این غار در ۲۰ كیلو متری شمال غرب شهرستان پل دختر واقع شده و از جنبه های طبیعی و فرهنگی- تاریخی در زمره غارهای با ارزش كشور است.ارتفاع غار از سطح زمين حدود 650 متر است که دهانه آن به طرف دره ای عميق گشوده شده و از منظرگاه آن می توان جلگه سميره و کشکان را مشاهده کرد.اين غار که از جاذبه های گردشگری پلدختر میباشد،در موقعيتی از دره قرار دارد که به شکل عادی قابل دسترسی نبوده و فقط توسط طناب‌های ويژه کوهنوردی و آويزان شدن از ارتفاعی حدود 15 متر، از طرف بالا قابل دسترسی است.
قدمت غار کلماکره به 2700 سال قبل برمی‌گردد و با توجه به اشیای قدیمی‌ای که در این غار یافت شده، ارزش تاریخی بالایی دارد و کاوش‌هایی در آن صورت گرفته است.اشیاء به غارت رفته از این غار شامل ریتون‌ها، بشقاب‌ها، پیکرک‌ها و بسیاری از انواع اشیاء بی‌نظیر است که اکنون در موزه‌هایی چون لوور، متروپولیتن و بریتیش میوزیوم به نمایش گذاشته شده‌اند.
کلماکره (Kalmakareh) از سه کلمه‌ی «کل»، «ما» و «کره» تشکیل شده است. «کل» در گویش لری نوعی حیوان حلال‌گوشت کوهی با شاخ‌های کمانی رو به بالا یا همان نرینه‌ی بز کوهی است. «ما (مان)» به معنای مأوا و مکان استقرار و «کره» نیز نوعی درخت مشابه انجیر با میوه‌های نامرغوب و غیرخوراکی‌ست که در بدو ورودی غار قرار داشته است. این درخت تا سال ۷۴ بر دهانه‌ی غار وجود داشته، اما بعد از آن توسط حفاران غیرمجاز برای تهیه‌ی آتش، قطع شده و در حال حاضر وجود خارجی ندارد. پس به طور کلی کلماکره به معنای مأوای کل و درخت انجیر است که در واقع مشخصات غار را ارائه می‌دهد.
غارکَلْما کَرَّه در یکی از دره های کوه مَهله در شمال غربی پل دختر، که تعداد زیادی ظروف و مجسمه های بسیار ارزنده و نفیس از دوره هخامنشیان در این غار یافت شده است (برخی ، این آثار را بخشی از اموال خزانة شوش می دانند که آنتیگونوس ، سردار اسکندر، قصد داشت آنها را از شوش به ماد منتقل کند اشیاء عتیقه كشف شده از آن در موزه های بزرگ دنیا چشمان هر بیننده ای را به خود خیره میكند.آثار زیستی و سطحی موجود اشاره به رد پای تمدنهای تاریخی ایران بویژه تمدنهای پارتی و ساسانی دارد.از نظر ساختار از سازنده های آهكی دو كر تا سه بوجود آمده است و با توجه به ته نشست های رسوبی و آهكی فراوان حاوی استالاكتیت (چكنده ها)و استالاگمیت (چكیده های بسیار زیبا ) است.وجود همین ساختار های طبیعی عظمت و زیبایی خاصی به آن داده است.تالارها وشكافهای متعدد و ایجاد شده در غار فضایی اسرار آمیز به آن داده و بیننده را به تحسین و اعجاب وا می دارد .از دیدگاه ارزش فرهنگی و باستان شناسی نیز بسیار غنی است .
نحوه کشف غار
غار کلماکره در شرق یکی از آخرین کوههای شهرستان پلدختر واقع شده است.پیشانی غار جلوتر از پایین دهانه آن است و به همین دلیل این غار از دید پنهان است. کلماکره به صورت اتفاقی در سال ۱۳۶۸ توسط یک چوپان که در تعقیب یک بز گمشده از گله‌اش بود کشف شد. او در دهانه غار کلماکره که دالانی طولانی و منتهی به تالارهای اصلی است یک سکه کشف کرد که این به کنجکاوی وی و کشف کل گنجینه انجامید.سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پس از مدتی از وجود چنین غاری مطلع شد و گروهی را برای حفاظت از آن راهی کرد اما تمام اشیاء موجود در این غار که شامل سکه و تعدادی مجسمه نقره‌ای از اشکال حیوانات و جام‌های نقره‌ای که مربوط به اوایل حکومت هخامنشیان و اواخر دوره مادها بود توسط افراد محلی و قاچاقچیان از غار خارج شده بود. این اشیاء احتمالاً در خزانه دولت هخامنشیان در شوش نگهداری می شده است.تا اینکه کوروش، بابل و بین النهرین را به تصرف خود در آورد و تمام خزائن را از معابد بابل به این غار انتقال داده است. در زمان حمله اسکندر به ایران این گنجینه به کوههای پلدختر منتقل شد و چهار نگهبان مخفیانه از این گنج محافظت می کردند تا اینکه بر اثر گذر زمان هر چهار بر اثر مرگ طبیعی مردند، پس از کشف غار در سال ۱۳۶۸ هنوز آثاری از چهار سرباز نگهبان وجود داشت.
مسير دسترسی
برای دستيابی به غار كلماكره، بايد از داخل شهر پلدختر و پس از گذر از رودخانه کشکان و طی کردن منطقه ای به نام «کاوکالی»، پس از طی مسيری در حدود 20 کيلومتر در حاشيه رودخانه کشکان و در دامنه کوه مهله و سپس طی مسيری کوهستانی به طول حدود 15 کيلومتر، با پای پياده به بالای غار کلماکره رسيد.
