 1208 مدت یک شبانه روز در قلعهرونیز مخفی شد که با شبیخون حسین قلی خان قاجار مجبور به ترکرونیز شد و به سمت کربال فرار نمودند .رونیز دارای قدمت تاریخیزیادی بوده و در کتب گوناگون از جمله در تاریخ وصاف،فارسنامهناصری ،تاریخ اقلیم فارس،رونیز در عهد قاجار مهد علم و کانونفرهنگ بوده ودر آن زمان حوزه علمیه بزرگی داشته که در قسمتی ازرونیز به نام«باغ بالا» معروف است که به آن باغ مدسه مس هم میگفته اند که مساحت زیادی داشته و در وسط باغ حوزه علمیه قرار داشتهکه در آن طلاب دینی بسیاری جهت تحصیل علم ودانش به منطقه فوقمی آمدند از جمله طلاب معروف این حوزه ملا محمد باقر صحبت لاریدر قرن 13 هجری در دوره قاجار و اواخر سلطنت فتحعلی شاه بهعنوان یکی از اساتید حوزه به رونیز هجرت کرد و عمر پر برکت خودرا در تعلیم علوم به شاگردان در رونیز سپری نمود و سرانجام دار فانیرا در همین رونیز وداع گفت و در دماغه غربی تلی که در شمالرونیز است او را به خاک سپردند و اکنون به همین دلیل تل مذکور را«تل صح لاری» می نامند که تغییر یافته صحبت لاری است.ملا محمد باقر متخلص به صحبت لاری صاحب دیوان شعر بوده و ازخیمه نشینان مردم بیرم لارستان بوده که در اواخر عمر برای تحصیلبه رونیز آمده و شعری رونیز را چنین وصف می کند:
رونیز چه رونیز ارم خانه فاش طراحی خلد کرده بر وی نقاش
گر نغمه مرغان بهشتت هوس است رو نغمه مرغکان مرغک را باش
جاذبه های گردشگری
غار گبر
اين غار غاری است بزرگ وسيع و تماشايی که در بالاي کوهی در جنوب غربی رونيز قرار گرفته است. غار گبر جزء غارهای نسبتا دهانه کوچک کشور محسوب می شود. برای رسیدن به این دهانه باید چندین متر به سمت پائین سرازیر شوید تا به ورودی غار برسید. این غار حدود ۸۰ متر طول و کمتر از ۲۰ عرض دارد و در ارتفاع ۲۱۰۶ متری از سطح دریا قرار گرفته است. جالب اینجاست که وقتی هوای بیرون غار بسیار گرم و طاقت فرساست، داخل غار بسیار خنک و معتدل است و از جای جای آن نیز قطرات آب در حال چکه کردن هستند. استالاگتیت ها و استالاگمیت های غار گبر از زیباترین ستون ها و آویزانک های غارهای ایران هستند. اگر کمی قوه تخیل خود را به کار بگیرید، می توانید این خصیصه های طبیعی را به حیوانات و یا اشیای مختلف تشبیه کنید.
بدون شک یکی از منحصر به فرد ترین ویژگی های این غار تاریخی، خمره ای بزرگ است که هزاران سال قبل در بخش انتهایی غار در بالای یک صخره نهاده شده است تا آب های چکه کننده، به داخل آن بریزند. امروزه رسوبات آهکی تمامی سطح این خمره را در بر گرفته و در واقع این خمره به بخشی از خود غار تبدیل شده است. لازم به ذکر است که آب موجود در غار، آشامیدنیست و در گذشته زرتشتیان از آن استفاده می کردند. در گذشته خمره های بیشتری درون غار بوده اند که قدمت آن ها را دوران هخامنشی و ساسانی تخمین زده اند. متاسفانه این خمره ها چند دهه قبل به یغما رفته اند.
غار گبر در منطقه ای نسبتا صعب العبور قرار گرفته و برای رسیدن به آن احتیاج به حدود یک ساعت کوه پیمایی است. فضای اطراف غار با درختان پراکنده کهکم و بنه پوشیده شده و منظره زیبایی را ایجاد کرده است. متاسفانه به دلیل محافظت کم از این بنا، برخی از بازدید کنندگان ناآگاه و کم سواد، آسیب های زیادی را به این غار طبیعی و تاریخی وارد کرده اند.
ماجرای غار گبر و زرتشتیان
پیشتر گفتیم که این غار در منطقه ای نسبتا صعب العبور قرار دارد و برای رسیدن به آن نیاز به حدود ۱ ساعت کوه نوردی است. همچنین گفتیم که دهانه غار کاملا از دید پنهان است و فقط از چندی متری آن می توان غار را تشخیص داد. این دو ویژگی این غار را مکانی مناسب برای پنهان شدن و دور ماندن از گزند روزگار تبدیل کرده است. داستان شنیدنی این غار هم به این دو ویژگی مربوط اند.
گویا پس از حمله اعراب مسلمان به ایران به فرماندهی شخصی به نام “ساریه ابن زنیم الدئلی الکنانی” و هنگامی که آنان بر فارس تسلط پیدا کردند، گروهی از زرتشتیان به این غار آمدند و سال ها در آن زندگی کردند. آن ها این نقطه صعب العبور و مخفی را انتخاب کردند تا از بلواهای آن دوران در امان باشند و همچنین برای ترک اعتقاداتشان مجبور به پرداخت جزیه نباشند. البته این زرتشتیان تمامی روابط خود با دنیای بیرون را قطع نکردند. آن ها با کاروانیان عبوری از این مکان و همچنین روستاهای مجاور غار تجارت و داد و ستد می کردند و ما یحتاج مورد نیاز خود را از این طریق بدست می آوردند. اینکه در نهایت چه بر سر این زرتشتیان آمده هنوز مشخص نیست. غار گبر یا همان غار گبری نیاز به مطالعات بیشتر و دقیق ترین برای روشن کردن تاریخ دقیقش دارد.
